Việc huy động, quyên góp, phân bổ nguồn lực cứu trợ, hỗ trợ còn lúng túng

Phối hợp với địa phương để phân bổ nguồn lực cứu trợ

Đại biểu Tô Văn Tám (Đoàn Kon Tum) phát biểu. Ảnh: Quochoi.vn

Quan tâm đến thẩm quyền, trình tự, thủ tục ban bố, công bố tình trạng khẩn cấp (Điều 9), đại biểu Tô Văn Tám (Đoàn Kon Tum) cho biết, theo quy định tại Điều 9 thì thẩm quyền ban bố tình trạng khẩn cấp thuộc về Ủy ban Thường vụ Quốc hội, thẩm quyền công bố tình trạng khẩn cấp của Chủ tịch nước.

Trong đó, Chủ tịch nước căn cứ vào quyết định ban bố tình trạng khẩn cấp của Ủy ban Thường vụ Quốc hội để công bố tình trạng khẩn cấp. Đây là hai hành vi khác nhau, vì ban bố tình trạng khẩn cấp là quyết định của cơ quan có thẩm quyền. Tuy nhiên, trong Khoản 4 của Điều 9 lại quy định: “Trong trường hợp Ủy ban Thường vụ Quốc hội không thể họp được, Chủ tịch nước công bố tình trạng khẩn cấp trong cả nước hoặc ở từng địa phương theo đề nghị của Thủ tướng Chính phủ”.

Theo đại biểu, Ủy ban Thường vụ Quốc hội không thể họp được thì không có căn cứ để Chủ tịch nước công bố tình trạng khẩn cấp. Do vậy, đại biểu đề nghị chỉnh lý lại theo hướng trong tình trạng Ủy ban Thường vụ Quốc hội không thể họp được trao quyền Chủ tịch nước ban bố tình trạng khẩn cấp và công bố tình trạng khẩn cấp theo đề nghị của Thủ tướng Chính phủ.

Liên quan đến việc huy động, quyên góp và phân bổ nguồn lực cứu trợ, hỗ trợ tại Điều 19, đại biểu Tô Văn Tám cho rằng, thực tế các đợt lũ lụt, dịch bệnh vừa qua, đặc biệt đại dịch Covid-19, các tổ chức, cá nhân đứng ra quyên góp được nhiều nguồn lực cả tiền bạc lẫn vật chất. Tuy nhiên, hoạt động này còn nhiều lúng túng do hoạt động tự phát, việc phân phối không đồng đều, ảnh hưởng đến hiệu quả cứu trợ.

Tại Điều 19 của dự thảo Luật quy định, tổ chức, cá nhân được phép quyên góp từ cộng đồng theo quy định của pháp luật có trách nhiệm phối hợp với chính quyền địa phương nơi được hỗ trợ để thực hiện cứu trợ khẩn cấp và hỗ trợ trung hạn. Theo đại biểu, trong dự thảo Luật cần quy định cụ thể hơn theo hướng, các tổ chức, cá nhân tham gia hoạt động này ngoài phối hợp với chính quyền địa phương, cụ thể là Mặt trận Tổ quốc Việt Nam tại địa phương để bảo đảm hoạt động hiệu quả.

Đại biểu Phạm Văn Hòa (Đoàn Đồng Tháp) phát biểu. Ảnh: Quochoi.vn

Cùng quan tâm đến các nội dung trong Điều 19, đại biểu Phạm Văn Hòa (Đoàn Đồng Tháp) nhất trí với nguyên tắc huy động, quyên góp và phân bổ nguồn lực cứu trợ, hỗ trợ. Cụ thể, hoạt động này phải tuân theo quy định của pháp luật, căn cứ vào mức độ thiệt hại, chia sẻ thông tin và phối hợp với chính quyền địa phương nơi có đối tượng được cứu trợ, hỗ trợ để bảo đảm công bằng, công khai, tránh trùng lặp.

Việc cứu trợ, hỗ trợ cần tập trung đáp ứng nhu cầu thiết yếu của người dân bị ảnh hưởng do thảm họa, đặc biệt là đối tượng dễ bị tổn thương. Trong đó, tổ chức, cá nhân được phép quyên góp từ cộng đồng theo quy định của pháp luật, có trách nhiệm phối hợp với chính quyền địa phương nơi được hỗ trợ để thực hiện cứu trợ khẩn cấp và hỗ trợ trung hạn.

Từ thực tiễn dịch bệnh, thiên tai thời gian qua, đại biểu Phạm Văn Hòa cho rằng cần, có quy định cụ thể liên quan đến vấn đề tài chính. Theo đại biểu, đại dịch Covid-19 xảy ra cách đây 3 năm nhưng đến nay vẫn còn những bất cập trong việc giải phóng nguồn lực tài chính.

“Vì thế, dự thảo Luật cần có quy định cụ thể về hậu tình trạng khẩn cấp để giải quyết rốt ráo các vấn đề liên quan đến cứu trợ, không để dư luận đặt vấn đề nhiều về nội dung này”, đại biểu Phạm Văn Hòa kiến nghị.

Làm rõ việc bắt giữ người trong tình trạng khẩn cấp

Đại biểu Phạm Văn Hòa cũng nhấn mạnh sự cần thiết phải thành lập đội tuần tra đặc biệt để bảo đảm an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội trong tình trạng khẩn cấp có nhiều vấn đề phát sinh xảy ra.

Đại biểu cho rằng trong dự thảo Luật quy định lực lượng này được quyền khám xét, bắt khẩn cấp các đối tượng khả nghi..., song cần quy định cụ thể để bảo đảm quyền bất khả xâm phạm của người dân. Đồng thời lực lượng này phải có công an, quân đội chính quy để việc thực hiện lệnh khám xét, bắt các đối tượng khả nghi được hiệu quả.

Phát biểu giải trình tại phiên thảo luận, Đại tướng Phan Văn Giang, Bộ trưởng Bộ Quốc phòng đã làm rõ nhiều vấn đề được đại biểu quan tâm, như: Thẩm quyền ban bố tình trạng khẩn cấp, trách nhiệm bồi thường khi gây thiệt hại và quyền khám xét, bắt giữ người.

Thay mặt cơ quan soạn thảo, Bộ trưởng Phan Văn Giang trân trọng cảm ơn các ý kiến góp ý thẳng thắn, trách nhiệm và cho biết sẽ tiếp thu toàn bộ một cách nghiêm túc, đầy đủ và cầu thị để hoàn thiện dự thảo Luật.

Đại tướng Phan Văn Giang, Bộ trưởng Bộ Quốc phòng phát biểu giải trình. Ảnh: Quochoi.vn

Về quyền khám xét, bắt giữ người trong tình trạng khẩn cấp, Bộ trưởng Phan Văn Giang cho biết, luật pháp hiện hành cho phép bất kỳ ai cũng có quyền bắt quả tang người phạm pháp. Tuy nhiên, trong bối cảnh đặc biệt của tình trạng khẩn cấp, dự thảo Luật quy định sẽ có "đội trinh sát đặc biệt" để thực hiện nhiệm vụ này một cách chuyên nghiệp hơn.

Đối với vai trò của lực lượng dân quân tự vệ, Bộ trưởng cho rằng cần có tầm nhìn xa hơn, bởi luật pháp cần có sức sống lâu dài. “Luật thì phải sống với thời gian, phải đi vào cuộc sống và phải dài hơi”, Đại tướng Phan Văn Giang nói và cho rằng những quy định chi tiết, mạnh mẽ hơn có thể được thể hiện trong các nghị định, thông tư hướng dẫn.

Sáng cùng ngày, Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng thừa ủy quyền của Thủ tướng Chính phủ trình bày Tờ trình về việc bố trí nguồn thanh toán các khoản nợ thuộc trách nhiệm của Chính phủ tại Tổng công ty Công nghiệp Tàu thủy (SBIC). Sau đó, các đại biểu Quốc hội thảo luận ở hội trường về việc bố trí nguồn thanh toán các khoản nợ thuộc trách nhiệm của Chính phủ tại SBIC.

Đình Hiệp