Vì sao không nên 'chôn chặt' nguồn vốn phát triển kinh tế bằng cách tích trữ vàng?

Rủi ro cao khi mua vàng để đầu cơ

Tích trữ vàng tại Việt Nam vốn là thói quen truyền thống, được coi như tài sản tiết kiệm truyền thống để phòng ngừa những biến động về chính trị, kinh tế. Theo các chuyên gia, việc tích trữ vàng không chỉ “chôn chặt” nguồn vốn phát triển kinh tế mà còn ảnh hưởng xấu đến giá trị đồng nội tệ và giảm hiệu lực của chính sách tiền tệ.

Ngoài ra, việc nhập khẩu vàng trên quy mô lớn sẽ gây ảnh hưởng tiêu cực đến các biến số kinh tế vĩ mô như tỷ giá, lạm phát cũng như mục tiêu điều tiết chính sách của Nhà nước.

PGS.TS Nguyễn Hữu Huân, Đại học Kinh tế TP.Hồ Chí Minh cho biết, không quốc gia nào không muốn hạn chế việc đầu tư tích trữ vàng và ở những thời điểm nhất định, họ có thể đưa ra các biện pháp có tính cực đoan.

Ngày 13/6, giá vàng SJC giao dịch ở mức 76,98 triệu đồng/lượng (bán ra).

Tại Anh, vào năm 1966, đồng bảng Anh lao dốc và các nhà đầu tư chuyển sang trú ẩn vào vàng, tạo nên những nguy cơ cho nền kinh tế. Điều đó khiến các nhà quản lý đưa ra một số sửa đổi về luật, giới hạn lượng vàng người dân có thể được nắm giữ. Hạn chế này bị xóa bỏ vào năm 1971.

Tại Ấn Độ, đạo luật kiểm soát vàng năm 1965 cấm công dân sở hữu vàng miếng và tiền xu nhưng được bãi bỏ vào năm 1990. Cá biệt nhất, Mỹ từng cấm người dân không được sở hữu vàng nguyên chất trong giai đoạn từ năm 1933 tới 1971.

Xu hướng chung ở các nước là nhu cầu về vàng miếng và tiền vàng đều giảm dần qua các năm so với quy mô nền kinh tế. Tuy nhiên, so với hai quốc gia có nhu cầu về vàng đứng đầu của thế giới là Ấn Độ và Trung Quốc, tỷ lệ tiêu thụ vàng miếng và tiền vàng so với GDP ở Việt Nam lại cao hơn hẳn, gấp 2 lần Ấn Độ và gấp 10 lần Trung Quốc. Mặc dù so với các quốc gia khác ở châu Á, thu nhập bình quân của Việt Nam xếp vào hàng thấp nhất, tuy nhiên nhu cầu tiêu thụ vàng trên đầu người lại ở ngưỡng trung bình.

Theo Tiến sĩ Lê Xuân Nghĩa, đối với câu chuyện vàng, có hai vấn đề lớn là chống “vàng hóa” và chống chênh lệch giá cao bất hợp lý giữa giá vàng trong nước với giá vàng thế giới. Đến nay, công tác chống vàng hóa đã được thực hiện thành công vì Ngân hàng Nhà nước đã tách vàng ra khỏi hệ thống ngân hàng (cấm vàng trở thành tiền gửi và cho vay trong hệ thống ngân hàng).

Còn theo TS Trương Văn Phước, trong hơn 12 năm qua, Nghị định 24 đã có đóng góp quan trọng cùng với các chính sách như là không cho các tổ chức tín dụng huy động vàng, không cho các giao dịch vàng qua các sàn…, tập quán của người dân Việt Nam đã thay đổi nhiều. Vàng không là phương tiện trao đổi, định giá, thậm chí không còn là phương tiện cất giữ tài sản nữa. Vàng là tài sản có giá trị cao và thị trường vàng là thị trường có nhiều biến động.

Mặc dù đây là thị trường có khả năng sinh lời nhưng cũng hết sức rủi ro. Do đó, các chuyên gia khuyên người dân cần hết sức cẩn trọng trong các giao dịch vàng sắp tới. TS. Trương Văn Phước nhấn mạnh: “Người dân cần thận trọng, dĩ nhiên tài sản là quyền của công dân, pháp luật không cấm mua bán nhưng nên thận trọng, nên mua ít, nếu mua nhiều mà giá xuống nhiều thì chúng ta phải gánh những khoản lỗ do chính công sức chúng ta tạo ra”.

Quyết liệt thực hiện mục tiêu giảm chênh lệch giá

Thời gian qua, giá vàng trong nước tăng cao, diễn biến phức tạp là diễn biến chung của các nước trên thế giới, không chỉ riêng Việt Nam. Trước bối cảnh đó, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ đã có nhiều chỉ đạo quyết liệt NHNN, các bộ, ngành thực hiện chức năng theo quy định tại Nghị định số 24 về quản lý hoạt động kinh doanh vàng để thu hẹp chênh lệch giá vàng.

Người dân xếp hàng mua vàng bình ổn giá.

Tại phiên họp Chính phủ ngày 29/5, Thống đốc NHNN Nguyễn Thị Hồng cho biết, việc thu hẹp chênh lệch giá vàng là nhiệm vụ rất thách thức khi phải thực hiện trong điều kiện giá vàng thế giới biến động rất phức tạp. Thời gian qua, NHNN đã thực hiện bán vàng trực tiếp cho 4 ngân hàng thương mại nhà nước và Công ty TNHH MTV Vàng bạc đá quý SJC để các đơn vị này bán vàng trực tiếp tới người dân và mới đây là triển khai bán qua kênh online của Vietcombank. Mục tiêu là sớm thu hẹp chênh lệch giữa giá vàng ở trong nước và thế giới về mức phù hợp và bền vững.

Cách làm mới đã nhanh chóng hạ nhiệt giá vàng từ đỉnh 92,4 triệu đồng/lượng được thiết lập vào ngày 10/5 để nay chỉ về quanh vùng 74,98 triệu đồng/lượng (mua vào) - 76,98 triệu đồng/lượng (bán ra). Bên cạnh đó, NHNN cũng phối hợp với Bộ Công an, Bộ Tài chính, Bộ Công Thương và Thanh tra Chính phủ tổ chức thanh tra việc chấp hành chính sách, pháp luật trong hoạt động kinh doanh vàng đối với các tổ chức tín dụng và doanh nghiệp và sẽ kiên quyết xử lý nghiêm đối với các hành vi vi phạm pháp luật (nếu có).

Ông Ngô Trí Long, chuyên gia kinh tế cho rằng, thị trường vàng cần được can thiệp vì nếu không can thiệp sẽ xảy ra bất ổn và gây ra những hệ lụy lớn cho nền kinh tế. “Việc bất ổn của thị trường vàng bởi lâu nay để khoảng cách vàng trong nước chênh lệch lớn với giá vàng thế giới. Điều này sẽ dẫn đến hệ lụy như: buôn lậu, chảy máu ngoại tệ, trốn thuế, môi trường cạnh tranh không lành mạnh. Nếu bất ổn thị trường vàng sẽ ảnh hưởng đến hệ thống kinh tế và tài chính”, ông Long nói.

NHNN mới đây cũng đã đề nghị Bộ Công an chỉ đạo các đơn vị liên quan kịp thời phối hợp xác minh và xử lý nghiêm các hành vi tung tin thất thiệt, đầu cơ, trục lợi, thao túng thị trường. Bên cạnh đó, chỉ đạo công an các địa phương phối hợp đảm bảo an ninh tại các địa điểm bán vàng của các ngân hàng thương mại nhà nước, Công ty TNHH MTV Vàng bạc đá quỹ Sài Gòn - SJC; hạn chế tình trạng các đối tượng có dụng ý xấu thuê người xếp hàng mua gom vàng, gây mất trật tự trị an ninh.

Mới đây, để quản lý thị trường vàng, nhiều chuyên gia còn đề xuất đánh thuế giao dịch vàng. PGS.TS Nguyễn Thị Mùi, thành viên Hội đồng Tư vấn chính sách tài chính, tiền tệ quốc gia đề xuất: NHNN cần sớm kiến nghị Bộ Tài chính xây dựng các chính sách thuế đối với vàng.

Theo bà Nguyễn Thị Mùi, việc áp dụng các chính sách thuế đối với thị trường vàng trong nước sẽ góp phần giảm bớt nhu cầu vàng của một số bộ phận nhà đầu tư và thị trường, đặc biệt đối với những đối tượng mua vàng với mục đích đầu cơ, tích trữ, thao túng giá vàng. Giải pháp trên cũng có thể ảnh hưởng tâm lý của người tiêu dùng, khiến họ chuyển sang các kênh đầu tư khác, từ đó giúp kiểm soát giá vàng.

An Hạ