Vì sao phe đối lập lựa chọn thời điểm này tập kích bất ngờ quân Chính phủ Syria?

Động thái đầy bất ngờ

Theo tờ Washington Post, động thái trên của phe đối lập tại Syria do lực lượng Hồi giáo Hayat Tahrir al-Sham (HTS) dẫn đầu đã thu hút sự chú ý trên toàn thế giới vì từ nhiều năm nay, chính quyền của Tổng thống Syria Bashar al-Assad được cho là đã kiểm soát tốt tình hình.

Phe đối lập Syria tại khu vực ngoại ô Idlib (Ảnh: AP).

Phe đối lập chỉ còn hiện diện không nhiều tại khu vực Idlib, dọc biên giới Thổ Nhĩ Kỳ và rải rác ở miền Bắc và miền Trung Syria. Các cuộc xung đột do phe đối lập tiến hành trong tháng 10 dễ dàng bị quân Chính phủ cùng đồng minh Nga nhanh chóng dập tắt.

Mãi tới cuối tháng 11, khi lực lượng Hezbollah đồng minh với chính quyền Tổng thống Assad phải rút quân về chiến đấu chống lại cuộc tấn công của quân đội Israel vào Lebanon, phe đối lập HTS mới lợi dụng tình hình để tạo những đòn đánh bất ngờ.

Các chiến binh của phe đối lập nhanh chóng chiếm được một căn cứ quân sự của quân Chính phủ Syria ở phía Tây Aleppo vào ngày 27/11. Sau đó, lực lượng này đã nỗ lực kiểm soát được thành phố Aleppo và tiến dần xuống phía Nam tới thành phố Hama.

Đáng chú ý, trong đợt đột kích bất ngờ này, HTS vốn đồn trú tại tỉnh Idlib chỉ sử dụng số lượng nhỏ chiến binh từ các nhóm phiến quân.

Trong số này có lực lượng Quân đội Quốc gia Syria (SNA) do Thổ Nhĩ Kỳ hậu thuẫn với các chiến binh từng chiến đấu cho lực lượng Quân đội Syria Tự do (FSA), phe đối lập đầu tiên tại Syria.

Dù từng đụng độ với nhau trong quá khứ, cả HTS và SNA hiện có chung mục tiêu là lật đổ chính quyền của Tổng thống Syria Assad. HTS muốn thiết lập một đế chế Hồi giáo cai trị ở Syria dù trong những ngày gần đây HTS cam kết sẽ bảo vệ các di sản văn hóa và tín ngưỡng ở Aleppo, bao gồm cả các nhà thờ Thiên chúa giáo.

HTS kiểm soát khu vực Bab al-Hawa dọc biên giới với Thổ Nhĩ Kỳ và cung cấp viện trợ quân sự cho lực lượng khác - lực lượng Chính phủ Cứu rỗi Syria (SSG) tự xưng là chính quyền kiểm soát khu vực phía Tây Bắc nước này.

Chọn thời điểm khi các đồng minh của Syria bị phân tán

Các nhà phân tích cho rằng, phe đối lập đã tái tổ chức, trang bị vũ trang và huấn luyện hàng năm trời nhằm lên kế hoạch tấn công quân Chính phủ Syria.

Động thái tập hợp lực lượng của các nhóm đối lập diễn ra hoàn toàn trùng khớp với thời điểm các đồng minh của Syria là Nga, Hezbollah và Syria bị phân tán trên nhiều mặt trận.

Một đợt không kích của quân Chính phủ Syria vào phe đối lập ở Aleppo (Ảnh: AP).

“Phe đối lập đã tính toán đến những yếu tố về địa chính trị và cơ hội trong khu vực, tìm cách tập hợp lực lượng, trang bị vũ khí và huấn luyện trên quy mô lớn cho đợt tấn công bất ngờ”, ông Emile Hokayem chuyên gia nghiên cứu về an ninh Trung Đông tại Viện Nghiên cứu Chiến lược Quốc tế nhận định.

Trước khi xảy ra xung đột, các đồng minh Iran và Hezbollah đã cung cấp cho Tổng thống Syria Assad nguồn nhân lực cần thiết để đánh bật các tay súng của phe đối lập khỏi Aleppo và và nhiều khu vực trên cả nước.

Quân đội Nga vốn hỗ trợ về Không quân cho quân đội Syria và liên tục không kích vào các vị trí của phe đối lập tại các thành phố, thị trấn ở khu vực Tây Bắc nước này.

Song, kể từ năm 2022, thời điểm Nga phát động chiến dịch quân sự đặc biệt ở Ukraine và dồn phần lớn nguồn nhân lực vào cuộc chiến, tình hình tại Syria bắt đầu có những chuyển biến xấu.

Tình hình trở nên nghiêm trọng hơn khi lực lượng Hezbollah và quân đội Iran bị cuốn vào vòng xoáy chiến tranh với Israel trong cuộc chiến ở Gaza bắt đầu từ tháng 10/2023.

Các cuộc giao tranh giữa Hezbollah và Israel chỉ diễn ra ở quy mô nhỏ dọc biên giới giữa 2 nước cho đến mãi tháng 9, khi quân đội Israel liên tiếp thực hiện các vụ tấn công tiêu diệt thủ lĩnh cấp cao của Hezbollah đồng thời mở chiến dịch đổ quân vào Lebanon.

Trong khi đó, Iran đã lần đầu tiên chơi đòn “ăn miếng trả miếng” trực tiếp với Israel khi thực hiện loạt vụ phóng máy bay không người lái và tên lửa vào lãnh thổ Israel sau khi Tel Aviv không kích tiêu diệt loạt tướng lĩnh Iran tại Syria.

Những yếu tố trên đã khiến ông Assad và quân đội Syria trở nên dễ bị tấn công hơn bao giờ hết. Dù vậy, theo các chuyên gia, chính phe đối lập cũng không thể nghĩ rằng họ lại có thể tiến được tới tận thành phố Aleppo.

“Tôi nghĩ chắc hẳn phe đối lập hiểu rằng quân Chính phủ Syria đã suy yếu và họ có cơ hội để mở rộng những khu vực đang kiểm soát. Song, có thể chính họ cũng không nghĩ rằng có thể tiến được tới Aleppo”, ông Jihad Yazigi, Tổng Biên tập tờ Syria Report, đánh giá.

Khánh An