Việt Nam khẩn cấp ứng phó nguy cơ dịch Chikungunya xâm nhập

Phun thuốc trừ sâu để ngăn chặn sự lây lan của bệnh Chikungunya. (Ảnh: Getty images)

Chưa có vắc xin hoặc thuốc điều trị đặc hiệu

Trước sự lan rộng của dịch Chikungunya ở nhiều nước, hôm nay, 10/8, Thứ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Thị Liên Hương đã ký công văn khẩn gửi UBND các tỉnh, thành phố và toàn ngành y tế, yêu cầu chủ động phòng, chống bệnh Chikungunya – căn bệnh truyền nhiễm nguy hiểm đang lan nhanh tại nhiều nước, đặc biệt là Trung Quốc.

Theo Thứ trưởng Nguyễn Thị Liên Hương, bệnh Chikungunya được ghi nhận lần đầu tại Tanzania năm 1952. Tác nhân gây bệnh là vi rút Chikungunya, lây truyền qua muỗi Aedes – cũng là loài muỗi truyền bệnh sốt xuất huyết. Người bệnh không lây trực tiếp cho nhau, nhưng chỉ cần một vết đốt của muỗi mang vi rút, mầm bệnh có thể xâm nhập vào cộng đồng.

Triệu chứng điển hình gồm sốt cao, đau khớp, đau đầu, mệt mỏi và nổi ban. Hầu hết bệnh nhân hồi phục sau 5–7 ngày, song nhiều trường hợp bị đau khớp kéo dài hàng tháng. Hiện chưa có vắc xin hoặc thuốc điều trị đặc hiệu, việc điều trị chỉ dừng ở hỗ trợ và giảm triệu chứng.

Trao đổi với báo chí, ông Võ Hải Sơn, Phó Cục trưởng Cục Phòng bệnh (Bộ Y tế), cho biết dịch Chikungunya đang gia tăng, đã ghi nhận các đợt bùng phát lớn tại Ấn Độ Dương như La Réunion và Mayotte, một số khu vực của châu Phi, Nam Á và châu Âu, đặc biệt là tại miền Nam Trung Quốc.

Tỉnh Quảng Đông (Trung Quốc) đã ghi nhận hơn 7.000 ca mắc bệnh Chikungunya, là đợt bùng phát dịch lớn nhất từ trước đến nay tại đây. Việt Nam, với khí hậu nhiệt đới ẩm và mật độ muỗi cao, được đánh giá là có nguy cơ cao nếu dịch xâm nhập.

Điều trị bệnh nhân sốt xuất huyết biến chứng ở BV Bạch Mai

Việt Nam kích hoạt “lá chắn” phòng dịch

Bộ Y tế yêu cầu các địa phương tăng cường giám sát dịch ngay tại cửa khẩu, cơ sở y tế và cộng đồng, đặc biệt những người trở về từ vùng dịch. Người có dấu hiệu nghi ngờ phải xét nghiệm, xác định sớm, khoanh vùng và xử lý triệt để ổ dịch, không để lây lan. Các cơ sở y tế cần khai thác kỹ tiền sử bệnh, kịp thời phân loại, điều trị, tránh quá tải bệnh viện.

Thứ trưởng Bộ Y tế yêu cầu đẩy mạnh truyền thông, giúp người dân nhận biết triệu chứng, đường lây truyền và biện pháp phòng ngừa, đến ngay cơ sở y tế khi có dấu hiệu bất thường. Các tỉnh phải rà soát, chuẩn bị sẵn nhân lực, trang thiết bị, thuốc men; thành lập đoàn kiểm tra giám sát ở những điểm nguy cơ cao; báo cáo kịp thời về Cục Phòng bệnh.

Viện Vệ sinh dịch tễ, Viện Pasteur, Viện Sốt rét - Ký sinh trùng - Côn trùng phối hợp chặt với các địa phương, đặc biệt vùng biên giới, để giám sát, hướng dẫn chuyên môn, hỗ trợ xử lý ổ dịch và kiểm soát véc tơ.

Các bệnh viện lớn như Bạch Mai, Chợ Rẫy, Trung ương Huế, Bệnh nhiệt đới Trung ương… phải sẵn sàng tiếp nhận, điều trị ca bệnh nặng và tham gia giám sát dịch tễ.

Điểm đáng lo là Chikungunya có cùng véc tơ với sốt xuất huyết – căn bệnh đã bùng phát mạnh tại Việt Nam trong nhiều năm qua. Do đó, nếu không kiểm soát tốt muỗi Aedes, nguy cơ “dịch chồng dịch” hoàn toàn có thể xảy ra.

Chikungunya không gây tử vong hàng loạt như một số dịch bệnh khác, nhưng cơn đau khớp dai dẳng mà nó để lại có thể làm suy giảm chất lượng sống nghiêm trọng. Hệ thống y tế không chỉ đối mặt gánh nặng điều trị, mà còn chịu áp lực từ tình trạng bệnh kéo dài, ảnh hưởng năng suất lao động và kinh tế xã hội.

Khuyến cáo người dân phòng dịch Chikungunya

Bộ Y tế khuyến cáo người trở về từ vùng dịch cần theo dõi sức khỏe trong 12 ngày. Nếu xuất hiện triệu chứng sốt, đau khớp, nổi ban… phải đến ngay cơ sở y tế, tuyệt đối không tự ý điều trị tại nhà.

Mỗi hộ gia đình cần:

Đậy kín dụng cụ chứa nước;
Hàng tuần diệt lăng quăng/bọ gậy bằng cách thả cá, rửa dụng cụ chứa, lật úp vật chứa không dùng, thay nước bình hoa, bỏ muối hoặc dầu vào bát kê chân chạn;
Loại bỏ vật liệu phế thải, hốc nước tự nhiên;
Ngủ màn, mặc quần áo dài kể cả ban ngày;
Phối hợp với ngành y tế khi phun hóa chất diệt muỗi.

Những biện pháp này, tuy quen thuộc từ các chiến dịch phòng sốt xuất huyết, nhưng lại là “tuyến phòng thủ” hiệu quả nhất trước Chikungunya – căn bệnh còn mới với Việt Nam.

Thanh Hằng