Vì sao vẫn có giáo viên dạy thêm 'ôn' trúng đề kiểm tra định kỳ của nhà trường?

Mỗi lần kiểm tra định kỳ, vẫn có tình trạng học sinh reo lên mừng rỡ khi giám thị phát đề vì đề kiểm tra đã được giáo viên luyện, ôn tại cơ sở dạy thêm. Nhiều giáo viên, trong đó có cả tổ trưởng chuyên môn cũng khá bất ngờ trước thực trạng này. Bởi lẽ, quy trình ra đề, duyệt đề được thực hiện khép kín, bảo mật, nhất là những đề thuộc các môn: Toán, Văn, Ngoại ngữ- những môn có tỉ lệ dạy thêm, học thêm cao để tránh lộ đề. Vậy nhưng, không hiểu nguyên nhân từ đâu mà nhiều học sinh làm đúng từng từ trong đáp án/ hướng dẫn chấm.

Tại sao giáo viên dạy thêm có thể đoán trúng được đề kiểm tra cả ngữ liệu và hướng dẫn chấm một cách cụ thể từng câu chữ- dù giáo viên đó không được phân công ra đề cho khối học đó? Sự việc này lặp đi, lặp lại nhiều lần và nhiều câu hỏi được đặt ra sau mỗi lần kiểm tra định kỳ ở một số trường học hiện nay.

Ảnh minh họa: Tường San

Tổ trưởng chuyên môn cũng bất ngờ sau mỗi lần kiểm tra định kỳ

Một tổ trưởng Ngữ văn tại một trường phổ thông ở một tỉnh phía Nam chia sẻ với người viết, bản thân giáo viên không dạy thêm và khi phân công giáo viên trong tổ chuyên môn ra đề kiểm tra định kỳ đối với lớp cuối cấp luôn cẩn thận ở mức tối đa.

Một đề là bản thân giáo viên ra, một đề phân cho tổ phó chuyên môn (cũng không dạy thêm) ra đề để đề phòng mọi sự cố. Vì tổ trưởng, tổ phó ra đề lớp cuối cấp nên bao giờ cũng lựa chọn ngữ liệu hoàn toàn mới cả phần đọc hiểu và phần viết.

Vậy nhưng, không ít lần khi phát đề kiểm tra thì học sinh vui mừng, khi chấm bài thì thường xuyên bị bất ngờ vì nhiều bài làm của học sinh ở phần đọc hiểu không sai một chữ so với đáp án. Phần làm văn thì các ý làm tương đối trọn vẹn.

Trong khi, theo hướng dẫn của Công văn 3175/BGDĐT-GDTrH năm 2022 hướng dẫn đổi mới phương pháp dạy học và kiểm tra, đánh giá môn Ngữ văn ở trường phổ thông do Bộ Giáo dục và Đào tạo ban hành thì ngữ liệu đọc hiểu và phần viết đều phải lấy ngoài sách giáo khoa.

"Có thể câu hỏi nhận biết, học sinh làm giống đã đành vì đó là câu hỏi dễ, chủ yếu là xác định thể loại và một số vấn đề nhận biết. Nhưng, phần thông hiểu, vận dụng thấp thì bắt buộc học sinh phải suy luận và trình bày quan điểm, ý kiến khác nhau bởi có nhiều câu đáp án mở. Vậy mà nhiều học sinh làm bài giống đến từng câu chữ trong hướng dẫn chấm.

Trong khi đó, quy trình ra đề kiểm tra cho đến khi duyệt đề khá chặt chẽ. Chúng tôi lựa chọn ngữ liệu mới, cẩn thận tra trên mạng internet xem ngữ liệu này đã được ra đề kiểm tra hay chưa mới lấy vào đề của mình.

Lựa chọn ngữ liệu, ra đề cẩn thận như vậy, khi duyệt đề của giáo viên trong tổ cũng rất nghiêm ngặt, tổ trưởng, tổ phó chuyên môn ngồi ở 2 vị trí độc lập nhau để duyệt chéo nhau theo yêu cầu của ban giám hiệu.

Thế nhưng, duyệt đề xong, nộp đề và biên bản cho ban giám hiệu, nhà trường tổ chức in ấn, photo tại trường và niêm phong, cứ tưởng trong trong phạm vi bí mật nhưng mọi thứ vẫn vượt qua suy nghĩ của bản thân. Đề kiểm tra không ít lần bị lộ từ các cơ sở dạy thêm mà giáo viên trong trường đang đứng ra giảng dạy", vị giáo viên chia sẻ.

Ai có thể bật mí đề kiểm tra cho giáo viên dạy thêm ngoài nhà trường?

Với biên chế nhân sự cho các tổ chuyên môn ở các trường phổ thông hiện nay thì mỗi lần kiểm tra định kỳ, gần như giáo viên nào cũng phải ra đề kiểm tra. Vì thế, những giáo viên đang dạy thêm cũng được phân công ra đề. Những đề này thường dễ lộ nhất.

Nhưng, những đề cuối cấp, những đề mà giáo viên không dạy thêm ra cũng thường xuyên bị lộ đề là một điều đáng phải suy ngẫm.

Giáo viên không dạy thêm ra đề kiểm tra định kỳ, tổ trưởng, tổ phó chuyên môn duyệt đề, nhân viên văn thư in sao đề cũng gần như rất khó có thể lộ đề kiểm tra ra bên ngoài.

Bởi lẽ, thông thường giữa giáo viên dạy thêm và không dạy thêm rất đề phòng nhau. Không ai dại gì thông tin đề kiểm tra cho giáo viên dạy thêm. Những đề của tổ trưởng, tổ phó chuyên môn lại càng không thể vì họ chịu trách nhiệm về chất lượng bộ môn.

Khi duyệt đề, họ được yêu cầu tắt điện thoại và ngồi trong phòng phó hiệu trưởng chuyên môn nên không thể sao, chụp đề và tất nhiên đáp án cũng không thể nhớ từng câu chữ. Hơn nữa, mỗi người duyệt nhiều đề khác nhau.

Đối với nhân viên photo đề cũng rất khó xảy ra vì họ cũng thực hiện công việc trong phòng phó hiệu trưởng chuyên môn và yêu cầu cũng rất nghiêm ngặt. Hơn nữa, nhân viên họ cũng chẳng có mối quan hệ với quyền lợi với giáo viên dạy thêm nên họ cũng chỉ thực hiện nhiệm vụ phân công mà thôi.

Và, nếu có lộ đề ở khâu photo đề kiểm tra thì chỉ có thể lộ được phần đề bài, đáp án không bao giờ lộ được vì khi nộp đề, nhà trường yêu cầu in từng phần riêng. Phần đáp án chỉ khi kiểm tra xong thì phó hiệu trưởng mới in và giao về cho các tổ.

Vậy nhưng, không ít lần khi gác kiểm tra, vẫn thấy học sinh đang tranh thủ ôn tập trước khi bước vào phòng kiểm tra. Nhìn tài liệu của học trò, nhiều em đã có sẵn câu hỏi, đáp án chi tiết. Trong khi đó, file đáp án chỉ có thể phó hiệu trưởng chuyên môn có được vì khi nộp đề, nhà trường yêu cầu nộp cả bản in và file để nhà trường lưu trữ.

Thực ra, nghi vấn lọt đề, lộ đề từ nhà trường vào các cơ sở dạy thêm (do giáo viên trong trường đang giảng dạy, chỉ khác trước đây là chủ cơ sở dạy thêm đứng tên cha mẹ, hoặc chồng) từ lâu không còn là chuyện hiếm ở một số trường học.

“Mối quan hệ” đặc biệt giữa phó hiệu trưởng chuyên môn với một số giáo viên dạy thêm từ lâu đã là chủ đề bàn tán sau mỗi kỳ kiểm tra định kỳ ở một số trường học có giáo viên dạy thêm. Việc “bắt tay ngầm” này đang tạo ra sự bất công bằng cho những học sinh học thêm và không học thêm. Đồng thời, dẫn đến những bức xúc đối với nhiều giáo viên khi đề của họ bị lộ từ khi nhà trường chưa kiểm tra tập trung.

Thông tư 29/2025/TT-BGDĐT quy định về dạy thêm học thêm có hiệu lực vào ngày 14/2/2025. Nhiều người kỳ vọng sẽ chấn chỉnh được tình trạng giáo viên dạy thêm cho học sinh chính khóa nhưng sự thực sự thay đổi vẫn cần quyết sách quyết liệt hơn.

Đâu đó, giáo viên vẫn đang dạy thêm cho học sinh chính khóa nhưng họ thực hiện tinh vi hơn, đề phòng nhiều hơn. Trong khi, khâu kiểm tra, giám sát của các cơ quan chức năng ở nhiều địa phương chưa thực sự hiệu quả. Nhiều vấn đề, góc khuất trong việc dạy thêm, học thêm ngoài nhà trường vẫn tồn tại đến… đau lòng.

(*) Văn phong, nội dung bài viết thể hiện góc nhìn, quan điểm của tác giả.

NGUYỄN NGUYÊN