Vì sao cần sửa Nghị định 92/2016/NĐ-CP?

Đảm bảo tính đồng bộ

Nghị định 92/2016/NĐ-CP ban hành năm 2016, quy định toàn diện về các ngành, nghề kinh doanh có điều kiện trong lĩnh vực hàng không dân dụng, bao gồm vận tải hàng không; kinh doanh cảng hàng không - sân bay; dịch vụ hàng không; sản xuất - bảo dưỡng tàu bay; đào tạo nhân viên hàng không; và dịch vụ bảo đảm hoạt động bay.

Việc sửa đổi Nghị định 92 được kỳ vọng làm rõ bản chất công ích của hoạt động điều hành bay và thống nhất với Luật Hàng không dân dụng Việt Nam (sửa đổi). Ảnh: Phan Hiệp.

Tuy nhiên, sau thời gian triển khai áp dụng, Nghị định đã bộc lộ nhiều điểm không còn phù hợp, nhất là trong bối cảnh Quốc hội đang xem xét sửa đổi Luật Hàng không dân dụng Việt Nam.

Liên quan nội dung này, ông Nguyễn Mạnh Kiên, Phó tổng giám đốc Tổng công ty Quản lý bay Việt Nam (VATM) cho biết: Đây là vấn đề "liên quan trực tiếp đến mô hình tổ chức và cơ chế tài chính của ngành", đòi hỏi phải được sửa đổi đồng bộ.

Ông Kiên cho biết, Luật Hàng không dân dụng Việt Nam hiện hành và dự thảo Luật Hàng không dân dụng Việt Nam (sửa đổi) đều khẳng định: Dịch vụ bảo đảm hoạt động bay là dịch vụ công ích và giao doanh nghiệp nhà nước cung cấp dịch vụ không lưu.

Quy định này thể hiện quan điểm nhất quán của Nhà nước rằng việc cung cấp dịch vụ bảo đảm hoạt động bay vì lợi ích chung, thiết yếu cho xã hội và nhấn mạnh vai trò, mục tiêu bảo đảm quốc phòng - an ninh quốc gia trong quá trình cung cấp dịch vụ.

Theo ông Kiên, chính vì bản chất không vì lợi nhuận, dịch vụ bảo đảm hoạt động bay không thể tiếp tục được xếp vào ngành nghề kinh doanh có điều kiện, như đang quy định tại Nghị định 92/2016/NĐ-CP. Dự thảo Luật mới cũng đã quy định bãi bỏ Mục 93 (Kinh doanh dịch vụ bảo đảm hoạt động bay) trong Phụ lục IV Luật Đầu tư 2020.

Ông Kiên cho biết thêm, Quyết định 1757/QĐ-TTg ngày 18/8/2025 cũng xác định bãi bỏ toàn bộ 2 điều kiện kinh doanh của ngành nghề này: Các thực thể thương mại (doanh nghiệp tư nhân, xã hội hóa) thường hướng đến tối đa hóa lợi nhuận; trong khi cung cấp dịch vụ bảo đảm hoạt động bay phải đáp ứng an toàn tuyệt đối, hỗ trợ hãng hàng không, đồng thời phải liên tục đầu tư hệ thống kỹ thuật - công nghệ cực kỳ tốn kém nhưng không trực tiếp sinh lợi nhuận.

Trên cơ sở đó, VATM sẽ kiến nghị điều chỉnh Nghị định 92 để phù hợp với Luật mới.

"Tổng công ty Quản lý bay Việt Nam sẽ báo cáo các cơ quan có thẩm quyền (bao gồm Bộ Xây dựng) xem xét điều chỉnh các quy định của Nghị định 92/2016/NĐ-CP (và các nghị định sửa đổi, bổ sung liên quan) để bảo đảm đúng quy định của Luật Hàng không dân dụng (sắp được ban hành), phù hợp với bản chất là dịch vụ công ích do Nhà nước nắm giữ", ông Kiên cho hay.

Đột phá về cơ chế tài chính

Một trong những nội dung quan trọng nhất của dự thảo Luật Hàng không dân dụng Việt Nam (sửa đổi) là cơ chế mới về tài chính.

Ông Kiên cho biết: Dự thảo Luật mới (khoản 2 Điều 106) đã "luật hóa" cơ chế cho phép đơn vị cung cấp dịch vụ công được giữ lại một phần hoặc toàn bộ phí thu được để đầu tư phát triển, hiện đại hóa.

Cơ chế pháp lý mới cho phép tăng đầu tư công nghệ, góp phần giảm rủi ro và bảo đảm an toàn tuyệt đối cho hành khách. Ảnh: Tiến Hào.

Đây là một bước tiến chiến lược, tháo gỡ được vướng mắc lớn nhất về nguồn vốn mà VATM đã đối mặt trong nhiều năm qua. Cơ chế này phù hợp với hướng dẫn củaTổ chức Hàng không Dân dụng Quốc tế (ICAO,Doc 9161, Doc 8082) và thông lệ của các nhà cung cấp dịch vụ bảo đảm hoạt động bay (ANSP) tiên tiến trên thế giới.

Việc tự chủ nguồn thu sẽ mở ra nguồn lực ổn định để đầu tư các hệ thống trọng yếu như radar, tự động hóa, quản lý luồng không lưu (ATFM) và các giải pháp chuyển đổi số.

Điều này không chỉ giúp Việt Nam theo kịp lộ trình hiện đại hóa của hàng không toàn cầu mà còn bảo đảm năng lực điều hành bay, giữ vững an toàn tuyệt đối trong bối cảnh sản lượng bay tiếp tục tăng mạnh.

Kim Thoa