Việc đáng ra cần làm từ lâu

Ngoài biển thông báo quy định về trang phục, lực lượng bảo vệ hướng dẫn khi du khách vào bên trong điện thờ ở Thế Tổ Miếu

Trung tâm Bảo tồn di tích Cố đô Huế đã xây dựng “Phương án về việc bảo quản, bảo vệ hiện vật, công trình kiến trúc ở các điểm di tích thuộc Quần thể di tích Cố đô Huế” và phương án này đã được UBND TP phê duyệt. Trong đó, sẽ có điều chỉnh phân luồng, giới hạn khu vực tham quan ở một số di tích quan trọng, những điểm di tích có thờ tự tôn nghiêm.

Hợp lý nhưng cần có giải pháp bổ sung

Đáng chú ý, từ ngày 9.9 tới, Trung tâm sẽ điều chỉnh giới hạn khu vực tham quan ở Thế Tổ Miếu (Hoàng thành Huế). Khuôn viên của Thế Tổ Miếu có diện tích hơn 2 ha, chiếm không gian lớn ở khu vực Hoàng thành Huế. Công trình chính Thế Tổ Miếu có kiến trúc cung đình bằng gỗ đặc trưng theo lối “trùng thiềm điệp ốc”, đặt trên nền cao gần 1m.

Bình diện mặt nền hình chữ nhật, có chiều dài 54,6m, chiều rộng 27,7m, diện tích lên đến 1.500m2. Công trình chính Thế Tổ Miếu quy mô chính điện có 9 gian 2 chái kép, tiền điện 11 gian 2 chái đơn. Đây là nơi thờ 10 vị vua triều Nguyễn, được xem là nơi tôn nghiêm ở khu di sản Huế. Nhiều năm trước đây, khi đón khách tham quan ở di tích này, một số nhà nghiên cứu cũng đã góp ý về việc cân nhắc cho hay không cho du khách vào bên trong điện thờ.

Tuy nhiên phía đơn vị quản lý di tích vẫn đón khách và kèm theo một số yêu cầu khi vào bên trong điện, như không chụp ảnh, không mặc váy (đối với khách nữ) và không mặc quần áo ngắn; không hút thuốc... Những quy định này được đơn vị quản lý di tích in biển đặt ngay trước bậc cấp lối vào điện thờ, song theo chứng kiến của phóng viên Văn Hóa nhiều du khách không đảm bảo các yêu cầu trên vẫn bước vào bên trong điện.

Theo nhiều chuyên gia, nhà nghiên cứu, đáng lẽ ra việc điều chỉnh không đón du khách tham quan bên trong điện thờ ở Thế Tổ Miếu phải được thực hiện từ lâu. Nhà nghiên cứu Nguyễn Xuân Hoa, nguyên Giám đốc Sở VHTT tỉnh Thừa Thiên Huế, nay là TP Huế cho rằng, trước đây, khi lượng khách tham quan còn ít nhưng những năm gần đây lượng khách đến khu di sản Huế rất đông.

Rất nhiều du khách đến tham quan Thế Miếu, có cả khách trong nước, ngoài nước và ở mọi lứa tuổi, nên cũng không tránh khỏi tình trạng lộn xộn, không phù hợp với không gian và tính chất tôn nghiêm của di tích này. Việc điều chỉnh, không đón khách vào bên trong nội điện là rất hợp lý, nhưng phải có các giải pháp trưng bày, chú thích, diễn giải về di tích một cách phù hợp để du khách tiếp cận, tìm hiểu về di tích Thế Tổ Miếu.

Sân trước điện thờ Thế Tổ Miếu, Trung tâm Bảo tồn di tích Cố đô Huế đặt hương án để du khách dâng hương

Sẽ làm hàng rào cứng, mềm… tại một số di tích

Đại diện Trung tâm Bảo tồn di tích Cố đô Huế cho biết, việc không phục vụ du khách vào nội thất Thế Tổ Miếu nhằm đảm bảo sự tôn nghiêm cho khu vực di tích đặc biệt nói trên. Thay vào đó, để phục vụ du khách vẫn tìm hiểu nội thất di tích này và phục vụ nhu cầu tín ngưỡng, Trung tâm sẽ mở các cửa chính giữa Thế Tổ Miếu để du khách có thể đứng bên ngoài quan sát. Ngoài ra, cũng bố trí hương án phía trước Thế Tổ Miếu để du khách dâng hương và tổ chức trưng bày giới thiệu, cung cấp thông tin và hình ảnh về di tích Thế Tổ Miếu đặt tại Hiển Lâm Các.

Trao đổi với Văn Hóa, PGS.TS Nguyễn Phước Bửu Nam, Chủ tịch Hội đồng trị sự Nguyễn Phước tộc cho biết rất hoan nghênh quyết định của đơn vị quản lý di tích. Thế Miếu là nơi thờ các vị vua Nguyễn, cũng là “dấu tích” một thời của đất nước nên cần được giữ gìn tôn nghiêm. PGS.TS Nguyễn Phước Bửu Nam cho hay, ở Nhật Bản hay nhiều nước trong khu vực thì các điểm di tích là nơi thờ các vua được bảo vệ nghiêm ngặt, không mở cửa đón khách du lịch tham quan hoặc chỉ cho phép đứng nhìn từ bên ngoài. Thời gian qua, di tích Thế Miếu ở Huế mở cửa đón khách tham quan nội điện, dù có biển bảng thông báo quy định về trang phục và các hành động cấm nhưng công tác quản lý không thể đảm bảo hoàn toàn. Một số du khách vẫn trò chuyện, chỉ trỏ, cười nói khiếm nhã khi vào tham quan nội thất làm mất đi tính tôn nghiêm của không gian di tích Thế Miếu.

Cùng với di tích Thế Miếu, tại điện Minh Thành của lăng Gia Long, Trung tâm Bảo tồn Di tích Cố đô Huế cũng sẽ điều chỉnh phương án tham quan nội thất điện theo nhóm tối đa 10 người với trang phục lịch sự. Trong trường hợp trang phục của du khách không phù hợp, Trung tâm sẽ trang bị áo dài để phục vụ… Ông Lê Công Sơn, Phó Giám đốc Trung tâm Bảo tồn di tích Cố đô Huế cho biết: Hiện Trung tâm đang được giao quản lý 43 điểm di tích với 22 điểm di tích có trưng bày, triển lãm nhiều hiện vật; trong đó có 12 hiện vật, bộ hiện vật (với 38 hiện vật đơn lẻ) được công nhận là bảo vật quốc gia. Công tác bảo vệ cho di tích luôn được chú trọng; tuy nhiên ngày càng có nhiều yếu tố, nguy cơ phát sinh có thể gây ảnh hưởng, xâm hại đến các công trình di tích và hiện vật.

Thời gian tới, Trung tâm Bảo tồn di tích Cố đô Huế sẽ điều chỉnh, bổ sung các hàng rào cứng hoặc hàng rào mềm, kính cường lực tại một số vị trí để giới hạn phạm vi tiếp xúc, đảm bảo an toàn cho hiện vật và tính tôn nghiêm của di tích. Như tại các khu vực nhà súng Cửu vị thần công; nơi trưng bày chuông, trống và cửa chính giữa lầu Ngũ Phụng (Ngọ Môn); hệ thống các vạc đồng; một số công trình kiến trúc thuộc lăng vua Gia Long, lăng vua Minh Mạng, lăng vua Khải Định, lăng vua Đồng Khánh…

SƠN THÙY