Ván cờ lớn của Nga khi nỗ lực thọc sâu vào tỉnh Dnipropetrovsk của Ukraine

Nga đã chứng tỏ mình có khả năng tiếp tục mở rộng chiến sự trong lúc đàm phán Nga - Ukraine về đình chiến ít có dấu hiệu tiến triển.

Hỏa lực lựu pháo Nga. Ảnh: TASS.

Tính toán chiến lược mới của Nga

Một quan chức Nga gần gũi với điện Kremlin có nói với tờ Moscow Times hồi tháng 3/2025 rằng Nga đang cân nhắc phương án chiếm một số khu vực thuộc một tỉnh Ukraine nữa, như Dnipropetrovsk hoặc Sumy để dùng làm lá bài mặc cả cho Kherson và Zaporizhzhia (nơi Nga đã tuyên bố sáp nhập nhưng chưa kiểm soát được 100% lãnh thổ).

Hiện nắm quyền chủ động trên chiến trường, Nga đã liên tục từ chối lời kêu gọi của Ukraine, châu Âu và Mỹ về việc dàn xếp một lệnh ngừng bắn đầy đủ và vô điều kiện.

Dnipropetrovsk là một trung tâm công nghiệp và khai thác mỏ quan trọng của Ukraine. Nga càng tiến sâu vào tỉnh này thì càng có tác động tiêu cực lên năng lực quân sự và kinh tế của Ukraine.

Viktor - một sĩ quan quân đội Ukraine chiến đấu trong khu vực này, cho biết, ông ước tính quân Nga sẽ cố gắng chiếm được Novopavlivka nằm ở vùng đất cao có lợi thế chiến lược, trước khi tiến lên phía Bắc tới Mezhova - thị trấn chính của vùng này.

Theo Viktor, chiếm được dải đất đó sẽ cho phép Nga tạo một vùng đệm sâu 9,6km để bảo vệ sườn của mình ở tỉnh Donetsk cận kề và lập bàn đạp cho cuộc tiến công mới vào Pokrovsk.

Tiến về phía Tây từ tỉnh Donetsk - chiến trường chính của xung đột Nga - Ukraine hiện nay, các nhóm nhỏ lính Nga bắt đầu vượt đường ranh giới để tiến vào tỉnh Dnipropetrovsk cận kề vào tuần trước, theo 3 sĩ quan Ukraine chiến đấu trong khu vực này. Các lực lượng Nga hiện đã giành được một chỗ đứng chân nhỏ trong vùng, theo bản đồ chiến trường do Viện Nghiên cứu chiến tranh (ISW, trụ sở tại Washington) vẽ ra dựa trên các video clip chiến trận đã được kiểm chứng.

Nga ít khả năng sẽ nỗ lực chiếm toàn bộ tỉnh Dnipropetrovsk này khi mà trước đó họ bắn tín hiệu rằng họ không có ý định làm vậy. Thay vào đó, các nhà phân tích quân sự và binh lính Ukraine xem động thái này là vừa mang tính biểu tượng (nhằm làm sứt mẻ nhuệ khí Ukraine bằng việc tiến vào một tỉnh mới của Ukraine), vừa mang tính chiến lược (nhằm củng cố sức mạnh phòng thủ tại những khu vực gần kề, nơi họ đã củng cố chắc chắn công sự).

Hai mục tiêu trên, dẫu vậy, vẫn có khả năng mở rộng chiến trường của xung đột Nga - Ukraine.

Một sĩ quan dùng hô hiệu “Barbarossa”, thuộc Lữ đoàn 72 của Ukraine hiện đang chống trả các cuộc tiến công của Nga vào Dnipropetrovsk, cho biết Nga đã tập kết “nhiều lực lượng” trong khu vực này. Viên sĩ quan ước tính rằng quân Nga sẽ thọc sâu hơn nữa vào nơi đây.

Bộ Quốc phòng Nga lần đầu tiên tuyên bố vào ngày 8/6/2025 rằng một số lực lượng của họ đã tới được ranh giới hành chính giữa các tỉnh Donetsk và Dnipropetrovsk, đồng thời “tiếp tục cuộc tiến công của mình”.

Cho tới thời điểm hiện tại, Bộ Tổng tư lệnh của Ukraine vẫn phủ nhận việc quân Nga đã tiến được vào trong tỉnh Dnipropetrovsk. Các sĩ quan Ukraine cho rằng các lực lượng Nga cùng lắm là tiến dọc theo một vài rặng cây dẫn vào Dnipropetrovsk và chưa chiếm được bất cứ khu định cư nào.

Vẫn phải chờ xem liệu quân Nga có duy trì được đà tiến công, chiếm được đầu cầu và thọc sâu hơn nữa vào tỉnh này.

Dù vậy, bằng việc tiến sâu vào Dnipropetrovsk, các lực lượng Nga đang đưa cuộc chiến tới một tỉnh mà nhiều người Ukraine nghĩ rằng sẽ không bị chiến sự trên bộ đụng tới. Dnipropetrovsk là một trong những tỉnh lớn nhất của Ukraine, nơi có một cơ sở công nghiệp lớn và khoảng 3 triệu cư dân. Một bộ phận người dân ở đây là những người di tản khỏi các thành phố Ukraine khác ở tỉnh Donetsk bị Nga tấn công. Như vậy, đà tiến của quân Nga hiện nay có thể buộc một số người phải sơ tán lần 2.

Chiến dịch tiến công của Nga được tiến hành vào lúc đàm phán ngừng bắn đang diễn ra. Nếu Nga chiếm được một phần đáng kể của tỉnh Dnipropetrovsk, họ có thể gây khó khăn cho vị thế của Ukraine trong đàm phán về đổi đất.

Nếu Nga kiểm soát được khu vực ranh giới giữa Dnipropetrovsk và Donetsk, điều này sẽ giúp họ có thể đứng mạnh hơn để hoàn thành mục tiêu kiểm soát hoàn toàn Donetsk, nơi Nga đã kiểm soát được khoảng 70%. Đặc biệt, lợi thế này sẽ hỗ trợ một cuộc tấn công vào Pokrovsk - một thành trì khác của Ukraine ở Donetsk mà Nga chưa chiếm được.

Phương châm đánh chắc tiến chắc

Black Bird Group, một tổ chức nghiên cứu có trụ sở ở Phần Lan và chuyên theo dõi diễn biến chiến sự, cho biết, Nga chiếm được 518km2 lãnh thổ Ukraine trong tháng 5, tức là gấp đôi thành quả họ thu được trong tháng 4. Đây cũng là bước tiến nhanh thứ nhì kể từ năm đầu tiên của xung đột Nga - Ukraine.

Để có được bước tiến vào Dnipropetrovsk, quân đội Nga đã nỗ lực tiến chậm nhưng chắc trong nhiều tháng. Quân Nga đã chiến đấu dữ dội một năm liền mới tiến được 48km và mở được đường vào tỉnh này.

Trên đường tiến quân, lực lượng Nga chiếm từng thị trấn một, điều chỉnh chiến thuật từ đánh vỗ mặt như ở Bakhmut/Artemovsk sang thích ứng linh hoạt, sử dụng những đội tác chiến nhỏ để tìm điểm yếu của đối phương và khoan thủng phòng tuyến Ukraine.

Cụ thể, quân nhân “Barbarossa” thuộc Lữ đoàn 72 của Ukraine nói: “Đối phương sử dụng chiến thuật tiểu tổ, cứ 2 đến 4, thỉnh thoảng là 6 người lính, di chuyển từ rặng cây này đến rặng cây khác hoặc từ tòa nhà này sang tòa nhà khác”.

Đà tiến của quân Nga được phản ánh trong việc rút lui của lực lượng quân y thuộc Lữ đoàn cơ giới 33 của Ukraine. Lực lượng quân y này điều trị thương binh tại các trạm ổn định, bệnh viện dã chiến nhỏ thường được lập ở vị trí cách tiền tuyến vài kilomet.

Kể từ mùa thu 2024, quân y Lữ đoàn 33 đã chuyển địa điểm ổn định của họ về phía Tây tới 4 lần. Họ rút vào Dnipropetrovsk vào cuối năm 2024, dựng nên một tòa nhà ở Novopavlivka, gần địa giới hành chính giữa hai tỉnh.

Những tuần gần đây, trước mức độ tiến quân của Nga, lực lượng quân y này đã buộc phải rút sâu hơn vào tỉnh Dnipropetrovsk, theo các binh lính thuộc Lữ đoàn 33. Tòa nhà mà họ sử dụng ở Novopavlivka sau đó đã bị hư hại nặng nề trong một cuộc tập kích của Nga.

Trung Hiếu/VOV.VN tổng hợp Nguồn: NewYorkTimes, MoscowTimes