Về Thổ Khối thăm đền thờ Trần Hưng Đạo
Hoạt Giang hiện còn lưu giữ nhiều di sản văn hóa vật thể có giá trị, trong đó có đền thờ Trần Hưng Đạo tọa lạc tại làng Thổ Khối. Những năm qua, xã luôn chú trọng việc giữ gìn, phát huy giá trị của đền, đáp ứng nhu cầu sinh hoạt tâm linh của người dân và tri ân công đức của bậc tiền nhân.

Đền thờ Trần Hưng Đạo là niềm tự hào của Nhân dân xã Hoạt Giang.
Những năm kháng chiến chống quân xâm lược Nguyên Mông, nhà Trần đã chọn thôn Thổ Khối, xã Hoạt Giang làm nơi tập hợp binh sĩ, tập luyện võ nghệ để chống giặc. Sách Địa chí huyện Hà Trung cũ viết: “Theo các nhà nghiên cứu lịch sử trong tỉnh và trong nước thì vùng Thổ Khối và một số điểm xung quanh là nơi mà vào năm 1285 để bảo toàn lực lượng và né tránh sự bao vây, tấn công của giặc Nguyên Mông, Trần Hưng Đạo- vị tướng tài ba đã trực tiếp đưa hai vua Trần theo đường Thần Phù - sông Hoạt đến vùng Thổ Khối nương náu một cách an toàn. Sau thời gian củng cố lực lượng tại Thổ Khối và vùng Đông Bắc Hà Trung, tháng 5/1285 Trần Hưng Đạo quyết định tiến quân ra Bắc một cách bất ngờ và phối hợp cùng với các đạo quân khác làm nên các chiến thắng vang dội như Hàm Tử, Chương Dương, Tây Kết, để cuối cùng quét dọn sạch giặc Nguyên Mông ra khỏi bờ cõi nước ta”.
Tưởng nhớ công lao của Hưng Đạo Vương, Nhân dân trong làng Thổ Khối đã lập đền thờ. Hằng năm, đền thờ Trần Hưng Đạo được tổ chức hai kỳ lễ lớn là rằm tháng giêng, gọi là lễ khai ấn và lễ hội chính thức vào ngày kỵ của đức thánh Trần (19 đến 21/8 âm lịch). Năm 1996, đền thờ Trần Hưng Đạo được công nhận là Di tích lịch sử - văn hóa cấp quốc gia.
Tự hào về quê hương có di tích lịch sử đền thờ Trần Hưng Đạo, những năm qua cấp ủy, chính quyền và Nhân dân xã Hoạt Giang luôn đẩy mạnh công tác tuyên truyền ý nghĩa của di tích để Nhân dân hiểu và tích cực tham gia gìn giữ, phát huy các giá trị của di tích. Chỉ đạo các trường học trên địa bàn đẩy mạnh công tác tuyên truyền, giáo dục giá trị di tích cho thế hệ trẻ trên địa bàn xã, khơi dậy tinh thần trách nhiệm, niềm tự hào và trân trọng những giá trị văn hóa truyền thống của dân tộc.
Được sự quan tâm của Nhà nước, cùng với đóng góp của Nhân dân, các nhà hảo tâm, đền thờ Trần Hưng Đạo được tu bổ, tôn tạo khang trang, đáp ứng nhu cầu sinh hoạt tâm linh của Nhân dân. Năm 2024, đền thờ tiếp tục được tu bổ, tôn tạo một số hạng mục như bãi đỗ xe, tường rào...
Với vị trí đẹp, kiến trúc hoa văn trang trí độc đáo, hấp dẫn, trong đền còn lưu giữ nhiều hiện vật có giá trị lịch sử - văn hóa như: Long ngai, bài vị, bát hương đá, mũ thờ, kiếm, đặc biệt là con dấu (ấn triện) cùng với sự linh thiêng, đền thờ Trần Hưng Đạo không chỉ là điểm thu hút khách du lịch trong và ngoài tỉnh, mà còn là điểm sinh hoạt văn hóa, tín ngưỡng của người dân xứ Thanh. Theo thống kê của ban quản lý di tích, từ đầu năm 2025 đến ngày 15/9 đền đón khoảng 50.000 lượt người tham quan, vãn cảnh, cầu an, cầu phúc.
Phó Chủ tịch UBND xã Hoạt Giang Nguyễn Thế Phương cho biết: “Để tiếp tục phát huy hiệu quả giá trị di tích đền thờ Trần Hưng Đạo, ngoài việc tuyên truyền nâng cao nhận thức của người dân trong việc chung tay bảo vệ, gìn giữ, xã Hoạt Giang luôn quan tâm tới công tác tu bổ, tôn tạo để xứng tầm với vị thế di tích lịch sử - văn hóa cấp quốc gia. Vào ngày 11/10 (20/8 âm lịch) lễ giỗ Đức Thánh Trần Hưng Đạo năm 2025 sẽ diễn ra. Xã đang tích cực chuẩn bị các điều kiện cần thiết để tổ chức lễ hội, đảm bảo ngày giỗ Đức Thánh Trần Hưng Đạo diễn ra an toàn, trang trọng, đáp ứng niềm mỏi của Nhân dân, góp phần giáo dục truyền thống yêu nước, tri ân công đức của tiền nhân; tuyên truyền, quảng bá đất và người Hoạt Giang".