Việt Nam và Liên minh châu Âu tăng cường hợp tác, hướng tới nâng tầm quan hệ

Thủ tướng Phạm Minh Chính gặp Chủ tịch Hội đồng châu Âu Antonio Costa trong khuôn khổ Hội nghị Cấp cao ASEAN lần thứ 47 tại Malaysia. (Ảnh: Dương Giang/TTXVN)

Trong 35 năm qua, Việt Nam và Liên minh châu Âu đã xây dựng một quan hệ đối tác dựa trên sự tin cậy, những giá trị chung và cam kết mạnh mẽ với tiến bộ. Hợp tác giữa hai bên bao trùm các lĩnh vực thương mại, phát triển bền vững, đổi mới sáng tạo, quản trị và an ninh toàn cầu.

Đó là nhận định của ông Julien Gurrierr, Đại sứ Liên minh châu Âu tại Việt Nam trong bối cảnh Việt Nam-EU đang hướng tới kỷ niệm 35 năm thiết lập quan hệ ngoại giao (28/11/1990-28/11/2025).

Quan hệ đối tác phát triển vượt bậc

Quan hệ ngoại giao giữa hai bên được thiết lập vào năm 1990 với trọng tâm là chương trình nhân đạo, hỗ trợ tái định cư hơn 100.000 người Việt Nam vượt biên trên biển.

Ba mươi lăm năm sau, hợp tác giữa hai bên đã mở rộng ra nhiều lĩnh vực, bao gồm thương mại, môi trường, năng lượng, khoa học và công nghệ, quản trị, trao đổi văn hóa, di cư, phòng chống tham nhũng và tội phạm có tổ chức, cũng như hòa bình và an ninh.

Đại sứ Liên minh châu Âu tại Việt Nam Julien Gurrierr. (Ảnh: PV/Vietnam+)

Việt Nam đã trở thành một đối tác ngày càng quan trọng của Liên minh châu Âu, cùng chia sẻ cam kết mạnh mẽ đối với chủ nghĩa đa phương và trật tự quốc tế dựa trên luật lệ. Năm 2016, hai bên đã ký kết Hiệp định Đối tác và Hợp tác Toàn diện (PCA), đặt nền tảng cho quan hệ song phương kể từ đó.

Năm 2019, hai bên đã ký Hiệp định Tham gia Khung (FPA), cho phép Việt Nam tham gia các phái bộ và hoạt động do EU dẫn đầu. Đây là hiệp định đầu tiên mà EU ký kết với một quốc gia ASEAN, đánh dấu bước tiến quan trọng trong nỗ lực chung đóng góp cho hòa bình và an ninh toàn cầu.

“Những tiến bộ mà chúng ta đạt được cùng nhau được minh chứng rõ nét nhất qua Hiệp định Thương mại Tự do EU-Việt Nam (EVFTA) - hiệp định đầu tiên của EU với một quốc gia đang phát triển, đưa quan hệ kinh tế giữa hai bên lên một tầm cao chưa từng có,” Đại sứ Julien Gurrierr nhận định.

Nhờ Hiệp định EVFTA ngành da giày duy trì được xuất khẩu vào thị trường EU. (Ảnh: Trần Việt/TTXVN)

Theo Đại sứ Julien Gurrierr, quan hệ Việt Nam-EU dựa trên 3 trụ cột. Đầu tiên về kinh tế thương mại với thành tựu nổi bật là Hiệp định Thương mại Tự do EU-Việt Nam (EVFTA). Kể từ khi có hiệu lực vào năm 2020, kim ngạch thương mại song phương đã tăng khoảng 40%.

Tiếp đến là hành động ứng phó với biến đổi khí hậu, cả EU và Việt Nam đều cam kết mục tiêu đạt phát thải ròng bằng 0 vào năm 2050. Hai bên đã triển khai Thỏa thuận Chuyển dịch Năng lượng Công bằng (JETP), trong đó các nước EU hợp tác đầu tư hơn 15 tỷ euro vào Việt Nam, phía Việt Nam cam kết dần loại bỏ điện than và điều chỉnh cải cách pháp lý để thu hút đầu tư tư nhân vào năng lượng tái tạo.

Bên cạnh đó là hợp tác an ninh quốc phòng, đặc biệt trong bối cảnh bất ổn gia tăng toàn cầu và khu vực. Trong lĩnh vực này, thông qua Thỏa thuận tham gia khuôn khổ (FPA) - thỏa thuận đầu tiên của EU với một quốc gia ASEAN, EU cử chuyên gia quân sự sang đào tạo nâng cao trình độ lực lượng gìn giữ hòa bình của Việt Nam và phía Việt Nam cử sỹ quan tham gia Phái bộ gìn giữ hòa bình do EU dẫn dắt.

Ngoài ra, hai bên còn hợp tác chặt chẽ ở nhiều lĩnh vực, như kinh tế tuần hoàn, quản lý rừng, giao lưu nhân dân.

Hợp tác để sớm gỡ bỏ thẻ vàng IUU

Đại sứ Julien Gurrierr khẳng định EU luôn đồng hành hỗ trợ mục tiêu phát triển bền vững, dài hạn của Việt Nam, trở thành đối tác đáng tin cậy, uy tín, ổn định, không chỉ trong 35 năm qua mà còn hướng tới nâng cấp mối quan hệ lên Đối tác Chiến lược Toàn diện sắp tới, từ đó mở ra các lĩnh vực hợp tác mới như đổi mới sáng tạo, bán dẫn, nguyên liệu thô trọng yếu…

“Đây sẽ là một cột mốc quan trọng, thể hiện chiều sâu và mức độ trưởng thành trong quan hệ giữa hai bên. Tôi hy vọng vài tháng tới, nhân dịp chuyến thăm cấp cao của lãnh đạo cấp cao châu Âu tới Việt Nam, việc nâng cấp quan hệ sẽ được triển khai,” Đại sứ chia sẻ.

Mặt hàng ngao được sơ chế để xuất khẩu sang châu Âu. (Ảnh tư liệu: TTXVN)

Đại sứ khẳng định Liên minh châu Âu hoàn toàn ủng hộ khát vọng của Việt Nam trong việc xây dựng một nền kinh tế xanh, bền vững và số hóa. Thông qua Quan hệ Đối tác Chuyển dịch Năng lượng Công bằng (JETP), EU và Việt Nam đang hợp tác thúc đẩy năng lượng tái tạo, hiệu quả năng lượng và tăng trưởng bền vững, góp phần giúp Việt Nam thực hiện quá trình chuyển đổi năng lượng một cách công bằng, toàn diện và có trách nhiệm với môi trường.

Trong khuôn khổ Chiến lược Global Gateway, EU cũng hướng tới huy động nguồn đầu tư chất lượng cao và nguồn lực từ khu vực tư nhân nhằm tăng cường cơ sở hạ tầng bền vững, giao thông, kết nối và đổi mới sáng tạo - những yếu tố then chốt để duy trì tăng trưởng bao trùm và khả năng chống chịu của nền kinh tế.

Bên cạnh đó, đầu tư vào chuyển đổi số và phát triển kỹ năng cũng có vai trò đặc biệt quan trọng, giúp bảo đảm các quá trình chuyển đổi kinh tế của Việt Nam sẵn sàng cho tương lai, có tính cạnh tranh cao và phù hợp với các mục tiêu phát triển bền vững toàn cầu. Một lực lượng lao động có kỹ năng số cao cùng nền kinh tế dựa trên đổi mới sáng tạo sẽ giúp Việt Nam tham gia sâu hơn vào chuỗi giá trị toàn cầu và hiện thực hóa mục tiêu trở thành quốc gia có thu nhập cao.

Lực lượng chấp pháp trên biển của Thành phố Hồ Chí Minh tuyên truyền về IUU cho ngư dân thành phố Vũng Tàu trước khi tàu xuất bến ra khơi đánh bắt thủy sản. (Ảnh: Hoàng Nhị/TTXVN)

Theo Đại sứ, Việt Nam cần tận dụng tốt hơn các ưu đãi của Hiệp định EVFTA, qua đó thực hiện đầy đủ và hiệu quả các cam kết song phương. Đồng thời, cần tạo điều kiện thuận lợi, nhanh chóng và minh bạch hơn cho các nhà đầu tư khi đến Việt Nam. EuroCham Việt Nam đã đưa ra nhiều khuyến nghị rất hữu ích trong lĩnh vực này, và cộng đồng doanh nghiệp EU, các quốc gia thành viên EU cùng toàn thể Liên minh châu Âu đều sẵn sàng đồng hành và hỗ trợ Việt Nam trên hành trình phát triển đầy triển vọng này.

Trao đổi về việc chống khai thác thủy hải sản bất hợp pháp, không khai báo và không theo quy định (IUU), Đại sứ Gurrier hoan nghênh Việt Nam đã cải cách pháp luật liên quan IUU để đạt tiêu chuẩn quốc tế, vấn đề quan trọng nhất là thực thi pháp luật; hay việc gắn định vị giám sát. Đại sứ khẳng định hai bên sẽ hợp tác để sớm gỡ bỏ thẻ vàng IUU.

“Dựa trên nền tảng mối quan hệ vững chắc và mang lại lợi ích song phương, Liên minh châu Âu và Việt Nam đang có vị thế thuận lợi để cùng nhau khám phá những cơ hội hợp tác mới. Bối cảnh toàn cầu hiện nay tạo điều kiện thuận lợi để hai bên nâng tầm hợp tác, đặc biệt trong các lĩnh vực thương mại, đổi mới sáng tạo và tăng trưởng bền vững,” Đại sứ nhấn mạnh./.

(Vietnam+)