Việt Nam khi nào đủ sức tổ chức World Cup, Olympic?

Cơ sở vật chất nghèo nàn

Theo chuyên gia Nguyễn Hồng Minh, nguyên Vụ trưởng Vụ Thể thao thành tích cao, cơ sở vật chất và trang thiết bị là yếu tố không thể thiếu nếu muốn phát triển thể thao thành tích cao.

Sân vận động quốc gia Mỹ Đình hiện đại bậc nhất Đông Nam Á thời điểm Việt Nam giành quyền đăng cai SEA Games 22 (2003) nhưng giờ đang xuống cấp nghiêm trọng. Ảnh: Đinh Vũ.

Đó không chỉ là sân vận động, bể bơi, nhà tập luyện mà còn là từng dụng cụ, thiết bị chuyên biệt cho mỗi môn. Trong luật thi đấu đều có chương quy định riêng về cơ sở vật chất và trang thiết bị. Ví dụ như bóng bàn, phải có mặt vợt đạt chuẩn; bắn súng thì phải dùng súng được kiểm định quốc tế; đua xe đạp phải có lòng chảo đạt chuẩn...

Nhật Bản, Trung Quốc và Hàn Quốc là những nước đã từng tổ chức Olympic hay Asiad, họ đều dành hàng chục năm để nâng cấp, mở rộng và hoàn thiện hạ tầng thể thao. Việt Nam muốn bước ra sân chơi thế giới, muốn tạo cú hích cần một tầm nhìn lớn và quyết tâm mạnh mẽ như thế.

Ông Nguyễn Hồng Minh

Nếu cơ sở vật chất, thiết bị không đạt chuẩn, chúng ta sẽ không thể tổ chức được, chứ chưa nói đến chuyện tranh huy chương. Phải đầu tư từ gốc và là bài toán không thể giải quyết trong một vài năm.

Ông Minh kể, có lần ông cùng lãnh đạo Bộ Văn hóa và Du lịch xuống địa phương khảo sát kênh đua thuyền ở sông Giá (Hải Phòng), nơi các vận động viên đua thuyền Việt Nam vẫn ngày ngày tập luyện.

"Lãnh đạo đi một vòng, hỏi ai cũng bảo như thế này là tốt quá rồi. Nhưng khi xem lại các yêu cầu quốc tế, ông thở dài và nói muốn làm một kênh đua thuyền đạt chuẩn phải đầu tư số tiền quá lớn và thế là đầu hàng", ông Minh kể lại.

Hay như khi thị sát nhà thi đấu Quần Ngựa, ông Minh không khỏi ngao ngán khi thấy ban tổ chức phải dựng tạm một khu nhà bạt ngoài trời, căng bạt che nắng che mưa để các vận động viên khởi động trước khi thi đấu.

Tại Khu liên hợp thể thao Mỹ Đình, dù bể bơi chính đạt chuẩn quốc tế nhưng bể bơi phụ dùng cho khởi động và nhảy cầu lại có kích thước ngắn hơn, chưa đạt đủ yêu cầu chuyên môn…

Quá ít công trình đạt chuẩn quốc tế

Trao đổi với Báo Xây dựng, ông Hoàng Đạo Cương, Thứ trưởng Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch thẳng thắn nhìn nhận, so với nhu cầu thực tế, với dân số khoảng 100 triệu người, tỷ lệ công trình thể dục thể thao trên đầu người ở Việt Nam vẫn dưới mức trung bình so với nhiều nước châu Á.

Để tổ chức các giải đấu tầm cỡ thế giới như: World Cup, Olympic hay Asian Games, công trình thể thao Việt Nam hiện tại rất ít đạt chuẩn quốc tế. Theo quy định của FIFA, để đăng cai World Cup, một quốc gia cần có ít nhất 8-12 sân vận động đạt chuẩn, mỗi sân phải có sức chứa tối thiểu 40.000 chỗ ngồi, kèm theo hệ thống hạ tầng phụ trợ…

Không chỉ riêng bóng đá, nhiều công trình thi đấu, nhà tập, bể bơi chỉ đáp ứng nhu cầu tổ chức trong nước, chưa đạt chuẩn để đăng cai các giải đấu tầm cỡ châu lục, thế giới.

"Để hiện thực hóa giấc mơ tổ chức World Cup, Olympic hay Asian Games, chúng ta cần bắt đầu từ những việc cụ thể như nâng cấp, mở rộng hệ thống sân vận động, nhà thi đấu đạt chuẩn quốc tế; quy hoạch đồng bộ hạ tầng giao thông, lưu trú", ông Cương chia sẻ.

Khuyến khích xã hội hóa đầu tư

Theo ông Nguyễn Hồng Minh, trước sự phát triển mạnh mẽ của thể thao thế giới, Việt Nam đã nhận thức rõ muốn vươn lên trở thành quốc gia có nền thể thao hiện đại, chuyên nghiệp, điều kiện tiên quyết là phải có hệ thống cơ sở hạ tầng đạt chuẩn.

Chiến lược phát triển thể dục, thể thao Việt Nam đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045 đã cụ thể hóa tham vọng ấy, đặt ra các mục tiêu, nhiệm vụ và giải pháp toàn diện.

Ông Hoàng Đạo Cương chia sẻ, mục tiêu cụ thể đến năm 2030, phần lớn hệ thống cơ sở vật chất phục vụ đào tạo vận động viên và tổ chức thi đấu thể thao cấp quốc gia được nâng cấp, từng bước hiện đại hóa. Tầm nhìn đến năm 2045, Việt Nam xây dựng được mạng lưới cơ sở thể thao quốc gia hiện đại, đủ điều kiện đăng cai các đại hội thể thao tầm cỡ châu Á.

Trong đó, ít nhất 50% các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương có đủ 3 công trình thể thao cơ bản đạt tiêu chuẩn thi đấu quốc tế; 100% huyện có 3 công trình thể thao đạt tiêu chuẩn.

Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch đang phối hợp với các bộ, ngành, địa phương triển khai hàng loạt kế hoạch trọng điểm, bám sát Kết luận số 70 của Bộ Chính trị và Chiến lược phát triển thể dục, thể thao Việt Nam đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045.

Theo đó, sẽ ưu tiên nâng cấp, hiện đại hóa các cơ sở trọng điểm do Trung ương quản lý, các trung tâm đào tạo vận động viên của địa phương, quân đội, công an. Thúc đẩy hợp tác công - tư, khuyến khích doanh nghiệp, tổ chức, cá nhân đầu tư xây dựng cơ sở thể thao, đáp ứng đủ điều kiện tổ chức các đại hội thể thao cấp khu vực, châu lục, thế giới.

Bài toán khai thác hậu sự kiện

Khi được hỏi về vấn đề khai thác hiệu quả những hạ tầng đã được đầu tư sau khi sự kiện kết thúc, ông Nguyễn Hồng Minh dẫn câu chuyện Olympic Bắc Kinh 2008.

Trung Quốc không chỉ khiến cả thế giới ngưỡng mộ vì sự hoành tráng, hiện đại của những công trình thể thao đẳng cấp như "Tổ chim" (Sân vận động Quốc gia Bắc Kinh) hay "Khối nước" (Trung tâm Bơi lội Quốc gia), mà khiến giới quản lý thể thao các nước khác phải học hỏi vì cách họ khai thác và vận hành các công trình sau đại hội.

Sau Olympic 2008, thay vì để những công trình bạc tỷ phủ bụi, Trung Quốc nhanh chóng chuyển đổi công năng, thu hút khách du lịch, từ đó có nguồn thu bền vững để bảo trì, vận hành công trình.

"Nếu chỉ xây để tổ chức một kỳ sự kiện xong rồi bỏ hoang thì đấy là thảm họa tài chính. Bởi vậy, việc lên kế hoạch khai thác hậu sự kiện quan trọng không kém gì khâu chuẩn bị đăng cai.

Phải tính toán xem đâu là công trình trọng điểm, đâu là phương án chuyển đổi công năng hợp lý, ai quản lý, vận hành… Tất cả phải minh bạch, bài bản và có lộ trình lâu dài", ông Minh nói.

Ông Hoàng Đạo Cương chia sẻ thêm: "Các công trình này hoàn toàn có thể được cho thuê tổ chức các sự kiện, giải thi đấu thể thao hoặc phục vụ kinh doanh để tạo doanh thu".

Theo ông Cương, một yếu tố quan trọng khác là trao quyền tự chủ cho các đơn vị trực tiếp quản lý công trình thể thao. Khi có quyền tự chủ, các đơn vị sẽ chủ động, linh hoạt hơn trong việc tìm kiếm đối tác, tổ chức các hoạt động dịch vụ và nâng cao hiệu quả khai thác.

Huy Trung