Vững tri thức và làm chủ công nghệ tạo sức bật cho nhân sự thời đại AI

Các diễn giả thảo luận bàn tròn tại Tọa đàm

Bà Lê Thị Thúy Sen, Tổng Biên tập Thời báo Ngân hàng:

Kĩ năng mềm nhưng tạo giá trị cao cho nhân lực

Trao đổi tại một sự kiện gần đây, các chuyên gia và đại diện ngân hàng đã cùng nhìn nhận về yêu cầu ngày càng cao của thị trường lao động trong kỷ nguyên số. Theo chia sẻ từ kinh nghiệm tham gia nhiều hội thảo quốc tế về nhân lực ngân hàng (tại Úc, Singapore, Hong Kong...), một vấn đề cốt lõi đã được nhấn mạnh, sinh viên khối kinh tế của Việt Nam rất thông minh, nhưng khi tuyển dụng vào các vị trí chất lượng cao, họ gặp phải hai điểm yếu “chí mạng” là ngoại ngữ và năng lực số.

Bà Lê Thị Thúy Sen, Tổng Biên tập Thời báo Ngân hàng

Bởi yếu ngoại ngữ dẫn đến khả năng giao tiếp và tiếp cận tri thức toàn cầu còn hạn chế; thiếu năng lực số gây ra việc thiếu hụt các kỹ năng làm việc và tư duy trong môi trường kỹ thuật số. Nếu các cơ sở đào tạo không đáp ứng được hai yêu cầu này, sinh viên sẽ khó lòng cạnh tranh vào các ngân hàng nước ngoài. Điều này cũng đúng với ngành Ngân hàng Việt Nam, bởi năng lực số đang là yêu cầu bắt buộc, còn ngoại ngữ là chìa khóa để tiếp cận kiến thức và xu hướng mới nhất trên thế giới.

Tuy nhiên, vấn đề cốt lõi là sự cần thiết phải có sự phù hợp giữa những gì nhà trường đào tạo và những gì nhà tuyển dụng cần. Học viện Ngân hàng cũng như các nhà trường trong hệ thống giáo dục hiện cung cấp nền tảng kiến thức và tư duy, nhưng sinh viên cần chủ động phát huy thêm ý thức tự học, thói quen tự nghiên cứu và đọc sách. Đây chính là nguồn năng lượng tri thức quan trọng bên cạnh sự hướng dẫn từ thầy cô.

Bên cạnh những tiện ích vượt trội mà công nghệ như AI mang lại, giới trẻ đang phải đối mặt với mặt trái là sự bủa vây của tội phạm công nghệ và lừa đảo tài chính tinh vi. Các hình thức như việc nhẹ lương cao hay các quảng cáo cho vay với lãi suất thấp đến phi lý (ví dụ: vay 1 triệu chỉ trả 1.000 đồng/ngày, nhưng thực chất lãi suất lên tới 150%/năm) đang phổ biến. Điều này cho thấy, tất cả mọi vấn đề trong cuộc sống đều có hai mặt, và công nghệ cũng không ngoại lệ.

Để bảo vệ bản thân trước những cạm bẫy này, sinh viên cần trang bị kiến thức – mà cụ thể là những hiểu biết về tiết kiệm, vay vốn, thanh toán, đầu tư. Kiến thức về giáo dục tài chính chính là một "tấm khiên" vững chắc để bảo vệ cá nhân trước rủi ro và mặt trái của sự phát triển công nghệ.

Hiện nay, Thời báo Ngân hàng có nhiều chuyên mục cung cấp kiến thức, kỹ năng tài chính cho sinh viên như Đấu trí tài chính, Khéo dùng tiền, Câu chuyện cảnh giác và đặc biệt là app TBNH tích hợp AI tiếng Anh lĩnh vực ngân hàng… Do đó, trong thời gian tới, Thời báo Ngân hàng và Học viện Ngân hàng sẽ có nhiều chương trình được phối hợp triển khai nhằm cung cấp các kiến thức và kỹ năng tài chính thông minh, trang bị cho sinh viên những hành trang thiết yếu nhất.

PGS.TS. Phạm Thị Hoàng Anh, Phó Giám đốc Phụ trách Ban Giám đốc Học viện Ngân hàng:

Định hình lại chương trình đào tạo theo hướng công nghệ

Học viện Ngân hàng - trường đại học công lập trực thuộc Ngân hàng Nhà nước Việt Nam đang đứng trước một bước ngoặt quan trọng khi chuẩn bị kỷ niệm 65 năm phát triển vào năm 2026. Nếu giai đoạn đầu tập trung chủ yếu vào lĩnh vực ngân hàng, thì hiện tại, HVNH đã xác định một chiến lược phát triển đột phá nhằm hướng tới mục tiêu trở thành đại học thông minh vào năm 2045, với định hướng đa ngành, liên ngành và xuyên ngành.

PGS.TS Phạm Thị Hoàng Anh, Phó Giám đốc Phụ trách Ban Giám đốc Học viện Ngân hàng

Để hiện thực hóa mục tiêu đó, Học viện Ngân tập trung vào việc tái cấu trúc mạnh mẽ các chương trình đào tạo. Theo đó, nhà trường đã mở rộng các chương trình theo xu hướng liên ngành, xuyên ngành, kết hợp chặt chẽ các chuyên ngành truyền thống với công nghệ thông tin; nhanh chóng bổ sung các ngành học đón đầu tương lai như Ngân hàng số, công nghệ tài chính, thương mại điện tử, phân tích dữ liệu… phản ánh rõ xu hướng dịch chuyển nghề nghiệp mạnh mẽ trong kỷ nguyên AI.

Sự chủ động trước xu hướng của thời đại AI còn được thể hiện qua việc Học viện Ngân hàng là một trong những trường đại học đầu tiên đưa môn học năng lực số vào chương trình giảng dạy từ năm 2021, minh chứng cho sự nhanh nhạy trong việc bắt kịp yêu cầu nhân lực của thời đại mới.

Về vấn đề nguồn nhân lực, mặc dù ngành ngân hàng có sự cắt giảm ở các công việc thuần túy, nhu cầu tuyển dụng đối với các vị trí có chuyên môn cao, kết hợp công nghệ lại gia tăng đáng kể. Do đó, các chương trình đào tạo mới của Học viện Ngân hàng hoàn toàn giúp sinh viên tự tin đáp ứng được yêu cầu cao của thị trường lao động.

TS. Phan Thanh Đức, Giảng viên cao cấp, Trưởng khoa Công nghệ thông tin và Kinh tế số (Học viện Ngân hàng) giữ vai trò điều phối phiên thảo luận tại Tọa đàm

Liên quan đến giáo dục tài chính, đây được xem là một xu thế phát triển lớn, phù hợp với chiến lược tài chính toàn diện quốc gia do Ngân hàng Nhà nước Việt Nam làm đơn vị đầu mối. Là đơn vị trực thuộc, Học viện Ngân hàng và Thời báo Ngân hàng đảm nhận vai trò triển khai và lan tỏa kiến thức này. Học viên Ngân hàng không chỉ lồng ghép giáo dục tài chính vào chương trình học mà còn hợp tác với Thời báo Ngân hàng để sản xuất các tài liệu truyền thông, clip, nhằm lan tỏa mạnh mẽ kiến thức này không chỉ cho sinh viên mà còn cho các đối tượng khác trong xã hội.

Tuy nhiên, phát triển nhân lực số là nhiệm vụ không thể thực hiện đơn lẻ, cần có sự phối hợp chặt chẽ giữa Ngân hàng Nhà nước Việt Nam, cơ sở đào tạo và doanh nghiệp. Do đó, Học viện Ngân hàng mong muốn tiếp tục nhận được sự đồng hành của các tổ chức tín dụng trong việc đặt hàng đào tạo, chia sẻ kinh nghiệm, tạo cơ hội thực tập việc làm cho sinh viên. Qua đó hình thành đội ngũ nhân lực trẻ có tri thức, kỹ năng và bản lĩnh làm chủ công nghệ trong kỷ nguyên số.

TS. Nguyễn Công Thương, Phó Giám đốc Khối Dữ liệu và Trí tuệ nhân tạo Ngân hàng TMCP Công thương Việt Nam (VietinBank):

Nền tảng kiến thức vẫn là cốt lõi khi tuyển dụng nhân sự

Với tầm nhìn chiến lược, khi Ban Lãnh đạo thành lập Khối Dữ liệu và AI đã đặt rất nhiều niềm tin và kỳ vọng lớn lao vào nguồn nhân lực này trong tương lai của ngân hàng. Điều này thể hiện rõ qua triết lý tuyển dụng cởi mở của ngân hàng. Khi tìm kiếm nhân sự cho các mảng AI và dữ liệu, VietinBank không chỉ tập trung vào những cá nhân đã có kinh nghiệm và trải nghiệm thực tế mà còn sẵn sàng tạo cơ hội cho các ứng viên trẻ sở hữu kiến thức nền tảng vững chắc. Quan điểm này xuất phát từ một nhận định cốt lõi, trong kỷ nguyên AI, nếu chỉ dựa vào kiến thức có sẵn từ việc tra cứu công cụ AI, hiệu quả sẽ không cao, thay vào đó nhân sự phải có khả năng gợi mở vấn đề, đặt câu hỏi đúng để dẫn dắt AI tìm ra câu trả lời chính xác và phù hợp nhất. Đây chính là năng lực tư duy then chốt.

TS. Nguyễn Công Thương, Phó Giám đốc Khối Dữ liệu và Trí tuệ nhân tạo VietinBank

Để chinh phục những vị trí tiềm năng, VietinBank đặc biệt chú trọng vào bốn nhóm kỹ năng quyết định sự thành công của nhân sự trong tương lai. Đó là khả năng gợi mở đòi hỏi nhân sự phải có nền tảng kiến thức đủ sâu để "hỏi" AI một cách thông minh, biến công cụ thành trợ thủ đắc lực thay vì chỉ là nơi sao chép thông tin. Ở bất kỳ vị trí nào, nhân sự đều phải có khả năng xác định rõ ràng vấn đề cụ thể, áp dụng kiến thức chuyên môn và vận dụng sáng tạo để đưa ra giải pháp hiệu quả nhất cho các tình huống phát sinh trong thực tiễn hoạt động ngân hàng.

Ngoài năng lực chuyên môn, nhân sự công nghệ cần phải làm chủ được kỹ năng giao tiếp và thuyết trình. Tức là, họ không chỉ "làm được việc" mà còn phải "nói được", truyền đạt và thuyết phục được đồng nghiệp, quản lý về giá trị công việc mình tạo ra. Đặc biệt, với tốc độ phát triển vũ bão của công nghệ, rất nhiều công việc cũ đang dần bị thay thế. Khả năng học tập, cập nhật và thích ứng liên tục với những điều mới không chỉ là một lợi thế mà là một điều kiện bắt buộc để nhân sự có thể tồn tại và phát triển bền vững trong ngành tài chính – ngân hàng.

Bà Võ Thị Ngọc Vân, Trưởng phòng Phát triển và Gắn kết nhân tài Homecredit Việt Nam:

Xây dựng lộ trình phát triển và truyền cảm hứng để giữ chân nhân tài

Bên cạnh cuộc đua khốc liệt để săn tìm nhân lực chất lượng, đặc biệt là nhân sự có kỹ năng AI và Dữ liệu, các doanh nghiệp đang phải đối mặt với một thách thức không kém phần cam go: giữ chân nhân tài trong bối cảnh thị trường lao động công nghệ đầy biến động.

Hiện nay, giới trẻ nhất là nhân sự trong lĩnh vực công nghệ, có xu hướng "nhảy việc vì sự cầu tiến". Đây không đơn thuần là hành động tìm kiếm mức lương cao hơn, mà là sự thôi thúc mạnh mẽ muốn tìm kiếm ý nghĩa công việc, lộ trình thăng tiến rõ ràng và những mục tiêu cao cả trong sự nghiệp. Họ cần được nhìn thấy con đường phát triển tiếp theo của mình, thay vì chỉ là một công việc ổn định.

Bà Võ Thị Ngọc Vân, Trưởng phòng Phát triển và Gắn kết nhân tài Homecredit Việt Nam

Để đáp ứng tâm lý này, doanh nghiệp đang kiến tạo một hệ sinh thái nuôi dưỡng sự phát triển. Điều này bao gồm việc đảm bảo lộ trình thăng tiến chi tiết và thiết lập khung năng lực để nhân viên có thể tự đánh giá, vạch ra kế hoạch phấn đấu cá nhân. Sự minh bạch này là chìa khóa để nhân viên cảm thấy được đầu tư và có động lực để ở lại.

Mặc dù lương và phúc lợi tại doanh nghiệp được khảo sát gần đây cho thấy có mức cạnh tranh hoặc cao hơn mặt bằng chung nhưng theo nghiên cứu thị trường cho thấy, có tới 70-80% nhân viên quyết định nghỉ việc không phải vì công ty, mà vì người quản lý trực tiếp không truyền được cảm hứng. Vì lẽ đó, doanh nghiệp đang chuyển trọng tâm sang chú trọng đào tạo cấp quản lý để họ không chỉ là người điều hành công việc mà còn là người truyền lửa, cố vấn và phát triển nhân viên. Lãnh đạo cần phải trở thành "chất keo" gắn kết, giúp nhân viên thấy được ý nghĩa công việc và sự đóng góp của mình vào mục tiêu chung.

Cuối cùng, doanh nghiệp tổ chức các hoạt động tạo sự gắn kết giữa các nhân sự như chương trình thể thao, du lịch, cùng với việc tính điểm sự phát triển con người theo từng năm. Đây không chỉ là phúc lợi mà còn là sự ghi nhận giá trị, giúp nhân sự cảm thấy được trân trọng, đầu tư, và cam kết gắn bó lâu dài với tổ chức. Chiến lược giữ chân nhân tài trong kỷ nguyên AI đã chuyển từ việc cung cấp lợi ích vật chất sang đầu tư vào trải nghiệm và sự phát triển cá nhân của nhân viên.

Nhóm phóng viên (Ảnh Hoàng Giáp)