Vì sao tỷ lệ hộ nghèo ở Đác Nông giảm thấp?

Nhiều hộ đồng bào DTTS sinh đông con nên khó thoát nghèo

Cụ thể, Sở Lao động-Thương binh và Xã hội (LĐTB&XH) tỉnh Đác Nông đã tiến hành điều tra, rà soát trong tổng số 132.449 hộ với 563.494 khẩu trên toàn tỉnh, tăng 7.166 hộ và 26.209 khẩu so với kết quả rà soát năm 2012. Kết quả đến cuối năm 2013, toàn tỉnh còn 20.175 hộ nghèo với 92.093 khẩu, chiếm 15,64% trên tổng số hộ toàn tỉnh. So với kết quả điều tra năm 2012, năm nay, số hộ nghèo toàn tỉnh giảm 1.775 hộ, giảm 1,91%, trong khi chỉ tiêu đề ra là giảm tới 3,5%.

Cũng qua kết quả điều tra cho thấy, có tới 12.455 hộ nghèo là đồng bào DTTS, chỉ giảm 373 hộ, tương ứng tỷ lệ giảm 2,02% so với năm 2012, trong khi đó chỉ tiêu đề ra là giảm tới 5-6%. Như vậy, đến thời điểm hết năm 2013, tỷ lệ hộ nghèo trong đồng bào DTTS ở tỉnh Đác Nông còn chiếm tới 33,09% trên tổng số hộ DTTS toàn tỉnh.

Một kết quả khá bất ngờ là trong năm 2013, số hộ cận nghèo trong toàn tỉnh tăng hơn 3.500 hộ (tăng 2,36% so với năm 2012). Như vậy, đến cuối năm 2013, toàn tỉnh còn hơn 10 nghìn hộ cận nghèo, chiếm tỷ lệ 8,06% tổng số hộ trong tỉnh.

Theo giải thích của các địa phương, nguyên nhân số hộ cận nghèo trong năm 2013 tăng là do Chính phủ đã ban hành chính sách hỗ trợ 100% mệnh giá thẻ bảo hiểm đối với hộ cận nghèo nên quá trình điều tra, rà soát, các địa phương phải xác định chính xác hộ cận nghèo, không bỏ sót đối tượng, gây thiệt thòi cho người dân.

Theo Sở LĐTB&XH tỉnh Đác Nông, nguyên nhân lớn nhất khiến công tác xóa hộ nghèo của tỉnh không đạt chỉ tiêu là do người dân thiếu vốn sản xuất, sử dụng nguồn vốn vay không hiệu quả, thiếu đất, thiếu phương tiện sản xuất và đông con… Cụ thể, trong tổng số hộ nghèo toàn tỉnh thì có đến hơn 16.700 hộ nghèo thiếu vốn sản xuất và sử dụng vốn vay không hiệu quả, chiếm 80,53% tổng số hộ nghèo; có 6.688 hộ nghèo do thiếu đất sản xuất; hơn 3.800 hộ nghèo do thiếu phương tiện sản xuất và hơn 3.079 hộ nghèo là do đông con...

Do chưa được hướng dẫn kỹ thuật trồng cây công nghiệp, nhiều hộ đồng bào DTTS

vẫn trồng mì (sắn) là chính nên khó thoát nghèo.

Thực tế công tác giảm nghèo trong năm 2013 đặt ra nhiều vấn đề mà các cấp, các ngành ở tỉnh Đác Nông cần quan tâm giải quyết. Đó là việc tiếp cận nguồn vốn vay để đầu tư sản xuất của hộ nghèo hiện nay rất khó khăn, nhất là người dân ở vùng sâu, vùng xa, đồng bào DTTS. Bởi thực tế thì mỗi hộ nghèo chỉ được vay tối đa được khoảng 30 triệu đồng từ nguồn vốn ưu đãi của Ngân hàng chính sách xã hội, còn các nguồn vốn của các ngân hàng thương mại thì hầu như họ không tiếp cận được vì các ngân hàng này “ngại” cho hộ nghèo vay. Trong khi đó, nhu cầu vay vốn của người dân là rất cao. Chẳn hạn, để đầu tư chăm sóc một ha cà-phê, mỗi năm người dân phải cần đến 40-50 triệu đồng. Trong khi đó họ vay tối đa chỉ được khoảng 30 triệu đồng từ Ngân hàng chính sách xã hội là không đủ, buộc nhiều người phải vay “nóng” bên ngoài với lãi suất 50-60%/năm nên không thể thoát nghèo được, thậm chí là nợ nần chồng chất.

Bên cạnh đó, không phải hộ dân nào vay vốn về cũng sử dụng đúng mục đích. Bởi do cuộc sống khó khăn, khi vay được vốn về họ dễ sử dụng vào mục đích khác như lo cho con cái ăn học, mua sắm đồ đạc trong gia đình hoặc có đầu tư chăm sóc cây trồng, vật nuôi cũng chưa phát huy hiệu quả. Bởi thực tế cho thấy, công tác hỗ trợ, hướng dẫn, chuyển giao khoa học kỹ thuật cho người dân ứng dụng sản xuất cũng như công tác giám sát nguồn vốn vay của chính quyền và các đoàn thể ở địa phương chưa được quan tâm đúng mức, chủ yếu là người dân tự lo…

Ngoài ra, mặc dù trong những năm qua, các địa phương trong tỉnh đã có nhiều nỗ lực trong việc thực hiện các Chương trình 132, 134, 168… của Chính phủ, giải quyết đất ở, đất sản xuất cho đồng bào DTTS… Tuy nhiên, do cuộc sống khó khăn nên một số hộ đã bán bớt đất sản xuất; một số khác thì chia bớt cho con cái trong gia đình khi lập gia đình ra ở riêng. Đồng thời một số địa phương khai hoang cấp đất cho đồng bào ở nơi đất dốc, đất cằn cỗi, xa buôn làng cho nên bà con bỏ hoang dẫn đến thiếu đất sản xuất. Trong khi đó điệp khúc “được mùa rớt giá” đối với nông sản hầu như năm nào cũng diễn ra, khiến người dân khó có đường thoát nghèo.

Từ thực tế đó, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Đác Nông Nguyễn Bốn cho biết: Tỉnh phấn đấu trong năm 2014 sẽ giảm 3,5% hộ nghèo, trong đó tỷ lệ hộ nghèo đồng bào DTTS giảm từ 5-6%. Để đạt được mục tiêu đề ra, UBND tỉnh đề nghị các cấp, các ngành và các địa phương trong tỉnh cần soát xét lại công tác đầu tư, có những chính sách hỗ trợ kịp thời, thiết thực, nhất là về nguồn vốn và hướng dẫn người dân sử dụng nguồn vốn vay đúng mục đích, hiệu quả, thực hiện có hiệu quả chính sách kế hoạch hóa gia đình… để tiếp tục thúc đẩy công tác giảm nghèo, giúp người nghèo, cận nghèo thoát nghèo bền vững.

Chỉ đạo của lãnh đạo UBND tỉnh là vậy, tuy nhiên bài toán giảm hộ nghèo ở Đác Nông vẫn còn đó khi hàng loạt các bất cập, khó khăn vẫn chưa được giải quyết thỏa đáng.

NGUYỄN CÔNG LÝ