Vĩnh Hòa: Từ xã khó khăn đến hình mẫu giảm nghèo bền vững của An Giang

Lúa chất lượng cao là cây trồng chủ lực của nhiều địa phương trong đó có xã Vĩnh Hòa, tỉnh An Giang. Ảnh: Lê Hồng Nhung - Mekong ASEAN

Sau sáp nhập, tỉnh An Giang hiện có 102 xã, phường và đặc khu, trong đó 85 xã thuộc khu vực nông thôn với diện tích hơn 3.536 km² và dân số khoảng 2 triệu người. Toàn tỉnh có 12.736 hộ nghèo (1,27%) và 24.687 hộ cận nghèo (2,46%), là nhóm thụ hưởng trọng tâm trong Chương trình MTQG giảm nghèo bền vững giai đoạn 2021-2025. Tỉnh đặt mục tiêu đến cuối năm 2025 giảm tỷ lệ hộ nghèo xuống còn 0,91% và hộ cận nghèo còn 2%, qua đó thu hẹp dần khoảng cách phát triển giữa các vùng.

Xã Vĩnh Hòa – được thành lập từ việc sáp nhập bốn xã Vĩnh Hòa, Thạnh Yên A, Thạnh Yên và Hòa Chánh có diện tích tự nhiên 146,23 km² và dân số 51.651 người sinh sống tại 29 ấp. Qua khảo sát, UBND xã Vĩnh Hòa xác định rào cản lớn nhất của hộ nghèo và cận nghèo là thiếu vốn đầu tư sản xuất và hạn chế trong việc ứng dụng khoa học, kỹ thuật. Vì vậy, xã đã chỉ đạo các ngành liên quan phối hợp triển khai hỗ trợ vốn, chuyển giao kỹ thuật và đào tạo nghề, đồng thời lồng ghép nguồn lực đầu tư để mở rộng sinh kế và lựa chọn cây trồng, vật nuôi phù hợp. Nhờ triển khai đồng bộ các giải pháp này, năm 2022 xã có 810 hộ nghèo (8,35%) và 427 hộ cận nghèo (4,4%), đến năm 2025 giảm còn 308 hộ nghèo (hơn 3%) và 240 hộ cận nghèo (gần 2,4%).

Gắn với mục tiêu của Chương trình MTQG giảm nghèo bền vững, xã Vĩnh Hòa tiếp tục ưu tiên đầu tư hạ tầng thiết yếu, phát triển mô hình sản xuất phù hợp từng nhóm hộ và hỗ trợ người dân nâng cao thu nhập. Những nỗ lực này góp phần trực tiếp vào mục tiêu giảm nghèo chung của tỉnh, đồng thời tạo nền tảng ổn định sinh kế lâu dài cho người dân.

Ngày 25/8 vừa qua, tại Đại hội Đảng bộ xã Vĩnh Hòa lần thứ I, nhiệm kỳ 2025 - 2030, UBND xã đã xác định định hướng phát triển: Lấy người dân làm trung tâm, gắn việc giảm nghèo với chuyển dịch cơ cấu kinh tế nông nghiệp, hướng đến nâng cao thu nhập, cải thiện chất lượng đời sống và phát triển toàn diện vùng nông thôn.

Theo Nghị quyết Đại hội, xã đặt mục tiêu đến năm 2030 thu nhập bình quân đầu người đạt 92 triệu đồng/năm, tỷ lệ hộ nghèo đa chiều giảm xuống dưới 2%, trong đó hộ nghèo đồng bào dân tộc thiểu số dưới 0,4%; tổng thu ngân sách Nhà nước giai đoạn 2025 - 2030 dự kiến đạt khoảng 104,6 tỷ đồng, với tốc độ tăng bình quân 10%/năm. Đây là những chỉ tiêu thể hiện quyết tâm mạnh mẽ của địa phương trong việc khai thác tiềm năng, phát huy nguồn lực và khẳng định định hướng phát triển “giảm nghèo đi đôi với làm giàu chính đáng”.

Tỉnh An Giang tập trung khai thác thế mạnh để phát triển kinh tế. Ảnh: Lê Hồng Nhung/Mekong ASEAN

Hiệu quả giảm nghèo từ việc khai thác lợi thế vốn có trên địa bàn

Để hiện thực hóa các mục tiêu này, xã tập trung triển khai các giải pháp đồng bộ, trong đó trọng tâm là phát triển sinh kế bền vững, đổi mới tư duy sản xuất và quản lý nguồn lực. Một trong những dấu ấn nổi bật trong công tác giảm nghèo của xã Vĩnh Hòa là việc phát triển cây khóm (dứa) trở thành cây trồng chủ lực. Nhờ khai thác hiệu quả vùng đất phèn và chuyển đổi từ trồng lúa năng suất thấp sang mô hình sản xuất giá trị cao, nhiều hộ dân đã nâng cao thu nhập. Năng suất bình quân đạt hơn 17 tấn/ha/năm, giá bán tăng mạnh giúp nhiều hộ có thu nhập trên 100 triệu đồng mỗi năm.

Từ thành công của mô hình cây khóm (dứa) – “cây làm giàu” của vùng U Minh Thượng, Vĩnh Hòa khuyến khích người dân chuyển đổi diện tích đất lúa kém hiệu quả sang trồng cây ăn trái, cây công nghiệp ngắn ngày, kết hợp nuôi thủy sản theo hướng hữu cơ và thích ứng biến đổi khí hậu. Đồng thời, địa phương đẩy mạnh liên kết sản xuất thông qua hợp tác xã, xây dựng chuỗi giá trị từ sản xuất đến tiêu thụ sản phẩm, giúp nông dân có đầu ra ổn định và nâng cao giá trị nông sản.

Với lợi thế đất đai màu mỡ và hệ thống thủy lợi phát triển, xã thuận lợi cho sản xuất lúa, rau màu và nuôi cá tra. Hiện diện tích trồng lúa của xã là 685 ha, năng suất bình quân 6,5 - 7,5 tấn/ha; diện tích trồng rau màu đạt 240 ha, cung cấp sản phẩm nông nghiệp dồi dào cho thị trường. Bên cạnh đó, nuôi trồng thủy sản, đặc biệt là cá tra giống và các loại cá trắng, ngày càng phát triển, trở thành nguồn thu ổn định cho nông dân.

Vĩnh Hòa được tỉnh An Giang và Trung ương chọn triển khai "Chương trình giống cá tra 3 cấp" với diện tích nuôi trên 200 ha, phục vụ nuôi và chế biến xuất khẩu. Khu nông nghiệp công nghệ cao đang được Tập đoàn Việt Úc và CTCP Vĩnh Hoàn đầu tư nuôi cá tra giống. Sau gần 10 năm, Tập đoàn Việt Úc đã phát triển con giống cá tra thế hệ G3 và sắp đưa ra thị trường, phục vụ nuôi thương phẩm. Nhờ sự đầu tư của các doanh nghiệp lớn, nuôi trồng thủy sản ở Vĩnh Hòa khởi sắc, tạo việc làm và thu nhập ổn định cho người dân.

Nuôi trồng thủy sản ở Vĩnh Hòa khởi sắc, tạo việc làm và thu nhập ổn định cho người dân. Ảnh: CTCP Vĩnh Hoàn

Địa phương cũng đã quy hoạch lại vùng sản xuất, xác định cây, con chủ lực để hướng dẫn nông dân, trong đó cây lúa chất lượng cao, rau màu, cây ăn trái (xoài cát, xoài keo, xoài thơm Vĩnh Hòa) và thủy sản là những mô hình chính. Tổng diện tích gieo trồng bình quân hàng năm là 2.623 ha, trong đó lúa chiếm 2.187 ha, sản xuất 3 vụ/năm với năng suất bình quân 6,5 - 7,5 tấn/ha. Xã cũng tích cực ứng dụng khoa học - kỹ thuật vào sản xuất, đẩy mạnh chuyển dịch cơ cấu cây trồng, vật nuôi và khuyến khích nông dân tham gia các mô hình hợp tác xã kiểu mới. Nhờ vậy, Vĩnh Hòa đã được công nhận xã nông thôn mới và đang xây dựng xã nông thôn mới nâng cao.

Theo UBND xã Vĩnh Hòa, nhờ định hướng rõ ràng, kết hợp với sự hỗ trợ của doanh nghiệp và nỗ lực của người dân, nông nghiệp và thu nhập ở Vĩnh Hòa ngày càng khởi sắc, người dân có việc làm tại chỗ, cuộc sống được nâng cao, đồng thời góp phần thực hiện hiệu quả chương trình giảm nghèo bền vững.

Khuyến khích và nhân rộng mô hình mới

Giai đoạn 2025 - 2030, xã Vĩnh Hòa đặt mục tiêu chuyển đổi mạnh mẽ từ sản xuất nông nghiệp truyền thống sang kinh tế nông nghiệp, gắn với sản xuất hàng hóa, ứng dụng khoa học công nghệ và tăng giá trị trên mỗi đơn vị diện tích. Xã tập trung phát triển nông nghiệp sạch, hữu cơ, hình thành các vùng chuyên canh nông sản chủ lực và chỉ đạo ổn định sản xuất theo đúng quy hoạch 3 tiểu vùng, đồng thời gắn kết với chuỗi giá trị, đảm bảo phát triển bền vững.

Tận dụng lợi thế vùng ven sông Cái Lớn, nhiều hộ dân mạnh dạn thử nghiệm mô hình nuôi trồng thủy sản nước lợ, tận dụng nguồn nước tự nhiên để giảm chi phí xử lý, thích ứng với biến đổi khí hậu và góp phần bảo vệ môi trường sinh thái.

Chị Hoàng Thị Thoa, sinh sống tại xã Vĩnh Hòa, là một trong những người tiên phong thử nghiệm mô hình nuôi cá trong bè, kết hợp cá rô, cá lóc với tôm, cua. Mô hình bước đầu cho thấy hiệu quả tích cực, mở ra hướng đi mới cho người dân. Chị Thoa chia sẻ trên báo An Giang ngày 18/11 vừa qua: “Gia đình tôi thực hiện mô hình nuôi tôm, cua hơn một năm rồi, còn cá thì mới thử nghiệm. Nguồn nước tự nhiên giúp cá lớn đều, không cần thay nước. Nếu nuôi thành công, tôi sẽ mở rộng mô hình để nâng cao thu nhập.”

Tương tự, chị Trần Ngọc Bích đầu tư hai bè nuôi hơn 2.000 con cá rô biển, cá chạch lấu và cá tai tượng với số vốn hơn 60 triệu đồng. Vợ chồng chị học hỏi kinh nghiệm từ các hộ nuôi trồng thủy sản ven sông, kết hợp hỗ trợ kỹ thuật và cam kết đầu ra từ trại giống. Chị Bích cho biết: “Các loại cá này thích nghi tốt với nước lợ và có giá trị kinh tế cao. Khi mô hình thành công, người dân địa phương sẽ phát triển hơn.”

Mô hình nuôi cá nước lợ ven sông Cái Lớn hiện được xã Vĩnh Hòa khuyến khích và dự kiến nhân rộng trong thời gian tới, hướng tới nông nghiệp bền vững với tiêu chí hàng đầu là hiệu quả kinh tế, không ảnh hưởng môi trường và sản phẩm phải sạch, gắn với tiêu chuẩn OCOP để quảng bá tới các vùng trong cả nước, thậm chí xuất khẩu.

Chị Trần Ngọc Bích thử nghiệm nuôi cá chạch lấu, rô biển ven sông Cái Lớn. Ảnh: Báo An Giang

Song song với việc thúc đẩy phát triển kinh tế, xã Vĩnh Hòa đặc biệt chú trọng đầu tư hạ tầng an sinh xã hội như giao thông, điện, nước, trường học và trạm y tế, nhằm tạo điều kiện thuận lợi để người dân tiếp cận các dịch vụ thiết yếu. Các hoạt động đào tạo nghề, chuyển giao khoa học kỹ thuật và hỗ trợ vốn vay ưu đãi cho hộ nghèo, cận nghèo cũng được đẩy mạnh. Đáng chú ý, chính quyền địa phương còn tập trung nâng cao nhận thức, khơi dậy ý chí vươn lên của người dân, từng bước giảm tâm lý trông chờ, ỷ lại vào chính sách hỗ trợ của Nhà nước.

Với định hướng rõ ràng, sự vào cuộc quyết liệt của cấp ủy, chính quyền cùng tinh thần đồng lòng của người dân, Vĩnh Hòa đang dần khẳng định vị thế là xã trọng điểm trong công tác giảm nghèo bền vững của tỉnh An Giang. Việc kết hợp hài hòa giữa phát triển kinh tế và đảm bảo an sinh xã hội giúp xã hướng tới mục tiêu trở thành hình mẫu cho quá trình chuyển đổi nông thôn toàn diện, nơi mỗi người dân đều có cơ hội phát triển và góp phần xây dựng quê hương ngày càng ấm no, hạnh phúc.

Thu Trang