Vụ 'gà lôi trắng': Tòa án thay đổi biện pháp ngăn chặn đối với bị cáo

Tòa án Nhân dân tỉnh Hưng Yên. (Ảnh: Thế Duyệt/TTXVN)

Những ngày gần đây, dư luận xã hội lan truyền nhiều thông tin trái chiều liên quan đến "vụ gà lôi" - vụ án hình sự sơ thẩm “vi phạm quy định về bảo vệ động vật nguy cấp, quý hiếm” do Tòa án Nhân dân khu vực 5, Hưng Yên xét xử đối với bị cáo Thái Khắc Thành.

Theo Tòa án Nhân dân tỉnh Hưng Yên, đơn vị đã phối hợp với Viện trưởng Viện Kiểm sát và Công an tỉnh để nắm bắt toàn bộ nội dung vụ án.

Sau khi nghiên cứu hồ sơ, ngày 12/8, Chánh án Tòa án Nhân dân tỉnh Hưng Yên Đỗ Mạnh Tăng chính thức có văn bản kiến nghị Viện trưởng Viện Kiểm sát Nhân dân tỉnh Hưng Yên, đề nghị kháng nghị bản án hình sự sơ thẩm vụ án hình sự sơ thẩm “vi phạm quy định về bảo vệ động vật nguy cấp, quý hiếm” nói trên.

Văn bản nêu rõ Tòa án Nhân dân tỉnh Hưng Yên kiến nghị Viện trưởng Viện Kiểm sát Nhân dân tỉnh Hưng Yên kháng nghị Bản án hình sự sơ thẩm số 35/2025/HSST ngày 8/8/2025 của Tòa án Nhân dân khu vực 5-Hưng Yên theo quy định của pháp luật để tòa xem xét lại toàn bộ vụ án và bản án sơ thẩm.

Cùng ngày, Tòa án Nhân dân tỉnh đã ra quyết định thay đổi biện pháp ngăn chặn đối với bị cáo Thái Khắc Thành từ "tạm giam" sang "cấm đi khỏi nơi cư trú", chờ xét xử phúc thẩm lại toàn bộ vụ án theo quy định của pháp luật.

Theo Tòa án Nhân dân tỉnh Hưng Yên, năm 2022, Thái Khắc Thành tìm hiểu thông tin trên mạng xã hội, biết gà lôi trắng là động vật hoang dã nguy cấp, quý hiếm cần bảo tồn không được nuôi, nhốt, mua bán nhưng Thành đã nảy sinh ý định mua gà lôi về nhân giống, bán lấy tiền.

Hình ảnh bị cáo Thái Khắc Thành và vợ con đã gây xôn xao dư luận những ngày qua.

Năm 2024, Thành mua trên mạng xã hội 1 gà lôi trống với giá 4,5 triệu đồng. Qua mạng xã hội, Thành liên hệ, trao đổi với 1 người ở Diễn Châu, tỉnh Nghệ An, đổi 1 con chích chòe lửa lấy 2 gà lôi mái để cùng nuôi nhốt tại nhà, không đăng ký với cơ quan có thẩm quyền. Gà lôi mái đẻ được 13 trứng và ấp nở được 10 con gà lôi con.

Ngày 26/3/2025, Thành đã bán 10 cá thể gà lôi con lấy số tiền 6 triệu đồng, khi giao gà ở khu vực thôn Quý Sơn, xã Song An, huyện Vũ Thư (tỉnh Thái Bình cũ, nay là phường Vũ Phúc, Hưng Yên) thì bị cơ quan chức năng phát hiện thu giữ.

Cơ quan công an khám xét khẩn cấp thu giữ tại nơi ở của Thành 3 con gà lôi (1 con màu trắng, 2 con màu nâu).

Theo kết quả giám định của Bảo tàng Thiên nhiên Việt Nam-Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam, 10 cá thể động vật sống (con non) và 3 (ba) cá thể động vật sống (2 con cái và 1 con đực trưởng thành) là loài gà lôi trắng có tên khoa học là Lophura nycthemera, thuộc lớp chim (Aves), bộ gà (Galliformes), họ trĩ (Phasianidae).

Gà lôi trắng được ghi nhận trong phụ lục I-nhóm IB, Nghị định số 84/2021/NĐ-CP của Chính phủ: sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định số 06/2019/NĐ-CP ngày 22/01/2019 của Chính phủ về quản lý thực vật rừng, động vật rừng nguy cấp, quý, hiếm và thực thi Công ước về buôn bán quốc tế các loài động vật, thực vật hoang dã nguy cấp (CITES).

Cáo trạng số 68/CT-VKSVT ngày 30/6/2025 của Viện Kiểm sát Nhân dân (huyện Vũ Thư cũ, nay là Viện Kiểm sát khu vực 5-Hưng Yên) truy tố bị cáo Thái Khắc Thành về tội “vi phạm quy định về bảo vệ động vật nguy cấp, quý hiếm” theo quy định tại điểm b khoản 2 Điều 244 Bộ luật Hình sự.

Đại diện Viện kiểm sát đề nghị Hội đồng xét xử tuyên bố bị cáo phạm tội "vi phạm quy định về bảo vệ động vật nguy cấp, quý hiếm"; đề nghị áp dụng điểm b khoản 2 và khoản 4 Điều 244; điểm s khoản 1 và khoản 2 Điều 51; Điều 50; Điều 38, Điều 35 Bộ luật Hình sự, xử phạt bị cáo Thái Khắc Thành từ 5 năm 6 tháng tù đến 6 năm tù, phạt bổ sung bị cáo từ 50-60 triệu đồng để nộp ngân sách Nhà nước và đề nghị xử lý vật chứng.

Bản án sơ thẩm số 35/2025/HSST ngày 8/8/2025 của Tòa án Nhân dân khu vực 5-Hưng Yên đã quyết định: căn cứ vào các quy định của pháp luật như điểm b khoản 2, khoản 4 Điều 244; điểm s khoản 1 và khoản 2 Điều 51; Điều 50; Điều 38, khoản 3 Điều 35 Bộ luật Hình sự; điểm a, b khoản 2 Điều 106; Điều 135; Điều 136; Điều 331; Điều 333 Bộ luật Tố tụng hình sự; Điều 23 Nghị quyết 326/2016/UBTVQH14 ngày 30/12/2016 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội quy định về mức thu, miễn, giảm, thu, nộp, quản lý án phí, lệ phí tòa án, bị cáo Thái Khắc Thành phạm tội "vi phạm quy định về bảo vệ động vật nguy cấp, quý hiếm."

Bị cáo bị phạt 6 năm tù, tính từ ngày 4/4/2025; phạt bổ sung 30 triệu đồng đồng để nộp ngân sách Nhà nước. Ngoài ra, còn xử lý về vật chứng, án phí và quyền kháng cáo.

Ngay sau khi tuyên án, trên mạng xã hội xuất hiện hình ảnh vợ và con bị cáo Thành khóc nức nở, thu hút nhiều người xem và bình luận...

Ngay khi nhận được nhiều thông tin phản ánh khác nhau trên mạng xã hội, Chánh án Tòa án Nhân dân tỉnh Hưng Yên đã phối hợp với Viện trưởng Viện Kiểm sát Nhân dân tỉnh và lãnh đạo Công an tỉnh để nắm bắt toàn bộ nội dung vụ án; yêu cầu Chánh án Tòa án Nhân dân khu vực 5, Viện trưởng Viện Kiểm sát Nhân dân khu vực 5, thẩm phán - chủ tọa phiên tòa, kiểm sát viên - kiểm sát xét xử và thực hành quyền công tố tại phiên tòa báo cáo giải trình.

Qua nghiên cứu toàn bộ hồ sơ vụ án, bản án hình sự sơ thẩm số 35/2025/HSST ngày 08/8/2025 của Tòa án Nhân dân khu vực 5-Hưng Yên và các quy định của pháp luật, thấy rằng cấp sơ thẩm chưa áp dụng Thông tư số 27/2025/TT-BNNMT ngày 24/6/2025 của Bộ Nông nghiệp và Môi trường quy định về quản lý loài nguy cấp, quý, hiếm; nuôi động vật rừng thông thường và thực thi Công ước về buôn bán quốc tế các loài động vật, thực vật hoang dã nguy cấp (có hiệu lực từ ngày 1/7/2025).

Tại phụ lục danh mục loài nguy cấp, quý, hiếm ban hành kèm theo Thông tư số 27/2025/TT-BNNMT, gà lôi trắng có tên khoa học là Lophura nycthemera, thuộc lớp chim (Aves), bộ gà (Galliformes), họ trĩ (Phasianidae) thuộc nhóm IIB (không còn thuộc nhóm IB, Nghị định số 84/2021/NĐ-CP của Chính phủ như khi khởi tố điều tra và truy tố).

Bản án sơ thẩm xác định 13 cá thể thu giữ của Thái Khắc Thành là “Gà lôi trắng là loài chim hiện được ghi nhận trong phụ lục I- nhóm IB, Nghị định số 84/2021/NĐ-CP của Chính Phủ, sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định số 06/2019/NĐ-CP ngày 22/01/2019 của Chính phủ về quản lý thực vật rừng, động vật rừng nguy cấp, quý, hiếm và thực thi Công ước về buôn bán quốc tế các loài động vật, thực vật hoang dã nguy cấp (CITES)” và tuyên bố bị cáo Thái Khắc Thành phạm tội “Vi phạm quy định về bảo vệ động vật nguy cấp, quý, hiếm” theo quy định tại điểm b khoản 2 Điều 244 Bộ luật Hình sự là không đúng với sự thay đổi của chính sách, pháp luật.

Hành vi Thái Khắc Thành có dấu hiệu của tội “vi phạm quy định về bảo vệ động vật hoang dã” quy định tại Điều 234 Bộ luật Hình sự, tuy nhiên cần phải điều tra lại xác định giá trị các cá thể gà lôi thu giữ của Thái Khắc Thành để làm căn cứ giải quyết vụ án theo quy định của pháp luật.

Do Chánh án Tòa án Nhân dân tỉnh không có thẩm quyền kháng nghị bản án hình sự sơ thẩm theo trình tự phúc thẩm, vì vậy Tòa án Nhân dân tỉnh Hưng Yên đã có văn bản kiến nghị Viện trưởng Viện Kiểm sát Nhân dân tỉnh Hưng Yên kháng nghị theo thẩm quyền đối với Bản án hình sự sơ thẩm số 35/2025/HSST ngày 8/8/2025 của Tòa án Nhân dân khu vực 5-Hưng Yên theo quy định của pháp luật.

Ngày 13/8/2025, tại Quyết định kháng nghị phúc thẩm số 09/QĐ-VKS, Viện trưởng Viện Kiểm sát Nhân dân tỉnh Hưng Yên đã kháng nghị toàn bộ bản án trên theo hướng đề nghị hủy bản án sơ thẩm để điều tra lại./.

(TTXVN/Vietnam+)