Việc làm xanh và vai trò trụ cột cho tăng trưởng

Thi công lắp đặt điện mặt trời áp mái tại nhà máy, nhà xưởng trong khu công nghiệp. Ảnh: Hạ Lan

Việc làm xanh giúp giảm thiểu tác động của doanh nghiệp (DN) và các thành phần kinh tế đến môi trường. Và điều quan trọng hơn, việc làm xanh có vai trò trụ cột cho tăng trưởng xanh.

Bài toán để phát triển bền vững

Giới chuyên gia tư vấn ESG (môi trường, xã hội và quản trị DN) cho rằng, việc làm xanh không đơn thuần chỉ là thay đổi cách làm việc mà còn là một yếu tố quan trọng trong chuyển đổi, tăng trưởng xanh và phát triển bền vững. Theo ông Vũ Tuấn Anh - chuyên gia tư vấn ESG, Phó tổng giám đốc Công ty TNHH Tái cấu trúc - Chuyển đổi số Dr.SME, việc làm xanh có thể là các nghề nghiệp nhằm giảm thiểu tác động của môi trường từ ngành truyền thống, như nâng cấp công nghệ sản xuất xi măng để giảm khí thải. Nó cũng có thể là các nghề nghiệp tạo ra sản phẩm và dịch vụ thân thiện với môi trường hoặc xuất hiện mới đi kèm sự phát triển của công nghệ như sử dụng công nghệ blockchain để truy xuất nguồn gốc sản phẩm nông nghiệp.

Dẫn thông tin, dữ liệu từ Tổ chức Lao động quốc tế (ILO), giới chuyên gia ESG chia sẻ, việc làm xanh đang tăng nhanh trong các ngành nghề như năng lượng tái tạo, môi trường, xử lý rác, tái chế, xây dựng bền vững... Trong bối cảnh các DN ngày càng chú trọng sản xuất sạch, ứng dụng công nghệ thân thiện với môi trường, nhu cầu tuyển dụng nhân lực “xanh” cũng ngày một lớn. Dự kiến nhu cầu lao động trong lĩnh vực năng lượng tái tạo và phương tiện vận tải điện, sẽ tăng trưởng khoảng 12 - 15% mỗi năm từ nay đến năm 2030. Đây là nhóm ngành nghề then chốt để thành phố thực hiện lộ trình chuyển đổi 100% phương tiện giao thông công cộng sang sử dụng điện vào năm 2030, góp phần hiện thực hóa cam kết phát thải ròng bằng “0” vào năm 2050.

Đơn cử như tại Khu công nghiệp Tân Tạo, một DN chuyên cung cấp điện mặt trời áp mái hiện đăng tuyển nhiều vị trí kỹ sư thiết kế, kỹ thuật viên lắp đặt và tư vấn vận hành hệ thống. Đại diện bộ phận nhân sự DN này cho biết, đây là lĩnh vực trực tiếp góp phần giảm phát thải khí nhà kính, bảo vệ hệ sinh thái và thích ứng biến đổi khí hậu.

Còn với người lao động, thì theo giới chuyên gia ESG, trong xu thế này, cần phải trang bị cho mình một năng lực xanh (gồm tri thức, kỹ năng và tư duy xanh). Và ngoài các kỹ năng truyền thống như 4C (sáng tạo, truyền thông, phối hợp, tư duy phản biện) thì người lao động cần có tư duy hệ thống, kỹ năng phân tích số liệu, đặc biệt là tri thức về công nghệ, tuần hoàn, phát triển bền vững, xanh, sạch.

Nhiều tiềm năng phát triển

Về những khó khăn, thách thức còn tồn tại để phát triển việc làm xanh ở Việt Nam hiện nay, theo giới chuyên gia ESG, đó là những nhận thức về tăng trưởng xanh nói chung và việc làm xanh nói riêng trong cộng đồng, trong DN, trong giáo dục đào tạo và trong công tác phát triển nguồn nhân lực còn hạn chế. Các tiêu chí để đánh giá việc làm xanh chưa rõ rệt, do đó vấn đề đo lường việc làm xanh trong thực tiễn còn nhiều khó khăn. Một thực tế nữa là các ngành xanh ở Việt Nam mới chỉ thu hút lao động phổ thông, lao động kỹ năng chiếm tỷ lệ khiêm tốn trong các ngành kinh tế hướng đến bảo vệ môi trường. Để có thể thúc đẩy việc làm xanh trở thành trụ cột cho tăng trưởng xanh, theo chuyên gia, việc đầu tiên cần làm là phải thống nhất và hiểu đúng các khái niệm về kinh tế xanh và việc làm xanh theo các tiêu chuẩn quốc tế cũng như phù hợp với tình hình của đất nước.

Theo đó, bà Cao Lê Thanh Loan - Giám đốc cấp cao, dịch vụ khoán việc, cho thuê lại lao động - Convenience miền Nam và dịch vụ tư vấn về nhân sự (ManpowerGroup Việt Nam) chia sẻ, hiện Việt Nam chỉ mới ở giai đoạn đầu của chuyển đổi xanh và kinh tế xanh. Do đó, xu hướng tuyển dụng việc làm xanh mới xuất hiện ở một bộ phận DN, chủ yếu là các công ty đa quốc gia và tập đoàn lớn. Và trong tương lai còn nhiều tiềm năng phát triển. Trong đó, 2 năm qua, nhu cầu nhân lực xanh nhiều nhất nằm ở lĩnh vực sản xuất (33%), sau đó là khoa học đời sống và chăm sóc sức khỏe, công nghệ, năng lượng, giao thông vận tải và logistics.

Theo bà Loan, từ quan sát các đơn hàng tuyển dụng của ManpowerGroup Việt Nam nhận được trong vòng hai năm trở lại đây cho thấy ngày càng nhiều DN ở Việt Nam có nhu cầu cho các vị trí việc làm xanh. Một số vị trí đã xuất hiện từ trước như nhân viên HSE (giám sát an toàn, sức khỏe và môi trường lao động tại DN), giám đốc CSR (về trách nhiệm xã hội của DN), nhưng cũng có nhiều vị trí mới hoàn toàn.

Nam Anh