WTO cảnh báo AI nới rộng thêm khoảng cách giàu nghèo toàn cầu

AI có thể thúc đẩy thương mại hàng hóa và dịch vụ toàn cầu tăng gần 40% vào năm 2040 nhưng cũng đặt ra rủi ro nới rộng bất bình đẳng trên toàn cầu nếu các nước nghèo không được chia sẻ lợi ích từ công nghệ này. Ảnh: MS Designer

Báo cáo của WTO, công bố hôm 17-9 cho biết, sức mạnh của AI có thể thúc đẩy thương mại hàng hóa và dịch vụ tăng trưởng bùng nổ gần 40% vào năm 2040 so với hiện nay, trong khi GDP toàn cầu có thể tăng lên 12-13%.

Doanh nghiệp có thể dựa vào AI để giảm chi phí logistic, tuân thủ pháp lý và truyền thông.

Theo báo cáo, các công nghệ dịch thuật dựa trên AI có thể giúp giao tiếp nhanh hơn và tiết kiệm chi phí hơn, đặc biệt mang lại lợi ích cho các nhà sản xuất và nhà bán lẻ nhỏ bằng cách cho phép họ mở rộng ra thị trường toàn cầu.

Những tiến bộ như vậy có thể giúp tăng trưởng xuất khẩu ở các nước thu nhập thấp lên tới 11%, với điều kiện họ cải thiện cơ sở hạ tầng kỹ thuật số.

Nhưng Tổng giám đốc WTO Ngozi Okonjo-Iweala cảnh báo, AI có thể làm trầm trọng thêm bất bình đẳng thu nhập trên toàn cầu thay vì giảm bớt nếu nguồn lực AI tập trung ở các nước giàu.

Theo người đứng đầu WTO, những thập kỷ toàn cầu hóa gần đây đã mang lại lợi ích to lớn cho cả các nước giàu và nghèo, nhưng nhiều cộng động và khu vực đã không được hưởng lợi ích một cách đầy đủ. Điều này có liên quan nhiều đến những căng thẳng hiện nay xung quanh thương mại.

Bà nhấn mạnh cần tránh lặp lại sai lầm này trong cuộc cách mạng AI hiện nay.

Lời kêu gọi của bà Okonjo-Iweala được đưa ra sau khi Tổng thống Mỹ Donald Trump phát động cuộc tấn công vào hệ thương mại toàn cầu dựa trên luật lệ bằng cách sử dụng thuế quan đơn phương để ép buộc nhượng bộ từ các đối tác thương mại, vi phạm các nguyên tắc cốt lõi của WTO về đối xử bình đẳng.

WTO cảnh báo rằng sự tập trung các nguồn lực AI ở các nước giàu, bao gồm cả năng lực quản lý và điện toán, có nguy cơ bỏ lại các nước nghèo ở phía sau, nếu không có các biện pháp mở rộng khả năng tiếp cận .

Mô hình phân tích của WTO cho thấy, nếu họ không thể bắt kịp xu hướng AI, thu nhập của các nền kinh tế nghèo hơn chỉ tăng 8% vào năm 2040 so với 14% ở các nền kinh tế có thu nhập cao.

Nhưng nếu có thể thu hẹp khoảng cách cơ sở hạ tầng kỹ thuật số xuống một nửa so với các nước giàu, tăng trưởng thu nhập của các nước nghèo có thể tăng 15% vào năm 2040 nhờ việc áp dụng AI rộng rãi hơn.

Báo cáo của WTO cho biết, việc mở rộng cơ sở sản xuất phần cứng AI là yếu tố then chốt cho sự phát triển AI toàn diện. WTO ước tính, một số ít các công ty sản xuất phần cứng AI chủ chốt sẽ cùng nhau kiểm soát hơn 80% thị trường chip toàn cầu. Tổ chức này lưu ý, việc khai thác các nguyên liệu thô quan trọng sử dụng trong bán dẫn như gallium và germaniu cũng tập trung ở một số ít nền kinh tế.

Thương mại hàng hóa vật lý hỗ trợ AI, từ thiết bị bán dẫn đến máy tính và hóa chất ,ước tính đạt giá trị 2,3 nghìn tỉ đô la trên toàn cầu vào năm 2023. Tuy nhiên, những lợi ích kinh tế lớn hơn trong tương lai sẽ đến từ khả năng thúc đẩy thương mại hàng hóa và dịch vụ kỹ thuật số của AI, WTO nhận định.

Theo Amandeep Singh Gill, đặc phái viên của Liên Hợp Quốc về các công nghệ mới nổi, AI đã biến các dữ liệu thô bao gồm dữ liệu về mô hình giao dịch, tuyến đường vận chuyển và xu hướng tiêu dùng theo mùa thành thông tin hữu ích, giúp cải thiện hiệu quả trong thương mại.

Chẳng hạn, nhờ các phân tích dựa vào AI, một nhà sản xuất nhỏ ở Ghana có thể nắm được những hiểu biết mà trước đây chỉ các tập đoàn đa quốc gia mới có được.

Các nhà phân tích thương mại độc nhận định, AI có tiềm năng to lớn trong việc cho phép doanh nghiệp hiểu rõ hơn về chuỗi cung ứng, đồng thời giúp họ xác định và khai thác các thị trường mới với tốc độ chưa từng có. Tuy nhiên, các quy tắc thương mại quốc tế cần phải bắt kịp sự thay đổi này.

“Các quy tắc của WTO về thương mại dịch vụ đã không được cập nhật kể từ giữa thậ[ niên 1990 trước khi có internet”, George Riddell, CEO công ty tư vấn thương mại Goyder nói.

Theo Financial Times

Khánh Lan