Vẫn là cây lúa, vườn rau, nhưng nhờ cách làm mới này mà nông dân Thanh Hóa liên tục giàu lên

Thành quả trong chuyển đổi tư duy sản xuất lúa của nông dân Thanh Hóa gắn liền với dấu ấn của các HTX - những “bà đỡ” cho nông dân trong quá trình tổ chức sản xuất, nâng cao giá trị nông sản, từng bước giúp hàng chục nghìn hộ dân thoát nghèo bền vững.

Lúa gạo xứ Thanh khẳng định thương hiệu

Theo thống kê, Thanh Hóa gieo cấy khoảng 220 nghìn ha lúa/năm, cho sản lượng hơn 1,4 triệu tấn. Nếu trước đây, lúa chủ yếu phục vụ nhu cầu lương thực trong tỉnh, giá trị thấp, thì nay hàng chục sản phẩm gạo đã vươn ra thị trường trong và ngoài nước, đạt chứng nhận OCOP, khẳng định thương hiệu gạo xứ Thanh.

Một ví dụ tiêu biểu là HTX Dịch vụ nông nghiệp Thiệu Viên (xã Thiệu Trung) với sản phẩm gạo Vân Đài đạt OCOP 3 sao năm 2023. Với 50 ha sản xuất tập trung, HTX cung cấp khoảng 250 tấn gạo/năm, giá bán cao hơn lúa đại trà từ 24 – 32 triệu đồng/ha.

Ứng dụng khoa học kỹ thuật giúp nông dân, HTX ở Thanh Hóa thoát nghèo, làm giàu (Ảnh: BTH).

Ông Lê Bá Dũng, Giám đốc HTX Dịch vụ nông nghiệp Thiệu Viên, chia sẻ: “So với sản xuất truyền thống, mô hình OCOP giúp thành viên HTX có thu nhập ổn định, nâng cao đời sống, nhiều hộ đã vươn lên thoát nghèo”.

Tương tự, HTX Thiệu Phúc (xã Thiệu Hóa) đã và đang thành công với sản phẩm gạo Ngũ Phúc, diện tích 30 ha, sản lượng khoảng 100 tấn/năm, mang lại thu nhập ngày càng nâng cao cho thành viên, nông dân liên kết.

Nhờ áp dụng quy trình VietGAP, gắn sản xuất với doanh nghiệp tiêu thụ, HTX Thiệu Phúc không chỉ tăng lợi nhuận mà còn thay đổi tư duy sản xuất của thành viên, nông dân theo hướng bền vững, thân thiện với môi trường.

Đến nay, Thanh Hóa có 19 sản phẩm gạo OCOP, như nếp Cay Nọi, nếp hạt cau Hà Lĩnh, nếp cái hoa vàng Gia Miêu Ngoại Trang, gạo Hoa Minh, gạo Ngọc Trai… trong đó phần lớn do các HTX tổ chức sản xuất. Đây không chỉ là “tấm vé thông hành” nâng cao giá trị nông sản mà còn trực tiếp góp phần giảm nghèo ở nhiều địa phương nông thôn của tỉnh.

Động lực tạo sinh kế và việc làm

Không chỉ tập trung vào cây lúa, nhiều HTX trên địa bàn tỉnh Thanh Hóa đã mạnh dạn đầu tư mở rộng dịch vụ nông nghiệp, ứng dụng công nghệ cao, xây dựng mô hình kinh tế đa dạng để tăng thu nhập cho thành viên, góp phần xóa đói giảm nghèo tại địa phương.

Điển hình như HTX dịch vụ nông nghiệp Cả Tổ (phường Nguyệt Viên). Thành lập năm 2016, HTX lựa chọn hướng đi mới khi chủ động tích tụ đất, xây dựng hơn 2 ha nhà lưới, nhà màng trồng rau quả an toàn, đầu tư 6 tỷ đồng cho mô hình nuôi cá sông trong ao, trồng nho Hàn Quốc, dâu tây gắn với du lịch trải nghiệm.

Nhờ sự đầu tư thích đáng cho khoa học kỹ thuật, HTX dịch vụ nông nghiệp Cả Tổ liên tục có bước phát triển vượt bậc. HTX đạt doanh thu hơn 3 tỷ đồng/năm, tạo việc làm cho 7 lao động thường xuyên và nhiều thành viên có thu nhập ổn định.

Chị Lê Thị Hồng Duyên, Giám đốc HTX, chia sẻ: “Chúng tôi nhận thấy muốn thoát nghèo bền vững thì không chỉ dựa vào lúa gạo mà phải đa dạng hóa sản xuất, kết hợp du lịch, mở ra sinh kế mới, xóa nghèo làm giàu cho nông dân”.

Bắt tay liên kết hình thành chuỗi giá trị sản phẩm là "bí quyết" thành công của nông dân, HTX ở Thanh Hóa (Ảnh: BTH).

Tương tự, ở Nga Sơn, HTX dịch vụ nông nghiệp Nga Trường lại chọn hướng đi khác khi tập trung xây dựng chuỗi giá trị nông sản minh bạch, có chứng nhận quốc tế. Ông Bùi Xuân Hồng, Giám đốc HTX, cho biết: “Khi sản phẩm có thương hiệu, có chất lượng, thì không chỉ nâng cao sức cạnh tranh mà còn giúp bà con yên tâm gắn bó với đồng ruộng, từng bước thoát nghèo”.

Những câu chuyện trên cho thấy, HTX không chỉ là nơi tổ chức sản xuất mà còn là “người dẫn đường”, đưa nông dân đi từ sản xuất nhỏ lẻ sang tư duy thị trường, từ làm ăn manh mún sang liên kết bền vững.

Cần thêm điểm tựa để vươn mình

Đằng sau thành công của nhiều HTX ở Thanh Hóa là sự đồng hành sát sao của Liên minh HTX Việt Nam và Liên minh HTX tỉnh. Thời gian qua, Liên minh HTX tỉnh Thanh Hóa đẩy mạnh hỗ trợ các HTX áp dụng công nghệ cao, cơ giới hóa đồng bộ, xây dựng cánh đồng lớn, gắn sản xuất với chế biến, tiêu thụ. Đặc biệt, Liên minh tỉnh đã hỗ trợ HTX xây dựng thương hiệu, bao bì, mã QR truy xuất nguồn gốc, giúp sản phẩm gạo xứ Thanh tạo được niềm tin trên thị trường.

Ngoài ra, Liên minh HTX Việt Nam và Liên minh HTX tỉnh còn triển khai nhiều chương trình thiết thực như đào tạo, bồi dưỡng cán bộ quản lý HTX, trang bị kiến thức mới, nâng cao kỹ năng điều hành. Xúc tiến thương mại, mở rộng thị trường, giúp HTX đưa sản phẩm vào siêu thị, bếp ăn tập thể, kết nối với doanh nghiệp lớn. Chính sách đưa cán bộ trẻ về HTX, tạo luồng gió mới, tăng nội lực cho kinh tế tập thể. Hỗ trợ mô hình sản xuất theo chuỗi giá trị, gắn kết chặt chẽ giữa nông dân – HTX – doanh nghiệp – thị trường.

Chủ tịch Liên minh HTX tỉnh Thanh Hóa Nguyễn Đình Tuấn khẳng định: “Mỗi khóa tập huấn, mỗi chuyến tham quan học hỏi tại các HTX tiêu biểu trong và ngoài tỉnh đều giúp cán bộ HTX mở rộng tầm nhìn, nâng cao hiệu quả quản lý. Đó là nền tảng quan trọng để HTX phát huy vai trò trong xóa đói giảm nghèo”.

Hiện Thanh Hóa có hơn 1.370 HTX, trong đó khoảng 870 HTX nông nghiệp. Dù đạt nhiều kết quả tích cực, song vẫn còn những khó khăn: vốn ít, năng lực quản trị chưa đồng đều, thiếu liên kết bền vững, thị trường tiêu thụ còn hạn chế. Đây là “nút thắt” cản trở HTX phát huy trọn vẹn vai trò trong công cuộc giảm nghèo.

Tuy nhiên, với quyết tâm đổi mới, nhiều HTX đang hướng tới mô hình HTX kiểu mới, đạt đủ 5 tiêu chuẩn: nhận thức mới, kiến thức mới, ý thức mới, quyết tâm mới và thu nhập cao. Việc chú trọng đầu tư khoa học công nghệ, chuyển đổi số, nông nghiệp hữu cơ, gắn sản xuất với du lịch… đang mở ra hướng đi đầy triển vọng.

Từ những hạt lúa trên cánh đồng thẳng cánh cò bay, từ những mô hình nông nghiệp công nghệ cao cho đến những sản phẩm OCOP mang thương hiệu riêng, các HTX ở Thanh Hóa đã chứng minh vai trò then chốt trong công cuộc xóa đói giảm nghèo.

Sự đồng hành của Liên minh HTX Việt Nam và Liên minh HTX tỉnh chính là “bệ đỡ” vững chắc, giúp HTX khẳng định vị thế, nông dân vươn lên làm giàu. Con đường phía trước còn nhiều thách thức, nhưng với nền tảng đã có, HTX sẽ tiếp tục là “chìa khóa vàng” mở ra cánh cửa phát triển bền vững cho nông thôn Thanh Hóa.

Minh Khuê