Về Bảy Núi săn ảnh, xem đua bò

Dạo này, dù trời thường xuyên có mưa mỗi ngày, du khách vẫn nườm nượp kéo đến vùng Bảy Núi (tỉnh An Giang) để chìm đắm trong cảnh quan mê hoặc và hòa mình vào không khí rộn ràng của các hội đua bò - hoạt động sôi động trước dịp lễ Sen Dolta của đồng bào Khmer Nam Bộ.

Bức tranh thiên nhiên sống động

Cô gái trẻ Nguyễn Hồng Lan từ Hà Nội vào, chia sẻ khi hỏi muốn đi nơi nào ở miền Tây có cảnh quan tự nhiên độc đáo, rất nhiều người đã gợi ý Tri Tôn. Không chỉ vậy, họ còn nhiệt tình hướng dẫn hơn chục địa điểm nên ghé thăm và giới thiệu cả nơi lưu trú, khiến cô càng háo hức khám phá vùng đất này.

Nếu đến vùng Bảy Núi vào tháng 7, tháng 8, du khách sẽ được chiêm ngưỡng những ruộng lúa chín vàng óng. Dù hơi tiếc vì chúng tôi đã đi trật mùa lúa chín, nhưng đứng trên đồi Tà Pạ nhìn ra không gian rộng lớn chung quanh, chúng tôi vẫn thấy cánh đồng Tà Pạ hiện lên thật tuyệt vời với màu xanh mơn mởn của lúa non, nối tiếp nhau qua những bờ đất uốn lượn, đặc biệt là những cánh đồng trải dài theo chân núi Tô (Phụng Hoàng Sơn), tạo nên một bức tranh thiên nhiên đầy sức sống.

Cánh đồng Tà Pạ trải dài theo chân núi Tô

Huyện Tri Tôn cũ - nay là các xã Cô Tô, Tri Tôn, Ba Chúc, Ô Lâm - có nhiều nơi để thưởng lãm vẻ đẹp núi non, nhiều hồ, suối đẹp, đi vào mùa mưa càng thấy đẹp hơn. Hồ Tà Pạ trên đồi được bao quanh bởi vách đá dựng đứng, vào mùa mưa nước xanh màu ngọc bích. Là các hồ nhân tạo chứa nước phục vụ tưới tiêu cho các vùng dân cư lân cận nhưng hồ Soài So và hồ Cô Tô lại sở hữu cảnh quan thiên nhiên tuyệt mỹ khi tựa lưng núi cao, rừng xanh. Hồ Ô Thum, hồ Soai Chek đến mùa nước nổi, nước dâng cao, soi bóng cây xanh tạo cảnh đẹp nên thơ. Mỗi hồ mỗi vẻ góp vào bộ sưu tập ảnh đẹp của du khách. Quan trọng là ai chọn được góc chụp độc đáo, để có bức ảnh vừa ý.

Gặp bạn Phạm Chi An đến từ Đồng Nai đang say sưa chụp ảnh giữa cánh đồng có những hàng thốt nốt chạy dài ở xã An Cư (thuộc thị xã Tịnh Biên cũ), bạn chia sẻ: nhất định phải có tấm ảnh với những hàng cây thốt nốt đặc trưng của vùng Bảy Núi, nơi bà con Khmer trồng rất nhiều để vừa thu hoạch mật hoa nấu đường vừa lấy trái làm món giải khát khá ngon.

Hàng thốt nốt An Nông ở phường Tịnh Biên, tỉnh An Giang

Vùng Bảy Núi được xem là thủ phủ thốt nốt ở Việt Nam. Đến Bảy Núi mà không ngắm thốt nốt chắc chắn là thiếu sót lớn. Người dân trồng chắc không hề nghĩ đến việc tạo cảnh chụp ảnh, nhưng một cách ngẫu nhiên, những cây thốt nốt vươn mình lên không trung, tự nhiên kết thành vô số hình dáng độc đáo, khiến bất cứ ai ghé thăm cũng phải ngẩn ngơ. Càng săn ảnh thốt nốt, người ta càng mê mẩn: có thốt nốt dáng trái tim, thốt nốt sinh đôi, thốt nốt cô đơn bên chân núi; có hàng thốt nốt dài tăm tắp dọc đường làng, bao quanh các cánh đồng, hay thậm chí ngâm chân trong lòng hồ. Tất cả đều bình dị đến lạ thường nhưng lại cuốn hút và khiến lòng người say đắm.

Độc đáo lễ hội đua bò

May mắn, du khách đến vùng Bảy Núi mà được hòa mình vào không khí lễ Sen Dolta - một trong 3 lễ quan trọng trong năm của đồng bào Khmer Nam Bộ.

Theo phong tục cổ truyền hằng năm, vào cuối tháng 8 âm lịch Khmer, đồng bào Khmer Nam Bộ đều tổ chức lễ Sen Dolta để tưởng nhớ ông bà đã quá cố, đồng thời thăm hỏi và tặng quà ông bà, cha mẹ còn sống, rồi cùng nhau dùng bữa cơm sum họp gia đình. Năm 2025, lễ Sen Dolta rơi vào 3 ngày 21, 22 và 23-9 dương lịch.

Tại các tỉnh, thành khác, lễ Sen Dolta chủ yếu diễn ra các nghi thức ở chùa và trong nhà. Riêng tại An Giang, trước lễ Sen Dlota là không khí nhộn nhịp của các hội đua bò. Người dân Tri Tôn cho biết hội đua bò vùng Bảy Núi được tổ chức tự phát trong vài xóm ấp ở Tri Tôn trước năm 1975, đến năm 1992 mới chính thức tổ chức định kỳ hằng năm tại huyện Tri Tôn và thị xã Tịnh Biên cũ của tỉnh An Giang.

Cổng vào chùa Koh Kas - nơi không thể bỏ qua khi đến vùng Bảy Núi

Sở dĩ Bảy Núi duy trì lễ hội đua bò hơn 30 năm qua là vì vùng này chăn bò rất nhiều, vừa đáp ứng nhu cầu sức kéo trong sản xuất nông nghiệp vừa cung cấp thực phẩm cho người dân địa phương. Lễ Sen Dolta thường trùng vào tháng mưa nhiều, thuận lợi xuống giống vụ lúa mới. Người dân dùng bò cày bừa ruộng nhà và làm công quả cho ruộng nhà chùa. Khi bừa ruộng cho chùa, những nông dân thi với nhau xem bò của ai cày nhanh nhất, khỏe nhất. Dần dà chuyện thi thố tự phát này trở thành cuộc hẹn hằng năm, tạo niềm vui cho bà con Khmer ở Bảy Núi.

Hội đua bò lần đầu tiên có thể lệ hẳn hoi được tổ chức vào năm 1989 ở chùa Rô. Đến nay, 2 hội đua bò được duy trì lâu nhất là Hội Đua bò chùa Rô (ở thị xã Tịnh Biên cũ) và Lễ hội Đua bò Bảy Núi tranh Cúp Truyền hình An Giang (ở huyện Tri Tôn cũ).

Dịp lễ Sen Dolta năm nay, Hội Đua bò chùa Rô (nay thuộc xã Ô Lâm) lần thứ 11 diễn ra vào ngày 31-8. Lễ hội Đua bò Bảy Núi tranh Cúp Truyền hình An Giang lần thứ 30 diễn ra ngày 20-9 tại Khu Liên hợp thể thao - du lịch Tà Pạ - Soài Chek (nay thuộc xã Tri Tôn). Các chủ bò từ khắp các xã Tri Tôn, Ba Chúc, Ô Lâm, Cô Tô, Vĩnh Gia, An Cư, Núi Cấm, Giang Thành, phường Chi Lăng, Tịnh Biên đến tham gia.

Du khách check-in ở hồ Tà Pạ

Lần đầu xem trực tiếp đua bò, chúng tôi được chị Nguyễn Thị Ngọc Thúy - một chủ đôi bò đua - giải thích tường tận thể lệ và nguyên tắc thắng, thua. Khác với trường đua ngựa trên đất khô, trường đua bò ở dưới ruộng sình có nước xăm xắp, có độ trơn nhưng không quá lầy để bò dễ di chuyển.

Hội Đua bò chùa Rô có 32 đôi bò đua, đến Lễ hội Đua bò Bảy Núi tranh Cúp Truyền hình An Giang có đến 64 đôi. Đua giải lớn, bò phải có sức mới tranh tài qua nhiều vòng đua.

Chúng tôi ngạc nhiên khi thấy trong số những chủ đôi bò tham gia đua lại có cả phụ nữ. Chị Ngọc Thúy chia sẻ chị đã tích cóp đầu tư cả trăm triệu đồng cho đôi bò của mình. Các chủ bò tham gia thi không chỉ vì giải thưởng, mà bởi tình yêu với hội đua bò - một bản sắc văn hóa độc đáo chỉ có ở vùng Bảy Núi.

Hội đua bò diễn ra vào sáng sớm, nếu nhiều đôi bò tham gia thì cả ngày mới xong. Hồi đó đi coi đua bò, bà con ở cách xa vài cây số phải tự gói cơm mang theo. Những năm gần đây, khi chính quyền địa phương đứng ra tổ chức, bên cạnh hội đua bò luôn có các gian hàng ẩm thực phục vụ, nên du khách không còn phải lo lắng. Chúng tôi được hòa vào không khí sôi nổi tiếng reo hò, vỗ tay cổ vũ dành cho những người điều khiển các đôi bò hoặc những pha về đích gay go, quyết liệt của các chú bò giỏi.

Mến khách, thân thiện

Một điều ghi nhận từ nhiều du khách là tuy phải đặt phòng sớm mới có chỗ lưu trú vào những ngày hội đua bò hay vào dịp Quốc khánh vừa rồi nhưng giá phòng khách sạn, nhà nghỉ ở các xã Tri Tôn, Cô Tô, Ô Lâm… vẫn giữ mức bình thường.

Chủ homestay Tuyết Anh cho biết khoảng 2 - 3 năm nay, lượng khách du lịch ngày càng đông. Các cơ sở lưu trú không lợi dụng dịp lễ hay hội đua bò để tăng giá, bởi họ muốn cùng nhau xây dựng hình ảnh "Tri Tôn đẹp, Tri Tôn mến khách".

Những hàng bánh dân gian ở Tri Tôn thu hút khách

Một lý do nữa mà khách có cảm tình để đổ về Bảy Núi là có thể đi chơi, ăn uống với chi phí khá mềm. Bữa sáng làm một ổ bánh mì nóng hổi nhân thịt chỉ mất 10.000 - 15.000 đồng. Ăn một tô bánh canh hay hủ tiếu, cơm tấm sườn ở quán Hẻm 12 chỉ 25.000 đồng. Đi đông người muốn ăn cơm nhiều món ngon hơn, chúng tôi vào quán Cô Hai, quán Út Hồng ở Tri Tôn hay quán Út Thảo gần rừng tràm Trà Sư, đặt 10 phần thì 12 - 13 người ăn mới hết. Ăn vặt thì có những hàng bánh dân gian với đủ loại bánh mặn, ngọt. Ly cà phê, ly nước cam nguyên chất 10.000 đồng. Hàng bán chè vào buổi tối với giá 10.000 - 15.000 đồng/ly, tùy loại.

Các quán cà phê như Chạm, Mùa Gió Lên biết tạo dấu ấn cho khách nhớ khi bắc cầu từ quán xuyên qua hai bên cánh đồng lúa, từ đó nhìn thẳng về núi ở phía xa, tạo khung cảnh cho khách chụp ảnh. Vào mùa lúa chín thì những khung hình này đẹp mê. Thời gian lúa vàng đã gặt, lúa mới chưa lên xanh thì các quán Chạm, Mùa Gió Lên lại tạo hình ảnh mùa nước nổi cũng hữu tình không kém.

Bài và ảnh: Các Ngọc