Ứng dụng công nghệ truy quét hàng giả, hàng nhái trên sàn thương mại điện tử

Hàng hóa giả mạo Nike, Adidas, Puma và tiêu thụ chủ yếu qua trang Facebook và gian hàng TikTok bị lực lượng QLTT thu giữ

Thị trường thương mại điện tử (TMĐT) Việt Nam đạt quy mô trên 25 tỷ USD trong năm 2024. Với tốc độ tăng trưởng 20% và chiếm khoảng 10% tổng mức bán lẻ và dịch vụ tiêu dùng cả nước, dự báo cuối năm 2025, thị trường thương mại điện tử của Việt Nam có thể cán mốc 39 tỷ USD.

Giao dịch ảo, vi phạm thật

Sự bứt tốc này mở ra cơ hội lớn cho doanh nghiệp và người tiêu dùng, nhưng đặc thù của TMĐT là giao dịch ảo, không gặp mặt khiến người tiêu dùng dễ trở thành "mục tiêu" của những đường dây cung ứng hàng hóa vi phạm trên không gian số. Chỉ cần vài cú "click", người bán có thể tiếp cận hàng triệu khách hàng; và ngược lại, hàng hóa sai phạm có thể len lỏi qua những kho trung chuyển, livestream, tài khoản ẩn danh… gây khó khăn cho quản lý nhà nước.

Theo thống kê của Cục Quản lý và Phát triển thị trường trong nước (Bộ Công Thương), từ đầu năm 2025 đến nay, lực lượng QLTT cả nước đã ghi nhận 4.052 vụ vi phạm trên môi trường thương mại điện tử, xử phạt gần 63 tỷ đồng, gỡ bỏ 44.446 sản phẩm vi phạm và ngăn chặn 12.414 gian hàng có dấu hiệu gian lận.

Đơn cử, mới đây, tối 8/12 tại Hà Nội, Phòng Nghiệp vụ -Cục Quản lý và Phát triển thị trường trong nước phối hợp PA05 – Công an TP Hà Nội kiểm tra đột xuất cửa hàng thời trang trên phố Hoàng Công Chất. Cơ sở không có giấy phép kinh doanh, bày bán 6.414 bộ quần áo không rõ nguồn gốc, nghi giả mạo Nike, Adidas, Puma và tiêu thụ chủ yếu qua trang Facebook và gian hàng TikTok.

Trước đó, ngày 27/11, Đội QLTT số 1 (Chi cục QLTT Hà Nội) đã kiểm tra và xác định Công ty Minh Ngọc Việt Nam đang sử dụng tài khoản Facebook "MinhNgocVongBi" để đăng tải, giới thiệu và bán các sản phẩm vòng bi mang nhãn hiệu SKF. Tại thời điểm kiểm tra, lực lượng QLTT đã phát hiện: 62 chiếc vòng bi cỡ lớn (đường kính khoảng 46 cm, nặng 120 kg/chiếc) mang dấu hiệu giả mạo nhãn hiệu SKF; 29.824 chiếc vòng bi SKF các loại đang được tiếp tục phân loại để xác định chủng loại, số lượng chi tiết. Tổng cộng 29.886 vòng bi nghi giả mạo nhãn hiệu SKF.

"Những loại vòng bi cỡ lớn này thường được dùng cho các thiết bị máy móc trong các nhà máy sản xuất công nghiệp nặng (thép, xi măng…) hoặc nhà máy sản xuất thực phẩm quy mô lớn. Trong quá trình vận hành sử dụng sản phẩm vòng bi chuyên dụng lớn chất lượng kém nhà máy sẽ phải dừng cả dây chuyền máy móc, thậm chí dừng hoạt động cả nhà máy. Vì vậy việc kiểm tra ngăn chặn các sản phẩm giả mạo này không chỉ ngăn chặn hàng giả, hàng kém chất lượng mà còn góp phần đảm bảo an toàn kỹ thuật cho các thiết bị công nghiệp, bảo vệ an toàn cho người sử dụng, giảm thiểu thiệt hại quy mô lớn cho nền kinh tế", đại diện Đội QLTT số 1 chia sẻ.

Chi cục QLTT TPHCM phát hiện hơn 1.000kg kẹo dẻo không nhãn mác, không xuất xứ đang rao bán trên mạng xã hội

Tại TPHCM, cuối tháng 10/2025, Đội QLTT số 13 (Chi cục QLTT TPHCM) đã phát hiện Điểm kinh doanh trên địa bàn xã Đông Thạnh đang chào bán 1.080 kg kẹo dẻo trên mạng xã hội. Tại thời điểm kiểm tra, toàn bộ số kẹo dẻo không có nhãn mác, không rõ nguồn gốc, xuất xứ, không hóa đơn, chứng từ hợp pháp theo quy định gồm 108.000 (Một trăm lẻ tám nghìn) viên kẹo, chưa qua sử dụng, tổng trị giá theo giá niêm yết là 43.200.000 đồng. Đội QLTT số 13 đã tạm giữ toàn bộ số hàng hóa vi phạm nêu trên để tiếp tục xử lý theo quy định.

Ứng dụng công nghệ, liên thông dữ liệu ngăn chặn hàng giả trên không gian mạng

Ông Trần Hữu Linh, Cục trưởng Cục Quản lý và Phát triển thị trường trong nước (Bộ Công Thương) cho biết: Lực lượng QLTT đang triển khai quyết liệt Đề án 319 về chống hàng giả trên sàn thương mại điện tử đến năm 2025. Đồng thời, yêu cầu các sàn TMĐT lớn như Shopee, Lazada, TikTok Shop tham gia ký cam kết, thiết lập cơ chế phối hợp xác minh và xử lý nhanh gian hàng vi phạm ngay khi có cảnh báo.

Song song với đó, lực lượng QLTT đẩy mạnh một số biện pháp như: Trao đổi dữ liệu với hiệp hội ngành hàng và doanh nghiệp sở hữu thương hiệu để nhận diện hàng hóa nghi vi phạm; Ứng dụng công nghệ, sử dụng công cụ quét tự động trên nền tảng số để phát hiện gian hàng vi phạm; Tăng kiểm tra thực địa, kết hợp truy quét kho hàng, điểm trung chuyển, cơ sở đóng gói - nơi cung ứng cho hoạt động bán hàng online.

"Mục tiêu cao nhất là bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng và tạo môi trường cạnh tranh lành mạnh cho doanh nghiệp chân chính. Thương mại điện tử phát triển nhanh, nhưng không thể để trở thành 'mảnh đất màu mỡ' cho hàng giả", ông Linh nhấn mạnh.

Triển khai Quyết định 1825/QĐ-BCT của Bộ Công Thương, Cục Quản lý và Phát triển thị trường trong nước xác định mỗi ngày đều là cao điểm kiểm tra thị trường, không để hình thành "vùng trống" trong quản lý nhà nước, đặc biệt trên thương mại điện tử, nơi hành vi vi phạm có thể lan rộng chỉ trong vài giờ.

Cục cũng kiến nghị các bộ ngành và UBND các tỉnh, thành phố tăng cường phối hợp, xử lý nghiêm các tổ chức, cá nhân kinh doanh hàng hóa không rõ nguồn gốc, hàng cấm, hàng xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ.

Bên cạnh đó, Cục đang triển khai đề án nền tảng truy xuất nguồn gốc sản phẩm cho một số nhóm hàng như dệt may, da giày, đồ điện tử… nhằm hỗ trợ người tiêu dùng nhận diện hàng thật – hàng giả ngay từ bước tra cứu.

Có thể thấy, trong bối cảnh thương mại điện tử tiếp tục tăng trưởng mạnh, nhiệm vụ chống hàng giả, hàng vi phạm bản quyền và gian lận thương mại ngày càng trở nên cấp thiết. Sự quyết liệt của Cục Quản lý và Phát triển thị trường trong nước cùng lực lượng QLTT tại từng địa phương được kỳ vọng sẽ tạo ra một môi trường mua sắm an toàn, minh bạch, nơi người tiêu dùng có thể yên tâm, doanh nghiệp chân chính được bảo vệ.

Phan Trang