VietNEST – Hành trình số hóa tiếng Việt ở Australia

Ủy viên Trung ương Đảng, Thứ trưởng Bộ Ngoại giao Nguyễn Mạnh Cường (giữa) cùng ê kíp thực hiện dự án VietNEST và một số đại diện cộng đồng người Việt tại thành phố Sydney, Australia. (Nguồn: TTXVN)

Chiều 7/8, sự kiện ra mắt nền tảng VietNEST chính thức diễn ra tại Sydney (Australia) trong không khí trang trọng, với sự hiện diện của Ủy viên Trung ương Đảng, Thứ trưởng Bộ Ngoại giao Nguyễn Mạnh Cường; Tổng Lãnh sự Việt Nam tại Sydney Nguyễn Thanh Tùng, cùng đông đảo chuyên gia giáo dục, phụ huynh và cộng đồng người Việt tại địa phương.

VietNEST là một ứng dụng học tiếng Việt trên nền tảng số, tích hợp trí tuệ nhân tạo (AI), dành riêng cho trẻ em gốc Việt đang sinh sống ở nước ngoài. Tên gọi VietNEST là viết tắt của cụm tiếng Anh “Vietnamese Nurturing Education for Science & Traditions” – mang ý nghĩa một “tổ ấm công nghệ”, nơi nuôi dưỡng ngôn ngữ, tri thức và văn hóa Việt cho thế hệ trẻ, không chỉ tại Australia mà còn hướng đến cộng đồng người Việt toàn cầu.

Trong bối cảnh toàn cầu hóa và hội nhập ngày càng sâu rộng, nhiều gia đình Việt Nam tại nước ngoài đang đứng trước nguy cơ mai một tiếng mẹ đẻ ở thế hệ trẻ. Tại Australia, nơi có cộng đồng người Việt Nam lên tới hơn 320.000 người, các nghiên cứu cho thấy chỉ khoảng 68,8% trẻ em gốc Việt có thể giao tiếp bằng tiếng Việt, và chưa đến 14% đạt vốn từ vựng tương đương với trẻ em trong nước.

Trong khi đó, chỉ 36% gia đình chủ động tạo “không gian tiếng Việt” trong sinh hoạt hằng ngày. Những con số ấy gióng lên hồi chuông cảnh báo về việc duy trì ngôn ngữ và văn hóa gốc giữa dòng chảy hội nhập đa văn hóa.

Trăn trở trước thực trạng này, Hội Trí thức và Chuyên gia người Việt tại Australia (VASEA) đã phối hợp với trường Việt ngữ VietSchool tại thành phố Sydney triển khai dự án VietNEST, với sự tài trợ của ASIF Foundation, quỹ thiện nguyện hoạt động tại Australia và Việt Nam.

Mục tiêu của VietNEST là xây dựng một môi trường học tập sinh động, gần gũi và thấm đẫm bản sắc dân tộc, nơi trẻ em có thể học tiếng Việt bằng các công cụ công nghệ hiện đại nhưng vẫn gắn bó với truyền thống văn hóa của quê hương. Phát biểu tại lễ ra mắt, Thứ trưởng Bộ Ngoại giao Nguyễn Mạnh Cường đánh giá cao sáng kiến của VASEA, khẳng định đây là bước đi đột phá trong việc ứng dụng công nghệ phục vụ giáo dục ngôn ngữ. Ông cho biết, thời gian qua, Đảng và Chính phủ đã đẩy mạnh cải cách hệ thống pháp luật để tháo gỡ rào cản cho hoạt động nghiên cứu, ứng dụng khoa học – công nghệ trong nước.

Trong bối cảnh đó, việc ứng dụng công nghệ hiện đại để xây dựng giáo trình điện tử phục vụ việc học tiếng Việt cho trẻ em người Việt tại nước ngoài là một hướng đi đột phá, cần được phát huy và nhân rộng. Thứ trưởng cũng đề nghị các cơ quan ngoại giao của Việt Nam tại Australia tiếp tục hỗ trợ VASEA triển khai hiệu quả dự án VietNEST, cũng như phát triển các sáng kiến tương tự vì lợi ích cộng đồng.

Về phần mình, Tổng Lãnh sự Nguyễn Thanh Tùng ghi nhận và đánh giá cao những đóng góp của VASEA, trường Việt ngữ Vietschool và ASIF Foundation trong việc bảo tồn tiếng Việt và gìn giữ văn hóa Việt Nam trong cộng đồng.

Có thể nói, VietNEST được coi như một giải pháp sáng tạo nhằm khắc phục khoảng cách thế hệ và ngôn ngữ trong các gia đình Việt tại Australia. Thông qua các trò chơi công nghệ số gần gũi, kết hợp với AI, VietNEST mang đến trải nghiệm học tập sinh động, luôn đổi mới, khơi gợi sự tò mò và những điều bất ngờ thú vị cho các em nhỏ.

Đại diện các đơn vị tham gia dự án VietNEST thảo luận về những phương pháp tối ưu nhất nhằm cung cấp một môi trường học tiếng Việt sống động và giàu bản sắc tại Australia. (Nguồn: TTXVN)

Theo ông Trần Trung Hiếu, đại diện ASIF Foundation, việc bảo tồn tiếng Việt không chỉ là trách nhiệm của từng gia đình mà cần có sự chung tay của cộng đồng. Với VietNEST, ASIF mong muốn tạo dựng một hệ sinh thái học tập hiện đại, đậm đà bản sắc Việt, như một món quà dành cho thế hệ trẻ gốc Việt tại Australia và trên toàn thế giới. Ông nhấn mạnh, tiếng Việt không chỉ cần được gìn giữ mà còn phải phát triển, trở thành hành trang hội nhập hữu ích cho các em trong tương lai.

Chương trình học của VietNEST được thiết kế dành cho trẻ từ 5 - 15 tuổi, tích hợp nhiều tính năng AI tiên tiến như nhận diện và chuyển đổi giọng nói, học tập dựa trên trò chơi, cá nhân hóa nội dung học theo năng lực và phong cách học tập riêng của từng em.

Nội dung được xây dựng theo từng chủ đề, kết hợp giữa bài giảng có hình ảnh minh họa, video ngắn sinh động và các trò chơi tương tác nhằm giúp học sinh tiếp cận tiếng Việt một cách tự nhiên, vui thích và hiệu quả. Đội ngũ phát triển chương trình bao gồm các giáo viên giàu kinh nghiệm trong việc giảng dạy và bảo tồn tiếng Việt tại cộng đồng người Việt ở Sydney, với sự hỗ trợ của các chuyên gia công nghệ.

Một điểm nổi bật của VietNEST là hệ thống Funbox – công cụ hỗ trợ luyện nói, cho phép các em chọn chủ đề, ghi âm bài nói của mình, sau đó dùng AI để phân tích, đánh giá phát âm, chấm điểm và đưa ra khuyến nghị cải thiện kỹ năng. Đặc biệt, các em có thể lựa chọn nhân vật yêu thích để lồng tiếng bài nói của mình, tạo cảm giác hứng thú và cá nhân hóa trải nghiệm học tập.

Bên cạnh đó, ứng dụng còn cung cấp công cụ soạn thảo bài giảng, hệ thống quản lý lớp học và học sinh, kênh giao tiếp giữa giáo viên và học sinh, công cụ theo dõi tiến độ và tự động điều chỉnh nội dung giảng dạy. Hệ thống thống kê và dự đoán kết quả học tập cũng giúp giáo viên có dữ liệu để cá nhân hóa phương pháp giảng dạy.

Dự kiến, VietNEST sẽ chính thức ra mắt cộng đồng vào tháng 11/2025 và được cung cấp hoàn toàn miễn phí cho các gia đình và trường tiếng Việt tại Australia, phù hợp với sứ mệnh của ASIF Foundation trong việc thu hẹp bất bình đẳng trong tiếp cận giáo dục ngôn ngữ. Ứng dụng được kỳ vọng sẽ trở thành mô hình mẫu để nhân rộng ra các cộng đồng người Việt tại những quốc gia khác, nơi bài toán bảo tồn tiếng mẹ đẻ ngày càng trở nên cấp thiết.

Với tâm huyết của những người con xa xứ, GS. Nghiêm Đức Long - Chủ tịch VASEA khẳng định, dự án VietNEST không chỉ nhằm đáp ứng nhu cầu học tiếng Việt của trẻ em gốc Việt, mà còn là sự đóng góp cụ thể của cộng đồng tri thức Việt tại Australia cho cả hai đất nước Việt Nam và Australia.

Theo ông Long, VietNEST không đơn thuần là một ứng dụng học ngôn ngữ mà còn là một không gian học tập giàu tính tương tác, nơi các em có thể “học mà chơi, chơi mà học” thông qua các mô-đun xoay quanh các chủ đề văn hóa đặc sắc như mâm cỗ Tết, món phở Hà Nội, điệu lý quê hương hay danh lam thắng cảnh của Việt Nam và Australia.

Từ góc độ chuyên môn, Tiến sĩ Trần Hồng Vân, người sáng lập trường Việt ngữ VietSchool ví VietNEST như một “cánh buồm căng gió” đưa tiếng Việt vươn xa nơi đất khách. Theo bà, đây là bước tiến lớn trong việc giảng dạy tiếng Việt cho thế hệ trẻ kiều bào, giúp các em nói sõi tiếng mẹ đẻ, hiểu sâu văn hóa dân tộc và tự hào mang theo bản sắc Việt Nam đến bất kỳ nơi đâu.

(theo TTXVN)