Việt Nam - Trung Quốc siết chặt biên giới, xử lý trên 6.600 đối tượng xuất nhập cảnh trái phép

Việt Nam - Trung Quốc tăng cường kiểm soát xuất nhập cảnh trái phép.

Xử lý trên 6.600 đối tượng xuất nhập cảnh trái phép

Sự kiện này diễn ra trong bối cảnh đặc biệt khi hai nước đang tổ chức các hoạt động kỷ niệm 75 năm quan hệ ngoại giao Việt Nam - Trung Quốc (1950 - 2025).

Khai mạc hội nghị, Trung tướng Phạm Đăng Khoa, Cục trưởng Cục Quản lý xuất nhập cảnh (Bộ Công an Việt Nam) nhấn mạnh mối quan hệ Đối tác hợp tác chiến lược toàn diện và nỗ lực xây dựng "Cộng đồng chia sẻ tương lai Việt Nam - Trung Quốc có ý nghĩa chiến lược", đưa quan hệ giao lưu, hợp tác giữa hai nước ngày càng đi vào chiều sâu.

"Chính phủ hai nước đã và đang đẩy mạnh ứng dụng khoa học kỹ thuật trong công tác quản lý xuất nhập cảnh, đồng thời mở rộng các chính sách theo hướng thông thoáng, tạo điều kiện cho cư dân hai nước đi lại thuận tiện", Trung tướng Phạm Đăng Khoa phát biểu.

Chính sự thông thoáng này đã thúc đẩy lưu lượng hành khách qua lại biên giới tăng cao. Chỉ tính riêng năm qua, hai bên đã làm thủ tục cho hơn 19 triệu lượt hành khách xuất nhập cảnh an toàn, thuận lợi. Tuy nhiên, mặt trái là các vi phạm pháp luật về xuất nhập cảnh cũng gia tăng, đặc biệt là hoạt động xuất nhập cảnh (XNC) trái phép tại các tuyến biên giới.

Hội nghị đã đưa ra những con số cụ thể, chứng minh hiệu quả của cơ chế hợp tác được thiết lập từ cao điểm phối hợp năm 2023. Qua hơn 2 năm, lực lượng chức năng hai nước đã phát hiện và xử lý hơn 1.000 vụ việc với hơn 6.600 đối tượng vi phạm.

Báo cáo tại hội nghị, Thiếu tướng Lê Hồng Thái, Phó Cục trưởng Cục Quản lý xuất nhập cảnh cho biết, phía Việt Nam đã chủ động thực hiện nhiều biện pháp nghiệp vụ, mang lại kết quả tích cực. Lực lượng chức năng Việt Nam đã tổ chức gần 4.000 đợt tuyên truyền, đăng tải hàng nghìn tin bài để nâng cao ý thức pháp luật cho người dân.

Trung tướng Phạm Đăng Khoa, Cục trưởng Cục Quản lý xuất nhập cảnh (Bộ Công an Việt Nam), phát biểu khai mạc hội nghị.

Về công tác đấu tranh, Việt Nam đã điều tra, xử lý 119 vụ với 228 bị can liên quan đến tổ chức XNC trái phép. Phát hiện 168 công dân Việt Nam có hành vi XNC trái phép và 323 công dân Việt Nam nhập cảnh trái phép qua tuyến biên giới Việt - Trung.

Đối với công dân nước ngoài, Việt Nam đã phát hiện, xử lý 810 người Trung Quốc có hành vi XNC trái phép và 135 người quá hạn tạm trú, xử lý vi phạm hành chính 891 trường hợp.

Công tác phối hợp song phương diễn ra chặt chẽ. Phía Việt Nam đã tiến hành trục xuất và trao trả 879 người Trung Quốc vi phạm. Ngược lại, Việt Nam cũng tiếp nhận từ phía Trung Quốc 2.559 trường hợp công dân Việt Nam bị trục xuất hoặc không được cư trú. Công tác xác minh nhân thân được thực hiện nghiêm túc. Cụ thể, trong 385 trường hợp phía Trung Quốc đề nghị xác minh, Việt Nam đã đồng ý tiếp nhận 206 trường hợp và từ chối 15 trường hợp do không xác minh được nhân thân.

Công tác phối hợp truy nã tội phạm cũng là điểm sáng. Từ tháng 6/2023 đến tháng 9/2024, phía Trung Quốc đề nghị Việt Nam truy tìm 79 đối tượng; Cục Quản lý xuất nhập cảnh đã bắt và bàn giao 3 đối tượng. Ngược lại, tháng 1/2024, Việt Nam cũng trao đổi danh sách 148 đối tượng truy nã lẩn trốn sang Trung Quốc, đề nghị phía bạn phối hợp truy tìm.

Đánh giá về kết quả này, Trung tướng Phạm Đăng Khoa khẳng định: "Qua thời gian thực hiện cao điểm từ 2023 đến nay, hai bên đã phối hợp hết sức chặt chẽ, kịp thời đồng thời đạt được kết quả thuyết phục. Điều này đảm bảo cho hai bên ổn định tình hình liên quan đến quản lý xuất nhập cảnh, quản lý khu vực biên giới và đấu tranh hiệu quả với các đối tượng tổ chức, giật dây đưa đón công dân hai nước xuất cảnh trái phép".

Thiếu tướng Lê Hồng Thái, Phó Cục trưởng Cục Quản lý xuất nhập cảnh (Bộ Công an Việt Nam), phát biểu tại hội nghị.

Bên cạnh kết quả đạt được, hội nghị cũng thẳng thắn nhìn nhận những thách thức không nhỏ. Tình trạng XNC trái phép, đặc biệt là qua đường bộ và đường biển diễn biến ngày càng tinh vi.

TP Hồ Chí Minh được xác định là một địa bàn trung chuyển phức tạp, báo cáo của Thượng tá Phan Huy Văn, Phó Giám đốc Công an TP Hồ Chí Minh đã chỉ rõ bức tranh này. Từ đầu năm 2025, thành phố ghi nhận hơn 4,2 triệu lượt người nước ngoài khai báo tạm trú, với hơn 168.000 người đang cư trú (trong đó có hơn 64.000 công dân Trung Quốc).

Lợi dụng sự sôi động này, tội phạm đã biến thành phố thành điểm trung chuyển. Công an TP Hồ Chí Minh đã phát hiện 146 vụ XNC trái phép với 431 đối tượng, trong đó có 195 người Trung Quốc. Cơ quan chức năng đã khởi tố 14 vụ với 42 bị can về hành vi tổ chức, môi giới.

Thủ đoạn của các đường dây ngày càng khó lường. Thiếu tướng Lê Hồng Thái chỉ ra rằng, các đối tượng cầm đầu thường không lộ diện mà sử dụng mạng xã hội như Telegram, WeChat để chỉ đạo từ xa. Chúng chia nhỏ đường dây, một nhóm người địa phương dùng xe máy đón người từ biên giới, sau đó bàn giao cho nhóm khác dùng xe ô tô (thường là xe ghép, xe taxi) để đưa vào nội địa.

Đáng chú ý, Thượng tá Phan Huy Văn cho biết, Công an TP Hồ Chí Minh đã phát hiện các đối tượng sử dụng cả xe cứu thương để vận chuyển người nhập cảnh trái phép, thanh toán qua nhiều tài khoản trung gian để che giấu.

Các tuyến đường cũng đa dạng hóa. Ngoài tuyến biên giới phía Bắc (Lạng Sơn, Lào Cai), đã xuất hiện tuyến XNC trái phép từ Campuchia (thường tập kết tại tỉnh Svay Rieng) qua các lối mòn ở An Giang, Tây Ninh, Kiên Giang để vào TP Hồ Chí Minh, sau đó tiếp tục di chuyển ra phía Bắc để sang Trung Quốc.

Đặc biệt, tuyến đường biển diễn biến phức tạp. Chỉ trong 6 tháng qua, lực lượng chức năng đã xử lý 31 vụ với 199 công dân Trung Quốc nhập cảnh trái phép qua đường biển (từ Đông Hưng, Bắc Hải, Phòng Thành Cảng của Trung Quốc) vào địa phận Quảng Ninh, Hải Phòng.

Tăng cường cơ chế, hiện đại hóa cửa khẩu

Trước tình hình trên, Việt Nam và Trung Quốc thống nhất cần siết chặt hơn nữa cơ chế phối hợp. Thiếu tướng Lê Hồng Thái, Phó Cục trưởng Cục Quản lý xuất nhập cảnh nêu rõ phương hướng: "Hai bên tiếp tục duy trì đường dây nóng để trao đổi thông tin, thường xuyên phối hợp phòng chống nhằm ngăn chặn các đường dây xuất nhập cảnh trái phép. Phối hợp củng cố tài liệu truy bắt đối tượng chủ mưu cầm đầu. Cơ quan kiểm soát biên giới hai bên tiếp tục hoàn thiện cơ chế hợp tác, thường xuyên tổ chức hội đàm, phối hợp ngăn chặn các hoạt động tội phạm".

Hai bên cũng nhất trí định kỳ 1 năm 1 lần tổ chức họp trao đổi và dự kiến hội nghị tiếp theo sẽ diễn ra tại Trung Quốc vào cuối năm 2026.

Với đường biên giới dài gần 1.500 km, việc hiện đại hóa kiểm soát là yêu cầu cấp thiết. Hai nước đang tích cực triển khai xây dựng cửa khẩu thông minh tại cặp cửa khẩu quốc tế Hữu Nghị (Việt Nam) - Hữu Nghị Quan (Trung Quốc), đồng thời nghiên cứu nâng cấp cặp cửa khẩu Tà Lùng (Việt Nam) - Thủy Khẩu (Trung Quốc) lên cửa khẩu quốc tế.

Phía Trung Quốc cũng đánh giá cao sự hợp tác của Việt Nam. Ông Đinh Lập Thần, Trưởng phòng Tổng trạm kiểm soát biên phòng tỉnh Quảng Tây (Trung Quốc) cho biết: "Trong một năm qua, việc kiểm soát biên giới giữa hai bên ngày càng hiệu quả. Hai nước đã phối hợp nhiều cuộc tuyên truyền về di dân, đồng thời đấu tranh chống xuất nhập cảnh trái phép. Tuy nhiên, tình hình loại tội phạm này ngày càng có nhiều diễn biến phức tạp, tôi mong rằng trong thời gian tới, hai nước sẽ tăng cường phối hợp, chia sẻ thông tin, đầu mối phối hợp về mọi mặt góp phần thúc đẩy hợp tác giữa hai bên ngày càng sâu rộng".

Thượng tá Phan Huy Văn, Phó Giám đốc Công an TP Hồ Chí Minh phát biểu tại hội nghị.

Tại hội nghị, phía Việt Nam cũng nêu lên một số khó khăn và kiến nghị. Công an TP Hồ Chí Minh chỉ ra vướng mắc trong việc trục xuất, như quãng đường dẫn giải từ TP Hồ Chí Minh ra Lạng Sơn quá dài và tốn kém; thời gian tiếp nhận của phía Trung Quốc bị quy định cứng (chỉ vào 15 giờ thứ Ba và thứ Năm hàng tuần), gây khó khăn cho việc sắp xếp. Nhiều trường hợp các hãng hàng không từ chối vận chuyển người XNC trái phép, hoặc chậm trễ trong việc cấp giấy thông hành từ cơ quan lãnh sự.

Từ đó, Cục Quản lý xuất nhập cảnh Việt Nam đề nghị phía Trung Quốc tăng cường các biện pháp phòng ngừa ngay từ phía biên giới Trung Quốc, nhất là tuyến biển. Đồng thời, đẩy nhanh việc trả lời xác minh đối với các đối tượng truy nã. Một kiến nghị quan trọng là việc trao trả công dân phải tuân thủ đúng hiệp định, có xác minh nhân thân rõ ràng, "không đơn phương đẩy đuổi trở lại Việt Nam" khi chưa hoàn tất thủ tục.

Hội nghị đánh giá kết quả hợp tác lần này được xem là bước tiến thực chất, đưa sự phối hợp giữa Bộ Công an Việt Nam và Cục Quản lý di dân quốc gia Trung Quốc đi vào chiều sâu. Việc siết chặt quản lý an ninh biên giới không chỉ góp phần giữ vững an ninh quốc gia, trật tự an toàn xã hội của mỗi nước, mà còn tạo hành lang an toàn thúc đẩy giao thương, du lịch và giao lưu nhân dân hai nước phát triển ổn định, bền vững.

Bài và ảnh: Lưu Niệm/Báo Tin tức và Dân tộc