Việt Nam trên chặng đường chấm dứt dịch AIDS: Giải Báo chí năm 2025 nhìn từ những con số ấn tượng và thách thức mới

Những thành tựu đưa Việt Nam dẫn đầu khu vực

Việt Nam đã đạt được những thành tựu vượt bậc trong công tác phòng, chống HIV/AIDS, được cộng đồng quốc tế ghi nhận. Trong hơn một thập kỷ qua, Việt Nam liên tục giảm 3 chỉ số dịch tễ: số ca nhiễm HIV mới, số ca chuyển sang AIDS và số ca tử vong liên quan đến HIV/AIDS. Tỷ lệ nhiễm HIV trong cộng đồng được kiểm soát dưới 0,3%.

Đáng chú ý, Việt Nam đã đi đầu trong việc triển khai các biện pháp can thiệp dự phòng và điều trị hiện đại:

PrEP (Dự phòng trước phơi nhiễm): Việt Nam là quốc gia dẫn đầu khu vực châu Á - Thái Bình Dương về số người sử dụng thuốc PrEP với hơn 100.000 người, cho thấy khả năng tiếp cận và bao phủ dịch vụ dự phòng cao.

Ảnh minh họa.

Bảo hiểm Y tế (BHYT): Hơn 95% người nhiễm HIV/AIDS được bao phủ BHYT và gần 90% người điều trị ARV được chi trả từ quỹ BHYT. Điều này đảm bảo tính bền vững của công tác điều trị, giúp người bệnh yên tâm tuân thủ phác đồ và đạt được tải lượng virus dưới ngưỡng ức chế (K=K – Không phát hiện = Không lây truyền) (>95% số người điều trị ARV).

Những con số này là minh chứng rõ ràng cho hiệu quả của chiến lược "95-95-95" của Việt Nam, trong đó báo chí đóng vai trò then chốt trong việc truyền tải thông tin, vận động chính sách và giáo dục cộng đồng.

Thách thức mới đòi hỏi cách tiếp cận mới

Mặc dù đạt nhiều thành tựu, công tác phòng, chống HIV/AIDS tại Việt Nam vẫn đứng trước những thách thức không nhỏ, đòi hỏi báo chí phải có cách tiếp cận đa chiều và chuyên sâu hơn:

Biến động dịch tễ và nhóm tuổi trẻ hóa: Tỷ lệ nhiễm HIV mới có xu hướng gia tăng ở một số nhóm đối tượng chính (key populations), đặc biệt là nhóm thanh, thiếu niên. Điều này đặt ra yêu cầu phải đổi mới truyền thông, ứng dụng các nền tảng số và mạng xã hội để tiếp cận hiệu quả hơn với nhóm trẻ.

Khó khăn về nguồn lực bền vững: Việc cắt giảm tài trợ từ Quỹ Toàn cầu và các tổ chức quốc tế khác buộc Việt Nam phải tối ưu hóa nguồn lực trong nước, đặc biệt là nguồn từ BHYT và ngân sách nhà nước. Báo chí cần phản ánh những nỗ lực tự chủ tài chính này một cách khách quan.

Kỳ thị và rào cản xã hội: Kỳ thị và phân biệt đối xử vẫn là rào cản lớn nhất cản trở người nhiễm HIV tiếp cận dịch vụ xét nghiệm và điều trị sớm. Nhiều chuyên gia nhấn mạnh, chỉ khi xóa bỏ được rào cản xã hội này thì mới có thể thực sự chấm dứt dịch AIDS.

Vai trò của Giải Báo chí năm 2025

Giải Báo chí toàn quốc về HIV/AIDS năm 2025 là cơ hội để các nhà báo tập trung khai thác những khía cạnh này. Ban Tổ chức kỳ vọng các tác phẩm dự thi sẽ không chỉ mang tính y khoa mà còn phải mang giá trị nhân văn sâu sắc, khắc họa chân thực những nỗ lực cống hiến của các tập thể, cá nhân.

Các tác phẩm cần nhấn mạnh thông điệp cốt lõi: HIV không còn là án tử, mà là một bệnh lý mãn tính có thể kiểm soát được bằng thuốc ARV, giúp người bệnh có cuộc sống khỏe mạnh, không lây truyền virus sang người khác qua đường tình dục. Thông qua đó, Giải Báo chí sẽ tiếp tục là động lực mạnh mẽ để lan tỏa tinh thần nhân văn và trách nhiệm của cộng đồng, đẩy lùi dịch bệnh một cách bền vững.

PV