Văn hóa truyền thống các dân tộc thiểu số: Nhiều tiềm năng để phát triển du lịch

Quảng Ngãi là nơi hội tụ, cộng cư của đồng bào các DTTS Hrê, Cor, Ca Dong, tập trung ở 61 xã, thuộc 5 huyện miền núi gồm Trà Bồng, Sơn Hà, Sơn Tây, Ba Tơ, Minh Long và 3 huyện đồng bằng Tư Nghĩa, Nghĩa Hành, Bình Sơn. Toàn tỉnh hiện có trên 187 nghìn người là đồng bào DTTS, chiếm 13% dân số toàn tỉnh. Mỗi một dân tộc đều mang bản sắc văn hóa riêng từ phong tục tập quán, trang phục truyền thống, kho tàng văn hóa dân gian... đã dệt nên một bức tranh văn hóa Quảng Ngãi đa sắc màu; đồng thời cũng là tài nguyên vô giá để phát triển du lịch.

Các nghệ nhân đồng bào Hrê ở huyện Sơn Hà biểu diễn nhạc cụ.

Trong quá trình hình thành và phát triển, đồng bào các DTTS trên địa bàn tỉnh đã sáng tạo ra những giá trị di sản văn hóa, truyền thống, giàu bản sắc và đã được lưu truyền, gìn giữ qua nhiều thế hệ. Toàn tỉnh có gần 40 di sản văn hóa phi vật thể được kiểm kê, 10 di sản văn hóa phi vật thể được công nhận Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia. Trong đó có 5 di sản phi vật thể của đồng bào DTTS được công nhận Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia gồm: Lễ hội điện Trường Bà, nghệ thuật cồng chiêng dân tộc Cor, nghệ thuật trang trí cây nêu của người Cor (Trà Bồng); nghề dệt thổ cẩm Làng Teng, nghệ thuật trình diễn chiêng Ba của người Hrê (Ba Tơ).

Mùa lúa chín ở Sơn Tây

Có thể thấy rằng, miền núi Quảng Ngãi có nguồn tài nguyên đa dạng, cảnh quan thiên nhiên độc đáo, cùng với sự đa dạng về văn hóa vật thể và phi vật thể, các lễ hội đặc trưng... là tài sản vô cùng quý giá, hấp dẫn du khách để phát triển các loại hình du lịch sinh thái, du lịch cộng đồng, du lịch nông thôn. Điển hình như huyện Trà Bồng, sở hữu nhiều cảnh đẹp như thác Ba Tầng, suối Trà Bói, cùng khí hậu vô cùng mát mẻ, thích hợp để địa phương phát triển du lịch sinh thái nghỉ dưỡng. Ngoài ra, nơi đây còn có nguồn nước khoáng nóng Thạch Bích, điểm du lịch tâm linh điện Trường Bà... Còn tại huyện Ba Tơ có Di tích Quốc gia Trường Lũy, Di tích Quốc gia đặc biệt Địa điểm về Cuộc khởi nghĩa Ba Tơ; hệ thống sông, suối với nhiều điểm đến rất đẹp như hồ chứa nước Tôn Dung, thác Lệ Trinh, thác Cao Muôn; thảo nguyên Bùi Hui...

Bảo tàng khởi nghĩa Ba Tơ

Hầu hết các huyện miền núi trong tỉnh mặc dù có nhiều tiềm năng, nhưng hoạt động du lịch còn chậm phát triển. Ngoài Khu du lịch Thác Trắng ở huyện Minh Long, Khu du lịch Suối Chí ở huyện Nghĩa Hành được đầu tư bài bản, thì các địa phương khác chưa thu hút nhà đầu tư du lịch xứng tầm. Theo Phó Chủ tịch UBND huyện Sơn Tây Đinh Trường Giang, địa phương có nhiều thắng cảnh đẹp, hàng chục con suối, ngọn thác hoang sơ, thác Lụa đã được công nhận di tích cấp tỉnh. Tuy nhiên, cảnh đẹp của huyện Sơn Tây vẫn chưa được đánh thức, phát huy giá trị. Nguyên nhân là do giao thông cách trở và nguồn lực đầu tư còn hạn chế nên việc kêu gọi đầu tư, phát triển du lịch còn gặp khó.

Đặc sản chè Minh Long.

Hội thảo “Bảo tồn và phát huy giá trị văn hóa truyền thống tốt đẹp của các DTTS gắn với phát triển du lịch trên địa bàn tỉnh Quảng Ngãi” là sự kiện rất có ý nghĩa đối với ngành du lịch của tỉnh. Cùng với hội thảo, sẽ diễn ra Chương trình “Truyền thông, quảng bá du lịch Quảng Ngãi” và Hội nghị liên kết, phát triển du lịch nhằm quảng bá điểm đến, dịch vụ du lịch, kết nối doanh nghiệp, thu hút khách du lịch tới Quảng Ngãi. Chương trình sẽ có sự tham gia của khoảng hơn 60 đại diện các cơ quan quản lý du lịch, các hiệp hội du lịch, doanh nghiệp du lịch trên cả nước...

Dệt thổ cẩm ở Làng Teng (Ba Tơ)

Thác Lệ Trinh (Sơn Tây)

Ngôi nhà của nghệ nhân ưu tú Đinh Văn Bôn (ngồi thứ hai bên phải), ở xã Sơn Trung (Sơn Hà) là điểm hẹn sinh hoạt trao truyền văn hóa truyền thống cho lớp trẻ ở địa phương.

Theo nhà nghiên cứu văn hóa Cao Văn Chư - nguyên Phó Giám đốc Sở VH-TT&DL, hội thảo lần này sẽ làm rõ thêm những cứ liệu cho thấy vai trò, tầm quan trọng của vấn đề bảo vệ, phát huy giá trị, bản sắc văn hóa truyền thống của đồng bào DTTS gắn với phát triển du lịch trên địa bàn tỉnh. Qua đó, góp phần nâng cao nhận thức trong bảo vệ và phát huy giá trị văn hóa truyền thống tốt đẹp của các DTTS.

Các thanh niên trẻ người Hrê nhảy sạp phục vụ du khách tham quan tại điểm du lịch Thác Trắng Minh Long

Đồng bào Cor (Trà Bồng) đấu chiêng tại Lễ hội Điện Trường Bà. Ảnh: T.PHƯƠNG

Phó Giám đốc Sở VH-TT&DL Huỳnh Thị Sương cho biết, thời gian qua, Quảng Ngãi đã gặt hái được nhiều thành tựu to lớn về kinh tế, văn hóa, xã hội; đời sống vật chất, tinh thần của nhân dân ngày một nâng lên. Tuy nhiên, bên cạnh đó cũng đặt ra nhiều thách thức cho công tác bảo tồn và phát huy giá trị văn hóa, văn nghệ truyền thống của cộng đồng các DTTS. Tiếng nói, chữ viết, ngữ văn dân gian, nghệ thuật trình diễn dân gian, tập quán xã hội và tín ngưỡng, nghề thủ công truyền thống, lễ hội truyền thống, tri thức dân gian của người dân miền núi có nguy cơ mai một, thất truyền; đời sống vật chất, mức hưởng thụ văn hóa, tinh thần chưa đồng đều giữa các vùng miền.

Hồ chứa nước Nước Trong ở xã Sơn Bao (Sơn Hà) có tiềm năng để phát triển du lịch sinh thái. Ảnh: ĐOÀN VƯƠNG QUỐC

Hội thảo “Bảo tồn và phát huy giá trị văn hóa truyền thống tốt đẹp của các DTTS gắn với phát triển du lịch trên địa bàn tỉnh Quảng Ngãi” được tổ chức nhằm mục đích tuyên truyền, quảng bá rộng rãi giá trị văn hóa truyền thống tiêu biểu của các DTTS. Bên cạnh đó, góp phần thúc đẩy mục tiêu khôi phục, bảo tồn, phát huy giá trị văn hóa truyền thống; nâng cao mức thụ hưởng về văn hóa cho đồng bào các dân tộc gắn với phát triển du lịch cộng đồng. Đồng thời, xây dựng sản phẩm du lịch gắn với vùng đồng bào DTTS tại Quảng Ngãi và các tỉnh miền Trung.

Bài, ảnh: KIM NGÂN

Thiết kế, trình bày: P.DUNG