Vượt hiểm nguy gùi hàng về bản
Sau đợt mưa lũ cuối tháng 7/2025, nhân dân bản biên giới Cha Nga (xã Mỹ Lý, tỉnh Nghệ An) nằm sát biên giới Việt Nam - Lào phải gánh chịu nhiều thiệt hại nặng nề về tài sản. Bản chưa có đường giao thông, điện lưới, sóng điện thoại, người dân đang đi bộ men theo mép sông Nậm Nơn, kết hợp với dùng thuyền vượt thác ghềnh đưa nhu yếu phẩm về bản làng.
Men núi, vượt sông gùi lương thực
Hơn 3 tuần sau trận lũ dữ, con đường duy nhất dẫn vào bản biên giới Cha Nga vẫn trong tình trạng hư hỏng nặng, nhiều đoạn bị cuốn trôi hoàn toàn, biến thành những hố sâu lầy lội. Việc đi lại của người dân gần như tê liệt. Muốn đưa nhu yếu phẩm, gạo hay hàng thiết yếu vào bản, bà con và lực lượng hỗ trợ buộc phải chọn một trong 2 cách: hoặc vượt qua dòng Nậm Mộ đang cuộn chảy, hoặc men theo những vách núi cheo leo, trơn trượt, chỉ cần sơ sẩy là có thể xảy ra tai nạn.

Quốc lộ 16 đoạn qua xã Mỹ Lý (tỉnh Nghệ An) hư hỏng nặng sau trận lũ vừa qua. Ảnh: Đ.B
Trong những ngày này, hình ảnh những gùi hàng nặng trĩu trên lưng, bám từng bước trên mỏm đá, hay những chuyến đò mong manh chở đầy gạo, mắm, thuốc men vượt sông, trở thành hình ảnh quen thuộc.
Ông Lương Văn Ngọc - Bí thư Chi bộ bản Cha Nga cho biết, trong đợt mưa lũ vừa qua, tuyến đường vào các bản của xã Mỹ Lý bị hư hỏng nghiêm trọng, đặc biệt khu vực đặt kho dự trữ thóc của toàn bản bị cuốn trôi, bà con thiếu gạo trầm trọng. Cực quá nên mới thay nhau ra trung tâm xã để vận chuyển về, đường đi nguy hiểm lắm.
Theo ông Ngọc, từ trung tâm xã có thể dùng xe máy đi theo đường bộ qua bản Yên Hòa cho đến cuối bản Xằng Trên thì phải dừng lại do đường bị đứt gãy hoàn toàn. Từ vị trí này, cán bộ, người dân bản Cha Nga phải men theo những ghềnh đá dọc bờ sông Nậm Nơn ra điểm tập kết là trung tâm xã Mỹ Lý để lấy hàng mang về bản.
Gùi trên lưng số gạo nặng hơn 15kg, chị Vi Thị Bé (trú bản Cha Nga) cho biết: Nhà không còn hạt gạo nào. Trẻ con ăn mì tôm mãi cũng không chịu được, tôi cũng theo bà con ra đây để gùi gạo về. Nhưng chắc cũng chỉ lấy được 10 - 15kg thôi, đường đi khó quá, lỡ sẩy chân xuống vực là trôi luôn.
Mặc dù năm nay đã 70 tuổi, nhưng bà Nguyễn Thị Hằng cũng phải đi vận chuyển gạo, thực phẩm. Trong khi đó, anh Vi Văn Dậu (trú bản Cha Nga) hàng ngày điều khiển chiếc thuyền máy ngược xuôi chở bà con xuống xã lấy nhu yếu phẩm cho biết, muốn ra bản chỉ còn 2 cách là đi bộ và đi thuyền. Tuy nhiên, thuyền chở được tối đa khoảng 250kg và khi gặp những đoạn thác nguy hiểm, anh Dậu phải khuyên mọi người xuống thuyền đi bộ. Để ra được trung tâm xã, việc lên xuống thuyền diễn ra khoảng 8 - 9 lần như vậy.
Hạ tầng giao thông hư hỏng nghiêm trọng
Trận mưa lũ lịch sử đã kết thúc từ nhiều ngày trước nhưng đến nay, tại các xã miền núi phía Tây Nghệ An, cảnh tượng tan hoang vẫn bao trùm trên nhiều tuyến đường huyết mạch dẫn vào vùng tâm lũ. Đường lên Mường Típ, Mỹ Lý, Bắc Lý hiện đã được tạm thông, nhưng việc lưu thông bằng ô tô vẫn vô cùng nguy hiểm. Nhiều đoạn mặt đường bị sạt lở nghiêm trọng, chỉ còn vừa đủ một làn xe, tiềm ẩn nguy cơ mất an toàn bất cứ lúc nào.
Quốc lộ 16 “mạch máu” nối các xã Mỹ Lý, Nhôn Mai với trung tâm huyện Kỳ Sơn cũ bị chia cắt ở nhiều điểm. Sau lũ, đất đá từ vách núi ồ ạt đổ xuống, vùi lấp hàng trăm mét đường, tạo thành những “bức tường” bùn đất cao ngang đầu người. Lực lượng chức năng phải làm việc liên tục, san gạt, khơi thông từng đoạn một.
Đặc biệt, tại bản Huồi Cáng 1 (xã Bắc Lý), một vụ sạt lở nghiêm trọng đã khoét sâu mặt đường, khiến chiều rộng chỉ còn khoảng 1,5m, ô tô hoàn toàn không thể qua lại.
Không kém phần nghiêm trọng, tuyến 543D nối Mường Xén - Mường Típ - Na Ngoi, với tổng mức đầu tư gần 600 tỷ đồng và vừa đưa vào sử dụng năm 2023, nay bị mưa lũ “cày xới” thành nhiều hố sâu, mặt đường nham nhở. Riêng đoạn từ bản Ta Đo đến trung tâm huyện dài 22km đã mất hẳn bốn đoạn đường, gây chia cắt hoàn toàn, quốc lộ 7A, nhiều điểm sạt lở lớn, việc di chuyển bằng xe trọng tải lớn rất khó khăn.
Theo báo cáo của Sở Xây dựng tỉnh Nghệ An, sau lũ toàn tỉnh đã ghi nhận 258 điểm sạt lở giao thông lớn nhỏ. Trong đó, 24 điểm sạt lở taluy xuất hiện trên các tuyến quốc lộ (17 vị trí) và tỉnh lộ (7 vị trí). Đáng chú ý, có đến 8 điểm nền đường bị đứt gãy hoàn toàn, khiến việc khôi phục giao thông trở nên cực kỳ khó khăn. Riêng hệ thống đường giao thông địa phương tổng chiều dài các tuyến đường bị sạt lở lên tới 52km, với khối lượng đất đá sụt trượt lên tới 75.500m3.