Việt Nam không ngừng thúc đẩy bảo vệ quyền con người

Việt Nam đạt nhiều thành tựu về phát triển quyền con người được cộng đồng quốc tế ghi nhận đánh giá cao

Cam kết thúc đẩy, bảo vệ quyền con người

Phát biểu trong phiên thảo luận chung tại khóa họp lần thứ 58 của Hội đồng Nhân quyền Liên hợp quốc, Đại sứ Mai Phan Dũng, Trưởng Phái đoàn thường trực Việt Nam bên cạnh Liên hợp quốc, Tổ chức Thương mại thế giới (WTO) và các tổ chức quốc tế khác ở Geneva (Thụy Sĩ) đã nhấn mạnh cam kết của Việt Nam trong thúc đẩy và bảo vệ quyền con người. Đại sứ cho biết, Việt Nam đã hoàn thành chu kỳ thứ tư của Cơ chế Rà soát Định kỳ Phổ quát (UPR) vào tháng 9-2024 và đang xây dựng kế hoạch tổng thể để thực hiện các khuyến nghị được chấp nhận. Ngay trong năm 2025 này, Việt Nam sẽ tiến hành các cuộc đối thoại về báo cáo quốc gia triển khai thực hiện các công ước quốc tế quan trọng liên quan đến quyền con người như Công ước Quốc tế về các quyền của người khuyết tật (CRPD), Công ước Quốc tế về các quyền dân sự và chính trị (ICCPR), Công ước xóa bỏ mọi hình thức phân biệt đối xử với phụ nữ (CEDAW).

Đại sứ Mai Phan Dũng nhấn mạnh, Việt Nam sẵn sàng hợp tác với các đối tác để thúc đẩy một chương trình nhân quyền toàn diện, xây dựng, dựa trên đối thoại và hợp tác. Cam kết mà đại diện Việt Nam đưa ra thêm một lần nữa khẳng định, Nhà nước Việt Nam luôn xác định việc tôn trọng, bảo vệ và thúc đẩy các quyền và tự do cơ bản của con người. Đó cũng là sự hiện thực hóa các cam kết đối với các khuôn khổ pháp lý và thể chế quốc tế về nhân quyền mà Việt Nam là thành viên tích cực và trách nhiệm.

Sau khi trở thành thành viên Liên hợp quốc năm 1977, Việt Nam đã tham gia hầu hết các Công ước quốc tế cơ bản về quyền con người. Đó là Công ước về các quyền dân sự và chính trị (ICCPR), Công ước về các quyền kinh tế, xã hội và văn hóa (ICESCR), Công ước về xóa bỏ mọi hình thức phân biệt đối xử với phụ nữ (CEDAW), Công ước về xóa bỏ mọi hình thức phân biệt chủng tộc (CERD), Công ước về quyền trẻ em (CRC), Công ước Quốc tế về các quyền của người khuyết tật (CRPD), Công ước Chống tra tấn và các hình thức đối xử hoặc trừng phạt tàn bạo, vô nhân đạo hoặc hạ nhục con người (UNCAT).

Bên cạnh các điều ước quốc tế về quyền con người cơ bản trên, Việt Nam đã tham gia nhiều công ước quốc tế khác liên quan đến việc bảo vệ quyền con người và Luật Nhân đạo quốc tế. Việc tham gia các công ước quốc tế về quyền con người là một minh chứng rõ nét về nỗ lực của Nhà nước Việt Nam trong việc bảo vệ, thúc đẩy và tôn trọng các quyền con người theo các chuẩn mực quốc tế. Không chỉ tham gia ngày càng nhiều các công ước, điều ước quốc tế về quyền con người, Việt Nam luôn nghiêm túc, trách nhiệm trong thực thi trách nhiệm, nghĩa vụ của một quốc gia thành viên các công ước, đặc biệt là nghĩa vụ nội luật hóa quy định của các điều ước quốc tế. Qua đó, các quyền con người được quy định ngày càng cụ thể và toàn diện hơn trong luật pháp quốc gia của nước ta.

Đặc biệt, tiếp nối các bản Hiến pháp năm 1946, 1959, 1980 và 1992, Hiến pháp năm 2013 là đỉnh cao của hoạt động lập hiến về quyền con người, khi dành trọn vẹn 36 điều trong tổng số 120 điều để quy định quyền con người, quyền và nghĩa vụ của công dân; cùng với các luật, bộ luật được ban hành đã tạo khuôn khổ pháp lý cho việc tôn trọng, thúc đẩy và bảo vệ quyền con người. Việc thông qua Hiến pháp 2013 với một chương riêng về "Quyền con người, quyền và nghĩa vụ công dân" và sau đó là hàng loạt văn bản quy phạm pháp luật khác liên quan đến quyền con người, là những nỗ lực hết sức có ý nghĩa, tạo khuôn khổ pháp lý quan trọng cho việc bảo đảm trên thực tế quyền con người, quyền công dân. Từ đạo luật gốc Hiến pháp 2013, Việt Nam đến nay đã bổ sung, sửa đổi hoặc ban hành mới hơn 100 văn bản luật, pháp lệnh liên quan bảo đảm quyền con người, quyền công dân.

Tạo nên sức mạnh khối đại đoàn kết toàn dân tộc

Các cam kết quốc tế cùng thể chế hóa bằng pháp luật đã đi vào cuộc sống để không ngừng thúc đẩy và bảo đảm quyền con người tại nước ta. Trên nền tảng pháp pháp lý ngày càng hoàn thiện, Đảng, Nhà nước Việt Nam nỗ lực không ngừng trong sự nghiệp bảo đảm và thúc đẩy quyền con người. Từ khi Đảng ta khởi xướng và lãnh đạo công cuộc đổi mới từ năm 1986 đến nay, Việt Nam đạt được thành tựu to lớn trong xây dựng đất nước, trong đó có thành tựu trong bảo đảm quyền con người.

Những thành tựu về đảm bảo quyền con người của Việt Nam trước tiên là mang lại những lợi ích thiết thực cho mỗi người dân, là không để ai bị bỏ lại phía sau trong quá trình phát triển. Như Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính khẳng định: “Nhân quyền lớn nhất ở Việt Nam là lo cho 100 triệu dân ấm no và hạnh phúc, dân chủ, cuộc sống bình yên, an ninh, an toàn, an dân, phát huy tối đa yếu tố con người”.

Với những quyết sách đúng đắn, sau gần 40 năm đổi mới, nền kinh tế Việt Nam đã tăng trưởng vượt bậc, từ quy mô nhỏ bé 14 tỷ USD năm 1985, đến năm 2024 đạt 476 tỷ USD, xếp thứ 5 trong khu vực Đông Nam Á và đứng thứ 34 trên thế giới. Cùng với những thành tựu to lớn kinh tế, Đảng và Nhà nước ta vẫn luôn khẳng định và nhất quán thực thi phương châm: “Không để ai bị bỏ lại phía sau”, và “không đánh đổi môi trường, an sinh xã hội lấy tăng trưởng kinh tế đơn thuần” như Văn kiện của Đại hội XIII của Đảng đã xác định: “Lấy con người là trung tâm của phát triển và được chia sẻ những thành quả của quá trình phát triển kinh tế”.

Tính từ năm 2019 đến nay, tỷ lệ hộ nghèo giảm 1,5%/năm. Với các giải pháp, chính sách giảm nghèo bền vững được triển khai hiệu quả theo tinh thần “không để ai bị bỏ lại phía sau” tới hết tháng 9-2024, tỷ lệ hộ nghèo trên toàn quốc là 1,93%, giảm 1%. Xây dựng nhà ở xã hội đạt kết quả tích cực, trong thời gian ngắn đã huy động trên 6.000 tỷ đồng cho phong trào xóa nhà tạm, nhà dột nát.

Các nhóm xã hội dễ bị tổn thương như phụ nữ, trẻ em, người nghèo, người cao tuổi, người khuyết tật, người dân tộc thiểu số, người có HIV/AIDS… luôn chiếm một vị trí quan trọng trong quá trình thực thi quan điểm, chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của nhà nước. Việt Nam gây ấn tượng mạnh khi đạt tốc độ tăng trưởng trung bình của Chỉ số phát triển con người (HDI) ở mức 1,36% trong gần 30 năm qua, thuộc nhóm các nước có tốc độ tăng trưởng HDI cao nhất trên thế giới. Nhìn vào các tiêu chí quan trọng để xác định chỉ số HDI là tuổi thọ trung bình, thu nhập bình quân tính theo đầu người tăng, tỷ lệ biết chữ… để thấy sự phát triển kinh tế nhanh chóng ở Việt Nam đã được chuyển hóa vào chất lượng sống của đa số người dân Việt Nam.

Việt Nam hiện đứng thứ 54/166 quốc gia được xếp hạng về chỉ số phát triển bền vững, tăng 1 bậc so với năm 2023. Tỷ lệ bao phủ bảo hiểm y tế của Việt Nam hiện là 94,1%, tăng từ mức 90,9% năm 2000. Theo Báo cáo hạnh phúc thế giới năm 2024 của Liên hợp quốc, chỉ số hạnh phúc của Việt Nam tăng 11 bậc, xếp thứ 54/143. Đúc kết về quá trình phát triển con người và đảm bảo quyền con người của Việt Nam, trong thư gửi đến Hội thảo khoa học quốc gia “Con người, quyền con người là trung tâm, mục tiêu, chủ thể và động lực phát triển đất nước” diễn ra tháng 10-2024, Tổng Bí thư Tô Lâm khẳng định: “Thực hiện quan điểm nhất quán và xuyên suốt về quyền con người là yếu tố then chốt tạo nên sức mạnh khối đại đoàn kết toàn dân tộc, kết hợp sức mạnh dân tộc với sức mạnh thời đại, dưới sự lãnh đạo của Đảng, đưa con thuyền cách mạng Việt Nam vượt mọi thác ghềnh, giành hết thắng lợi này đến thắng lợi khác”.