Ưu tiên nhóm yếu thế trong thụ hưởng quyền chăm sóc sức khỏe

Đại biểu Quốc hội (ĐBQH) Đặng Bích Ngọc (Đoàn Phú Thọ) nhấn mạnh việc mở rộng quyền lợi chăm sóc sức khỏe và giảm chi phí y tế cho người dân (Điều 1 dự thảo Nghị quyết) là chủ trương rất quan trọng để triển khai thực hiện các nội dung mà Bộ Chính trị đã đặt ra tại Nghị quyết 72. ĐB cho biết, theo dự thảo, bắt đầu từ năm 2026 người dân sẽ được khám sức khỏe định kỳ hoặc khám sàng lọc miễn phí ít nhất mỗi năm 1 lần theo nhóm đối tượng và lộ trình ưu tiên. Như vậy, trước mắt, chúng ta tập trung khám sức khỏe định kỳ theo nhóm đối tượng và có lộ trình ưu tiên theo thứ tự.

Dự thảo cần có quy định thật rõ ràng, cụ thể vì thực tế người dân đang rất mong chờ tất cả sẽ được thực hiện khám sức khỏe 1 lần/năm. Điều này đặt ra yêu cầu chúng ta phải có lộ trình chuẩn bị. Hiện nay, mạng lưới y tế cơ sở tại các địa phương còn rất khó khăn, chưa đồng đều giữa các nơi, vùng miền trong cả nước, đặc biệt là vùng sâu, vùng xa, vùng đồng bào dân tộc thiểu số, nơi kinh tế - xã hội còn khó khăn; các điều kiện về cơ sở vật chất chưa đáp ứng, máy móc, thiết bị, hệ thống mạng, công nghệ thông tin để thực hiện hồ sơ sức khỏe điện tử cho toàn bộ người dân là vô cùng khó khăn. Cùng với đó là sự thiếu hụt đội ngũ bác sỹ, nguồn nhân lực, những người có thể thực hiện được nhiệm vụ trong môi trường điện tử.

Đại biểu Đặng Bích Ngọc phát biểu tại Hội trường

Thực tế thời gian qua, khi Đoàn ĐBQH đi khảo sát việc thực hiện mô hình chính quyền địa phương 2 cấp cho thấy, các trạm y tế xã, phường còn rất nhiều khó khăn về đội ngũ y bác sỹ, cơ sở vật chất trang thiết bị không đáp ứng yêu cầu khám bệnh. Có những máy móc, thiết bị đã quá cũ, chỉ có mang tính chất hình thức để đảm bảo các tiêu chí theo quy định mà không dùng được, không có bác sỹ sử dụng, do đó rất lãng phí, khó có thể đáp ứng được yêu cầu khám chữa bệnh ban đầu cho người dân.

ĐB Ngọc đề nghị giao Chính phủ tiếp tục ban hành định mức chi, cơ chế phù hợp và có lộ trình thực hiện ưu tiên đầu tư về con người, cơ sở vật chất ở những nơi điều kiện khó khăn. Phải có được cơ chế phù hợp để thực hiện đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ nhân lực là y bác sỹ người địa phương, nhất là những người đã gắn bó làm việc lâu năm. Đây là những người đã bám bản, bám làng, xác định sẽ gắn bó lâu dài với Nhân dân. Có như vậy mới có thể xây dựng giữ chân được đội ngũ y bác sỹ ở cơ sở, đáp ứng yêu cầu công tác khám, chữa bệnh ở xã, phường nơi gần dân nhất, tạo điều kiện thuận lợi, sự yên tâm của người dân.

Theo ĐB, dự thảo Nghị quyết nên đưa vào nhóm đối tượng được ưu tiên đầu tiên để thực hiện khám sức khỏe định kỳ từ năm 2026 bao gồm: Nhóm người dân tộc thiểu số ở vùng sâu, vùng xa, vùng đặc biệt khó khăn, các hộ nghèo, hộ cận nghèo, nhóm người yếu thế. Để tạo điều kiện cho các đối tượng này được tiếp cận khám sức khỏe, đảm bảo sự công bằng trong tiếp cận y tế trong cả nước, Chính phủ nên quy định cụ thể từng nhóm đối tượng và lộ trình ưu tiên cụ thể cho từng nhóm để mọi người dân được tiếp cận với các dịch vụ y tế, đảm bảo công khai, minh bạch, khách quan trong tổ chức thực hiện.

ĐB Dương Khắc Mai (Đoàn Lâm Đồng) cũng đánh giá rất cao dự thảo Nghị quyết khi đáp ứng trực tiếp mong mỏi lâu dài của người dân về quyền lợi chăm sóc sức khỏe và giảm chi phí y tế, nhất là người nghèo, người yếu thế, người cao tuổi, người dân ở vùng khó khăn.

Đại biểu Dương Khắc Mai.

Tuy nhiên, trên quan điểm chăm sóc tối đa sức khỏe cho Nhân dân nhưng phải bảo đảm tính khả thi và bền vững trong tổ chức thực hiện, ĐB đề nghị cơ quan chủ trì soạn thảo cân nhắc hoàn thiện một số nội dung. Theo đó, đối với chính sách nâng mức hưởng 100% chi phí khám chữa bệnh cho người tham gia bảo hiểm y tế là đối tượng thuộc hộ gia đình cận nghèo, đối tượng người cao tuổi từ đủ 75 tuổi trở lên đang hưởng trợ cấp hưu trí xã hội quy định tại điểm a khoản 1 Điều 2, theo ĐB, cần nghiên cứu mở rộng dần sang nhóm người cao tuổi từ đủ 70 tuổi để phù hợp với thực tiễn tuổi già hóa sớm, đồng thời có cơ chế kiểm soát chi phí hợp lý để tránh gia tăng lạm dụng Quỹ Bảo hiểm y tế. Việc chăm sóc sức khỏe cho người cao tuổi không chỉ là chính sách an sinh mà còn là đầu tư cho ổn định xã hội và phát triển bền vững.

Về thí điểm đa dạng hóa các gói bảo hiểm y tế và bảo hiểm y tế bổ sung, ĐB kiến nghị cần bổ quy định nguyên tắc xuyên suốt là mọi người dân đều được bảo đảm mức chăm sóc y tế cơ bản tối đa từ bảo hiểm y tế bắt buộc, bảo hiểm bổ sung chỉ mang tính nâng cao, tuyệt đối không để xảy ra tình trạng phân tầng dịch vụ y tế theo khả năng chi trả làm ảnh hưởng đến công bằng trong chăm sóc sức khỏe.

ĐB Mai cũng đề nghị, cần cụ thể hóa rõ hơn lộ trình tăng mức hưởng và tiến tới miễn viện phí theo từng giai đoạn 3 đến 5 năm, gắn với các chỉ tiêu về cân đối Quỹ Bảo hiểm y tế và ngân sách nhà nước. Vì thực tiễn cho thấy, nhu cầu khám chữa bệnh tăng rất nhanh theo tốc độ già hóa dân số và gia tăng bệnh không lây nhiễm; nếu chúng ta không thiết kế lộ trình đủ chặt chẽ, có thể dẫn đến nguy cơ mất cân đối quỹ bảo hiểm y tế trung và dài hạn. ĐB thấy rằng, việc chăm sóc tối đa sức khỏe cho Nhân dân chỉ thực sự bền vững khi Quỹ Bảo hiểm y tế được vận hành an toàn, ổn định và minh bạch.

H.Hoài