Vương quốc Anh tham vọng thống trị điện hạt nhân toàn cầu

Vương quốc Anh tham vọng thống trị điện hạt nhân toàn cầu. Ảnh AFP

Dự án này, đặt tại West Burton, hạt Nottinghamshire, dự kiến sẽ xây dựng một nguyên mẫu nhà máy điện nhiệt hạch có thể vận hành vào năm 2040. Địa điểm được lựa chọn — trước đây là một nhà máy điện than — mang tính biểu tượng cho quá trình tái định hướng chiến lược công nghiệp của Vương quốc Anh sang các công nghệ năng lượng mới.

STEP do tổ chức UK Industrial Fusion Solutions (UKIFS) điều hành — một công ty con của Cơ quan Năng lượng Nguyên tử Vương quốc Anh (UKAEA) — chịu trách nhiệm quản lý kỹ thuật và vận hành dự án.

Tác động kinh tế đáng kể

Theo một nghiên cứu kinh tế do AMION Consulting thực hiện, dự án STEP dự kiến sẽ tạo ra khoảng 6.500 việc làm toàn thời gian sau khi đi vào hoạt động. Con số này tương đương với gần 12,5% tổng số việc làm hiện có tại quận Bassetlaw. Trên quy mô toàn quốc, tác động kinh tế tích lũy của dự án trong giai đoạn từ năm 2019 đến 2065 được ước tính vào khoảng 66 tỷ bảng Anh theo tổng giá trị gia tăng (Gross Value Added – GVA).

Nghiên cứu cũng chỉ ra rằng chương trình sẽ cần đến khoảng 440.000 m² không gian thương mại, chủ yếu phục vụ cho các hoạt động khoa học và công nghệ liên quan.

Song song đó, chính quyền địa phương đang cân nhắc phát triển hệ sinh thái kinh tế khu vực quy mô lớn mang tên “Siêu cụm năng lượng sạch Trent” (Trent Clean Energy Supercluster). Dự án này sẽ bao gồm cả những khu công nghiệp cũ như Cottam và High Marnham, với tiềm năng tạo thêm 8.850 việc làm trong lĩnh vực công nghệ năng lượng mới. Nhu cầu nhà ở phát sinh từ những kế hoạch phát triển kinh tế này được dự báo sẽ vượt quá 2.800 căn hộ mới vào năm 2065.

Đào tạo chuyên sâu và việc làm chất lượng cao

Chương trình STEP sẽ có tác động trực tiếp đến việc làm và đào tạo nghề tại khu vực, với nhu cầu cấp thiết về nguồn nhân lực kỹ thuật có trình độ cao. Trong giai đoạn xây dựng, khoảng 1.200 công nhân sẽ được đào tạo trong các ngành kỹ thuật như hàn, cơ khí và điện, trong khi khoảng 330 học viên sẽ được tuyển dụng và đào tạo trực tiếp tại công trường.

Về lâu dài, khoảng 73% số việc làm sẽ đòi hỏi trình độ học vấn cao, chủ yếu ở bậc đại học trở lên, đặc biệt trong các lĩnh vực như vật lý plasma hoặc các ngành khoa học liên quan. Các trường đại học hàng đầu tại Vương quốc Anh như Manchester và Sheffield hiện đang phát triển những chương trình đào tạo chuyên biệt nhằm đáp ứng nhu cầu này.

Các hoạt động nghiên cứu và phát triển liên quan đến dự án STEP cũng có thể thúc đẩy sự ra đời của khoảng 117 doanh nghiệp khởi nguồn công nghệ, từ đó tạo thêm hơn 1.500 việc làm mới vào năm 2065. Tác động công nghệ của dự án có thể sẽ dẫn đến việc đăng ký khoảng 250 bằng sáng chế trong cùng giai đoạn, góp phần thúc đẩy đổi mới trong nhiều lĩnh vực liên quan như kỹ thuật robot, trí tuệ nhân tạo và vật liệu tiên tiến.

Đối tác công nghiệp và chiến lược

Chương trình STEP hiện đã thiết lập nhiều quan hệ đối tác công nghiệp then chốt, đặc biệt với tập đoàn năng lượng ENI của Ý. Vào tháng 3 vừa qua, UKAEA đã ký kết thỏa thuận hợp tác với ENI nhằm xây dựng trung tâm quản lý chu trình nhiên liệu triti lớn nhất thế giới tại Vương quốc Anh. Sự hợp tác này giúp đảm bảo nguồn cung nhiên liệu triti chuyên dụng cho dự án STEP, đồng thời củng cố tính tự chủ chiến lược của Anh trong lĩnh vực công nghệ nhiệt hạch.

Các thông báo chính thức về những đối tác công nghiệp đầu tiên và các gói thầu xây dựng cơ sở STEP dự kiến sẽ được công bố vào mùa đông năm 2025–2026. Chính phủ Vương quốc Anh xem việc làm chủ công nghệ nhiệt hạch ở quy mô thương mại là một mục tiêu chiến lược trọng yếu, nhằm duy trì năng lực cạnh tranh công nghệ quốc gia trên trường quốc tế.

Tiềm năng tăng trưởng quốc gia

Ngoài tác động ở cấp địa phương và khu vực, dự án STEP còn nhằm mục tiêu đưa Vương quốc Anh trở thành quốc gia tiên phong trong lĩnh vực nhiệt hạch hạt nhân. Bộ trưởng An ninh Năng lượng Anh, Ed Miliband, đã nhấn mạnh rằng mục tiêu của chính phủ là biến Vương quốc Anh thành nhà lãnh đạo toàn cầu về công nghệ này.

Tham vọng của chính phủ là tận dụng dự án STEP để phát triển mạng lưới nhà máy điện nhiệt hạch toàn cầu dựa trên chuyên môn và công nghệ của Anh, từ đó tạo ra lợi thế cạnh tranh bền vững cho đất nước.

Vì vậy, dự án STEP không chỉ là một dự án trọng điểm của Vương quốc Anh mà còn mang ý nghĩa kinh tế quan trọng cả trong ngắn hạn và dài hạn. Tầm nhìn chiến lược của chương trình này vượt ngoài phạm vi quốc gia, thu hút sự quan tâm ngày càng lớn từ các doanh nghiệp và giới khoa học quốc tế.

Nh.Thạch

AFP