Vụ việc mua bán đất xóm ở Đại Từ: Dân mất tiền - trách nhiệm thuộc về ai?
'Của đau con xót' - đó là lời chia sẻ đầy bức xúc của bà Nguyễn Thị Tương (trú tại xóm Đức Long, xã Khôi Kỳ, Đại Từ) khi gửi đơn đến Báo Thái Nguyên, phản ánh việc gia đình bà đã bỏ ra 160 triệu đồng để mua mảnh đất của xóm từ năm 2016, nhưng đến nay không được quyền sử dụng. Không chỉ mất đất, mất tiền, bà Tương còn cảm thấy uất ức khi chính quyền xã từng cam kết bồi thường nhưng 'nuốt lời'.

Nhà văn hóa xóm được xây dựng từ một phần tiền mua đất của bà Tương (160 triệu đồng) đã hoàn thiện đưa vào sử dụng nhiều năm nay.
Theo phản ánh, đầu năm 2016, gia đình bà Tương đã mua một thửa đất rộng 2.002m2 của xóm Đức Long tại khu Gò Bác với số tiền 160 triệu đồng. Do khó khăn về kinh phí xây dựng nhà văn hóa đạt chuẩn nông thôn mới, nên xóm Đức Long đã tổ chức họp dân, xin ý kiến cấp ủy Chi bộ và thống nhất bán mảnh đất trên cho bà Tương để lấy tiền xây dựng.
Việc chuyển nhượng diễn ra công khai và được lập thành biên bản, có chữ ký của Bí thư Chi bộ, Trưởng xóm, đại diện các hội, đoàn thể và bà Nguyễn Thị Tương.
Đến năm 2019, bà Tương xin phép cải tạo mặt bằng đất để phục vụ sản xuất, được UBND xã chấp thuận. Tuy nhiên, khi gia đình tiến hành làm hồ sơ xin cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất vào năm 2021 thì mới biết: Xóm không có thẩm quyền bán đất và thửa đất này đã nằm trong quy hoạch xây dựng trụ sở Công an xã Khôi Kỳ.
Cũng theo bà Tương, UBND xã Khôi Kỳ sau đó đã tổ chức họp với gia đình bà, đề xuất phương án bồi thường bằng 100m2 đất ở cùng giấy chứng nhận quyền sử dụng. Dù không hoàn toàn đồng tình, gia đình bà vẫn chấp thuận giao lại mặt bằng theo biên bản ký ngày 15/8/2024, với hy vọng được đền bù như lời hứa. Thế nhưng đến nay bà Tương vẫn chưa nhận được đất, cũng như bất kỳ văn bản chính thức nào của xã.

Mảnh đất nhà bà Tương bỏ 160 triệu đồng để mua của xóm từ năm 2016 đang được xây dựng trụ sở Công an xã.
Gặp gỡ phóng viên, bà Tương đã cung cấp các biên bản các cuộc họp chi bộ, bản viết tay chuyển nhượng đất ký ngày 1/2/2016 có đầy đủ chữ ký của đại diện xóm, tổ chức đoàn thể và bản thân bà. Đáng chú ý, thời điểm đó, chồng bà - ông Ngô Kim Thanh - đang giữ chức Phó Bí thư Chi bộ kiêm Trưởng xóm Đức Long.
Còn ông Nguyễn Văn Mạnh, nguyên Bí thư Chi bộ xóm Đức Long (giai đoạn 2014-2022) cũng xác nhận: Việc xóm bán đất là thật, số tiền thu được dùng để xây nhà văn hóa và công trình đã hoàn thiện, đưa vào sử dụng nhiều năm nay. Tôi mong chính quyền có giải pháp hợp lý, hợp tình để bảo vệ quyền lợi cho người dân.
Trao đổi với chúng tôi, ông Dương Văn Tuấn - Chủ tịch UBND xã Khôi Kỳ, khẳng định: Xóm Đức Long tự ý bán đất cho bà Tương là sai quy định pháp luật. UBND xã đã nhiều lần làm việc với các bên, yêu cầu xóm huy động nguồn xã hội hóa để hoàn trả tiền cho bà Tương nhưng đến nay gia đình bà vẫn chưa đồng thuận.
“UBND huyện đã ra quyết định thu hồi đất, xã tiếp tục kiến nghị xóm huy động nhân dân góp tiền trả lại số tiền cho bà Tương. Còn việc xóm tự ý bán đất, UBND xã đã có báo cáo và đề nghị Ủy ban Kiểm tra, Đảng ủy xã Khôi Kỳ kiểm tra dấu hiệu vi phạm đối với Chi bộ xóm Đức Long để chấn chỉnh sai phạm". - Ông Tuấn cho biết thêm.

Vợ chồng bà Tương, ông Thanh phản ánh với phóng viên.
Có thể thấy, vụ việc mua bán đất công tại xã Khôi Kỳ phản ánh rõ sự lỏng lẻo, thiếu minh bạch trong công tác quản lý đất đai ở cơ sở. Việc xóm tự ý bán đất công vốn không có chức năng, thẩm quyền đã gây ra hệ lụy không nhỏ.
Sự việc không chỉ là một tranh chấp cá nhân, mà còn phản ánh chuỗi sai phạm mang tính hệ thống: Xóm tự ý bán đất khi không có chức năng, người dân cả tin mua đất công trái phép, trong khi chính quyền xã lúng túng, thiếu giám sát từ đầu.
Tại thời điểm bán đất, chồng bà Tương là Trưởng xóm, ông Nguyễn Văn Mạnh là Bí thư Chi bộ đều là người trực tiếp ký các văn bản liên quan. Hơn nữa, như tìm hiểu của chúng tôi thì thời điểm đó một số lãnh đạo chủ chốt của xã Khôi Kỳ cũng là người ở xóm Đức Long. Điều này cho thấy sự nhập nhằng giữa người thực hiện và người thụ hưởng, làm mờ ranh giới pháp lý và công tác quản lý đất công.
Chủ tịch UBND xã Khôi Kỳ thừa nhận: Sự việc xảy ra do xã có sự lỏng lẻo, thiếu kiểm tra trong công tác quản lý đất đai tại thời điểm đó. Nếu có sự giám sát chặt chẽ, việc bán đất công khai như vậy đã không xảy ra và để hệ lụy kéo dài, phức tạp như hiện nay.
Sự việc tại xã Khôi Kỳ không phải là cá biệt. Đây là bài học sâu sắc cho nhiều địa phương trong công tác quản lý đất đai. Do đó, việc siết chặt công tác kiểm tra, giám sát hoạt động của xóm, nâng cao nhận thức, ý thức chấp hành pháp luật cho người dân luôn là điều cần thiết. Bên cạnh đó, khi phát hiện sai phạm cần kịp thời làm rõ và xử lý trách nhiệm cá nhân, tập thể liên quan, tránh để phát sinh phức tạp, kéo dài.