Vụ 30 hộ dân sống trong nỗi sợ biển nuốt mất nhà: Chính quyền đề xuất xây kè khẩn cấp

Những ngày qua, dọc bờ biển thôn An Hải, xã Đông Sơn, tỉnh Quảng Ngãi, xảy ra tình trạng nước biển xâm thực và sạt lở ngày càng nghiêm trọng, đe dọa trực tiếp đời sống hàng chục hộ dân sinh sống ven biển.

Bỏ hàng trăm triệu xây kè… nhưng công cốc

Do liên tiếp hứng chịu các đợt mưa bão và triều cường lớn, đoạn bờ biển dài hơn 400m đã bị xâm thực mạnh, khoét sâu vào khu dân cư. Sóng lớn đánh thẳng vào sát tường nhà, cuốn trôi tài sản của 20 hộ dân. Trong khi đó, có khoảng 10 hộ khác đứng trước nguy cơ bị ảnh hưởng nếu sạt lở tiếp diễn.

Nhiều nhà dân tại thôn An Hải, xã Đông Sơn bị sóng lớn đánh hư hại nghiêm trọng.

Ông Dương Văn Xuân (76 tuổi, thôn An Hải) cho biết đã sống ở đây từ nhỏ nhưng chưa bao giờ nhìn thấy nước biển cao và xâm thực nghiêm trọng như hiện nay.

Trước đó, để giữ đất, ông đã tự xây hai tuyến kè: Một kè bê tông kiên cố trị giá hơn 100 triệu đồng và một kè phụ bằng tre, rọ đá. Tuy nhiên, trận bão vừa qua đã phá sập hoàn toàn tuyến kè phụ, cuốn theo cả cọc tre lẫn đá.

Không riêng ông Xuân, nhiều gia đình trong thôn cũng tự bỏ tiền mua cọc tre, bao tải, đá hộc để dựng kè bảo vệ nhà cửa. Thế nhưng, cách làm thủ công không trụ nổi trước những đợt sóng dữ. Nhiều đoạn kè bị đánh vỡ, mặt biển lấn sâu vào sát sân nhà dân.

Nhiều đoạn kè người dân tự xây dựng đã không trụ được trước sóng lớn.

Gia đình bà Võ Thị Thỏa (64 tuổi, thôn An Hải) thấy tình trạng xâm thực càng diễn biến nghiêm trọng nên đã đi vay mượn khắp nơi được 120 triệu đồng về xây kè kiên cố chống sóng. Thế nhưng, kè vừa xây xong chưa lâu thì đợt triều cường và sóng lớn dữ dội vừa qua đã đánh sập hoàn toàn.

Bà Võ Thị Thỏa cho biết bờ kè kiên cố gia đình vừa xây xong đã bị sóng đánh sập hoàn toàn.

“Sóng đánh nhưng chúng tôi không nghĩ sóng đánh đến mức đó. Đánh dữ dội làm sập toàn bộ kè gia đình xây. Chưa dừng lại, sóng lớn còn đánh nứt nhà, xói lở móng nhà. Cả đời chưa bao giờ thấy sóng lớn như vậy”, bà Thỏa kể lại.

Bờ kè nhà bà Thỏa xây chỉ còn trơ trọi vài trụ bê tông...

Bà cũng mong chính quyền sớm đầu tư xây dựng bờ kè kiên cố để người dân yên tâm sinh sống. Tuy nhiên, theo tìm hiểu của phóng viên, hầu hết các hộ dân có nhà sát biển và chịu ảnh hưởng của triều cường đều tự phát xây dựng, không có giấy chứng nhận quyền sử dụng đất theo quy định.

Địa phương đề xuất xây kè, chưa tính tới phương án tái định cư

Trao đổi với phóng viên, ông Phan Đình Chí, Chủ tịch UBND xã Đông Sơn, cho biết vào cao điểm mưa bão, lực lượng tại chỗ của xã luôn túc trực để chủ động di dời người dân đến nơi an toàn khi có tình huống khẩn cấp, hạn chế tối đa rủi ro về tính mạng.

Xâm thực tại thôn An Hải, xã Đông Sơn khiến 30 nhà dân có nguy cơ bị sóng biển "nuốt chửng".

“Trước tình trạng triều cường xâm thực, lấn sâu vào khu dân cư, UBND xã Đông Sơn đã kiến nghị UBND tỉnh cùng các sở, ngành liên quan sớm đầu tư tuyến kè chống sạt lở bờ biển thôn An Hải, dài khoảng 420m, kinh phí dự kiến 20 tỉ đồng, qua đó góp phần bảo vệ an toàn nhà ở, ổn định đời sống và sản xuất của người dân”, ông Chí nói.

Địa phương đề xuất xây dựng bờ kè kiên cố để người dân an tâm.

Riêng vấn đề liên quan đến việc di dời hay tái định cư các hộ dân nằm trong diện ảnh hưởng bởi triều cường, ông Chí cho hay hiện địa phương chưa tính đến phương án này. Trước mắt, địa phương đề xuất khẩn cấp xây dựng kè.

“Xã Đông Sơn mới thành lập nên mới tiếp cận vụ việc. Trước mắt là đề xuất cấp trên quan tâm, sớm xây dựng kè kiên cố để người dân yên tâm sản xuất. Nếu người dân ở trên đất hợp pháp hoặc nằm trong quy hoạch công trình thì việc giải phóng mặt bằng, tái định cư thực hiện theo quy định của pháp luật”, ông Chí thông tin thêm.

Khi nào được bồi thường, tái định cư?

Theo luật sư Đoàn Thị Hồng Linh (Đoàn Luật sư TP.HCM), các hộ dân sinh sống ven biển đứng trước nguy cơ mất nhà khi hiện tượng biển xâm thực khiến đất bị sạt lở, sụt lún, đe dọa đến tính mạng và không còn khả năng sử dụng. Trường hợp này thuộc diện thu hồi đất theo điểm b khoản 3 Điều 82 Luật Đất đai 2024.

Việc thu hồi phải có văn bản của cơ quan có thẩm quyền xác định mức độ sạt lở, sụt lún hoặc ảnh hưởng thiên tai, theo điểm g khoản 5 Điều 82 Luật Đất đai 2024. Trình tự thực hiện được quy định tại Phần II Phụ lục I Nghị định 151/2025. Theo đó, cơ quan có thẩm quyền gửi hồ sơ đến Chủ tịch UBND cấp tỉnh hoặc cấp xã để xem xét và giải quyết.

Bờ biển An Hải.

Khoản 2 Điều 92 Luật Đất đai 2024 quy định người có đất bị thu hồi trong trường hợp này được bồi thường, hỗ trợ, tái định cư như các trường hợp thu hồi đất phục vụ quốc phòng, an ninh hoặc phát triển kinh tế – xã hội vì lợi ích quốc gia, công cộng.

Điều 95 Luật Đất đai 2024 nêu rõ điều kiện được bồi thường. Nếu đáp ứng đầy đủ, hộ gia đình, cá nhân hoặc người gốc Việt ở nước ngoài có đất ở bị thu hồi sẽ được bồi thường bằng đất ở, nhà ở, tiền hoặc đất có mục đích khác.

Những gì còn lại của bờ kè 120 triệu người dân xây dựng sau khi chống chọi với sóng biển.

Đối với đất ở, người bị thu hồi được bồi thường bằng đất ở hoặc bằng nhà ở hoặc bằng tiền hoặc bằng đất có mục đích sử dụng khác với loại đất thu hồi.

Đối với nông nghiệp, người bị thu hồi được bồi thường bằng đất nông nghiệp hoặc bằng tiền hoặc bằng đất có mục đích sử dụng khác với loại đất thu hồi hoặc bằng nhà ở.

Đối với đất phi nông nghiệp không phải là đất ở, người bị thu hồi được bồi thường bằng đất có cùng mục đích sử dụng với loại đất thu hồi hoặc bằng tiền theo thời hạn sử dụng đất còn lại đối với đất sử dụng có thời hạn hoặc bằng đất có mục đích sử dụng khác với loại đất thu hồi hoặc bằng nhà ở.

Ngoài ra, thiệt hại tài sản và chi phí đầu tư vào đất cũng được xem xét bồi thường. Tùy điều kiện thực tế, người dân còn có thể được hỗ trợ và bố trí tái định cư theo quy định.

NGUYỄN YÊN