Viện Kỹ thuật Phòng không - Không quân chủ động, sáng tạo nghiên cứu khoa học

Năm 2024, Đề tài “Nghiên cứu, thiết kế, chế tạo bộ tự động điều khiển (autopilot) cho máy bay không người lái (UAV)” của Viện Kỹ thuật Phòng không-Không quân đoạt giải nhất Giải thưởng “Sáng tạo trẻ” cấp Quân chủng và giải nhì Giải thưởng Tuổi trẻ sáng tạo trong Quân đội.

Đề tài giúp chế tạo thành công bộ tự động điều khiển cho UAV với các tính năng vượt trội: Khả năng chống nhiễu GPS tốt, hoạt động ổn định trong môi trường phức tạp; bảo đảm độ chính xác dẫn đường nhờ hệ thống INS hiệu suất cao với các thuật toán tiên tiến; các biện pháp đối phó linh hoạt, bảo đảm an toàn và tin cậy cho UAV trong môi trường chế áp điện tử phức tạp, cường độ cao.

Cán bộ, nhân viên Viện Kỹ thuật Phòng không - Không quân kiểm tra hoạt động bộ tự động điều khiển (autopilot) cho máy bay không người lái.

Thiếu tá Vương Trung Anh, nghiên cứu viên, Phòng Nghiên cứu phương tiện bay không người lái, Viện Kỹ thuật PK-KQ, chủ nhiệm đề tài, cho biết: Hiện nay, UAV được phát triển và ứng dụng rộng rãi, nhất là trong lĩnh vực quân sự. Do đó, việc bảo đảm cho UAV hoạt động ổn định và tin cậy trong môi trường tác chiến điện tử vô cùng quan trọng. Quá trình thiết kế, nhóm nghiên cứu đã tập trung vào giải pháp tăng cường khả năng chống nhiễu hệ thống phần cứng; nghiên cứu các thuật toán điều khiển đối phó với các tình huống chế áp điện tử.

Qua nhiều lần thử nghiệm, đặc biệt là tại diễn tập thực nghiệm phòng, chống UAV (TN-24) do Bộ Quốc phòng tổ chức mới đây, bộ autopilot đã tự động phát hiện, xử lý và đối phó hiệu quả với các tình huống chế áp điện tử, giúp máy bay bay theo chu trình, vượt qua các hàng rào chế áp dày đặc, công suất lớn của lực lượng tác chiến điện tử. UAV hoàn thành nhiệm vụ và trở về, hạ cánh an toàn. Hiện nay, bộ autopilot thế hệ mới đã được sản xuất hàng loạt, ứng dụng trong huấn luyện, sẵn sàng chiến đấu của Quân chủng PK-KQ.

Đây chỉ là một trong rất nhiều đề tài, sáng kiến được cán bộ, nhân viên Viện Kỹ thuật PK-KQ nghiên cứu thành công và ứng dụng hiệu quả trong thực tiễn. Theo Thượng tá Trần Thanh Sơn, Bí thư Đảng ủy, Chính trị viên Viện Kỹ thuật PK-KQ, thời gian qua, Viện áp dụng các cơ chế, chính sách thu hút nguồn nhân lực chất lượng cao; mạnh dạn bổ nhiệm cán bộ trẻ có năng lực vào những vị trí chủ chốt, xây dựng môi trường công tác thân thiện, có nhiều cơ hội phát triển để giữ nhân lực chất lượng cao. Đồng thời thường xuyên quan tâm, có nhiều chính sách hỗ trợ cả về vật chất và tinh thần để khuyến khích, động viên cán bộ, nhân viên tham gia NCKH. Hiện nay, 95% cán bộ nghiên cứu của Viện có trình độ thạc sĩ trở lên, với gần 20% tiến sĩ.

Để nâng cao chất lượng công tác NCKH, Viện Kỹ thuật PK-KQ xây dựng định hướng NCKH, công nghệ, xem đây là giải pháp quan trọng hàng đầu, là cơ sở để công tác NCKH phát triển đúng hướng, đạt hiệu quả cao. Hiện nay, Viện đã hoàn thiện kế hoạch phát triển khoa học-công nghệ (KHCN) đến năm 2030 và những năm tiếp theo, với trọng tâm là nghiên cứu tính năng kỹ thuật, chiến thuật và thủ đoạn tiến công hỏa lực đường không của các loại UAV để thiết kế, chế tạo mục tiêu giả tương đương phục vụ huấn luyện, diễn tập; nghiên cứu làm chủ công nghệ chế tạo các chủng loại mô đun, khối đơn và các hệ thống quan trọng nhằm chủ động về nguồn vật tư, tiến tới tự chủ về công tác bảo đảm kỹ thuật, hạn chế phụ thuộc vào nhà sản xuất ở nước ngoài...

Đại tá, TS Trần Ngọc Hà, Viện trưởng Viện Kỹ thuật PK-KQ cho biết: “Cùng với xây dựng nguồn nhân lực, Viện chủ động đề xuất tăng cường đầu tư nâng cấp cơ sở hạ tầng, trang thiết bị đo lường và thử nghiệm theo hướng hiện đại, đồng bộ, tạo nền tảng kỹ thuật để nâng cao chất lượng nghiên cứu cải tiến và thiết kế, chế thử vũ khí, trang bị kỹ thuật. Để bắt kịp tốc độ phát triển của KHCN quân sự và thực hiện định hướng “tự chủ, hiện đại” trong NCKH, Viện đẩy mạnh hợp tác NCKH và chuyển giao công nghệ, tận dụng thế mạnh về cơ sở vật chất, trình độ KHCN của các đối tác, tạo sức mạnh tổng hợp để hoàn thành tốt nhiệm vụ được giao”.

Với các giải pháp thiết thực, hiệu quả, 5 năm qua, Viện Kỹ thuật PK-KQ đã triển khai thực hiện 12 dự án, 82 đề tài và 8 nhiệm vụ KHCN các cấp, hơn 400 nhiệm vụ kỹ thuật được đưa vào sử dụng, góp phần giải quyết khó khăn trong điều kiện vũ khí, trang bị hiện có của Quân chủng cũ, mới đan xen, dễ phát sinh hỏng hóc, mua sắm, nhập khẩu khó khăn.

Nổi bật là các công trình nghiên cứu, như: Ra đa RV-02, RV3D; hệ thống nhận biết địch-ta IFF-VN; thiết bị kiểm tra, sửa chữa, đánh giá chất lượng hệ thống đóng mở nắp buồng lái máy bay Su-30MK2; hệ thống mô phỏng không gian bay 3 chiều dạng hình cầu phục vụ huấn luyện lái máy bay; các loại buồng tập lái động dùng cho huấn luyện phi công quân sự; thiết bị kiểm tra khách quan trên các loại máy bay; các loại UAV dùng làm mục tiêu cho không quân chặn kích và lực lượng phòng không bắn đạn thật... Các dự án, đề tài, nhiệm vụ KHCN của Viện đều tập trung vào khai thác, làm chủ các loại vũ khí, trang bị, đặc biệt là các loại vũ khí, trang bị mới, cải tiến, góp phần nâng cao chất lượng huấn luyện, sẵn sàng chiến đấu, quản lý vùng trời của Quân chủng trong tình hình mới.

Bài và ảnh: TRẦN ĐỨC LƯU