Vùng Vịnh ứng phó khẩn trước viễn cảnh rò rỉ hạt nhân

Khói bốc lên sau một cuộc tấn công của Israel vào Tehran, Iran, ngày 18/6. Ảnh: Reuters

CNN cho biết một mối lo ngại đang gia tăng tại các quốc gia Arab vùng Vịnh trước nguy cơ xảy ra ô nhiễm hạt nhân hoặc đòn trả đũa từ Iran nếu Mỹ hoặc Israel tấn công các cơ sở hạt nhân của Tehran - vốn chỉ cách họ một eo biển hẹp.

Hoang mang bủa vây

Tại Oman, người dân lan truyền trên các ứng dụng nhắn tin những hướng dẫn ứng phó khi xảy ra sự cố hạt nhân. Theo đó, cư dân được khuyến cáo tìm nơi trú ẩn kín đáo, tốt nhất là không có cửa sổ, đóng chặt cửa ra vào, tắt toàn bộ hệ thống thông gió và điều hòa không khí.

Ở Bahrain, chính phủ đang chuẩn bị 33 điểm trú ẩn khẩn cấp và thử nghiệm hệ thống còi báo động trên toàn quốc. Các hướng dẫn ứng phó với rò rỉ phóng xạ cũng được truyền thông Trung Đông đăng tải rộng rãi trong tuần qua, phản ánh sự lo lắng ngày càng rõ rệt của người dân.

Lửa khói bốc cao giữa Tehran khi Israel dội bom vào Iran Lửa và khói cuồn cuộn bốc lên từ một tòa nhà tại thủ đô Tehran vào ngày 17/6 trong bối cảnh cuộc không chiến giữa Israel và Iran tiếp tục leo thang dữ dội.

Elham Fakhro, một học giả người Bahrain tại Chương trình Trung Đông thuộc Trường Kennedy - Đại học Harvard, cho biết cư dân địa phương “rõ ràng lo ngại” trước viễn cảnh Mỹ và Israel tấn công các cơ sở hạt nhân của Iran.

Bà lưu ý, nhà máy điện hạt nhân duy nhất đang hoạt động của Iran tại Bushehr thậm chí nằm gần nhiều thủ đô đồng minh của Mỹ trong khu vực hơn là với Tehran.

“Nỗi lo lớn nhất là nguy cơ ô nhiễm môi trường, đặc biệt tại vùng biển chung”, bà Fakhro nhận định.

Lò phản ứng tại nhà máy điện hạt nhân ở Bushehr, cách Tehran 1.200 km (746 dặm) về phía nam. Ảnh: Reuters.

Bà cũng cảnh báo nguy cơ Iran trả đũa vào các căn cứ quân sự Mỹ tại khu vực, kéo theo thương vong dân sự và nguy cơ đóng cửa không phận kéo dài.

Mặc dù quan hệ giữa Iran và các nước láng giềng vùng Vịnh đã có phần cải thiện, Tehran vẫn úp mở cảnh báo rằng nếu bị tấn công, nước này sẽ nhắm vào các lợi ích Mỹ gần kề.

Một ví dụ đáng chú ý là Bahrain - nơi đặt Bộ Tư lệnh Lực lượng Hải quân Trung tâm Hoa Kỳ (NAVCENT) - có thể trở thành mục tiêu tiềm tàng.

Hôm thứ Hai, Hội đồng Hợp tác Vùng Vịnh (GCC), gồm Bahrain, Kuwait, Oman, Qatar, Saudi Arabia và UAE, đã kích hoạt Trung tâm Ứng phó Khẩn cấp đặt tại Kuwait nhằm bảo đảm triển khai đầy đủ các biện pháp phòng ngừa về môi trường và phóng xạ.

Ngoại trưởng UAE Sheikh Abdullah bin Zayed cảnh báo về “nguy cơ từ những hành động thiếu kiểm soát, có thể vượt ngoài ranh giới Iran và Israel”. Phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Qatar cũng lên tiếng lo ngại về các cuộc tấn công “không tính toán kỹ lưỡng” có thể ảnh hưởng đến nguồn nước tại vùng Vịnh.

Khoảng 60 triệu người dân tại các quốc gia vùng Vịnh đang phụ thuộc vào nguồn nước khử mặn từ Vịnh Ba Tư để sinh hoạt và sản xuất. Lãnh đạo khu vực cảnh báo, nếu nhà máy điện hạt nhân Bushehr bị tấn công, hậu quả ô nhiễm môi trường đối với nguồn nước này sẽ rất nghiêm trọng.

“Ba ngày là cạn sạch nước”

Hồi tháng 3, trong cuộc phỏng vấn với nhà báo Mỹ Tucker Carlson, Thủ tướng Qatar Mohammed Al Thani thừa nhận rằng nếu nhà máy Bushehr bị phá hủy, toàn bộ nguồn nước trong khu vực sẽ nhiễm xạ.

“Nước sẽ bị ô nhiễm hoàn toàn… Không có nước, không có cá, không có sự sống”, ông nói. Ông cho biết Qatar từng tiến hành một cuộc diễn tập khẩn cấp để đánh giá mức độ ảnh hưởng nếu cơ sở hạt nhân Iran gặp sự cố.

“Nguồn nước chúng tôi dùng là từ khử mặn. Chúng tôi không có sông, không có hồ dự trữ. Về cơ bản, đất nước sẽ hết nước trong vòng 3 ngày… Và điều đó không chỉ xảy ra với Qatar, mà còn với Kuwait, UAE và tất cả chúng tôi”, ông Al Thani nói thêm. Sau đó, Qatar đã xây dựng hàng loạt bể chứa nước quy mô lớn để phòng ngừa.

Các nước vùng Vịnh đối mặt với nguy cơ cạn sạch nước nếu Iran bị tấn công cơ sở hạt nhân. Ảnh minh họa: Reuters.

Về phía Mỹ, hai quan chức tiết lộ với CNN rằng Tổng thống Donald Trump đang dần nghiêng về phương án sử dụng vũ lực để tấn công các cơ sở hạt nhân Iran, thay vì tiếp tục theo đuổi con đường ngoại giao.

Dù vẫn để ngỏ khả năng đàm phán nếu Tehran nhượng bộ, ông Trump tuyên bố hôm 18/6: “Tôi có thể làm, cũng có thể không làm. Không ai biết được tôi sẽ làm gì.”

Trong khi đó, tại các trung tâm tài chính như UAE, Qatar và Saudi Arabia - vốn thu hút đông đảo doanh nghiệp và người nước ngoài nhờ thuế thu nhập bằng 0, mức sống cao và môi trường chính trị ổn định - người dân vẫn giữ được sự bình tĩnh tương đối.

“Tôi không lo lắng chút nào. Tôi hoàn toàn tin tưởng vào sự an toàn ở đây,” một phụ nữ người Mỹ sống tại Abu Dhabi chia sẻ với CNN. “Tuy nhiên, nếu Mỹ quyết định tấn công Iran thì tôi sẽ bắt đầu lo, vì không ai biết điều gì xảy ra tiếp theo”.

Một cư dân người Ai Cập sống ở Dubai thì nói cô cảm thấy “rất an toàn và may mắn ở đúng đất nước”, nhưng thừa nhận tâm trạng căng thẳng ngày một tăng khi đọc các tin tức leo thang chiến sự.

“Mọi người đều đang căng thẳng… Mọi thứ đang trở nên rất thật. Tình hình này không thể xem nhẹ, chiến tranh như đang cận kề”, cô nói.

Lính cứu hỏa dập lửa sau khi bệnh viện Israel trúng tên lửa Iran Bệnh viện Soroka - nơi phục vụ 1 triệu dân miền Nam Israel - hứng chịu thiệt hại nghiêm trọng với nhiều khu điều trị bị phá hủy hoàn toàn sau khi trúng tên lửa Iran vào ngày 19/6. 71 người bị thương, nhiều bệnh nhân chỉ vừa kịp sơ tán trước vụ tấn công, bệnh viện chuyển sang tiếp nhận các ca nguy kịch.

Phương Linh