Ứng dụng công nghệ trong xác minh danh tính liệt sĩ

Số hóa công tác tìm kiếm, quy tập hài cốt liệt sĩ

Trong sự nghiệp đấu tranh giải phóng dân tộc, tỉnh Quảng Ngãi đã có hơn 37 nghìn người con hy sinh ở các chiến trường trên địa bàn. Đến nay, đã tìm kiếm, quy tập về các nghĩa trang liệt sĩ (NTLS) hơn 34,33 nghìn liệt sĩ; còn 2.749 liệt sĩ chưa tìm kiếm được phần mộ, hài cốt. Đồng thời, có 949 liệt sĩ là con em Quảng Ngãi hy sinh trên địa bàn tỉnh khác và làm nhiệm vụ quốc tế tại Lào, Campuchia.

Đoàn viên thanh niên thắp nhang các phần mộ liệt sĩ chưa xác định được thông tin tại Nghĩa trang liệt sĩ tỉnh. Ảnh: SÔNG THƯƠNG

Những năm qua, Ban Chỉ đạo tìm kiếm, quy tập và xác định danh tính hài cốt liệt sĩ tỉnh (Ban Chỉ đạo 515 tỉnh) đã tiến hành rà soát, phân tích dữ liệu hồ sơ lưu trữ và số hóa danh sách hơn 10 nghìn liệt sĩ do đơn vị quản lý; tiếp nhận danh sách 49 nghìn liệt sĩ hy sinh, an táng ban đầu trên địa bàn tỉnh do Cục Chính sách cung cấp, tổ chức khử trùng, chuẩn hóa, chuyển giao cho ban chỉ huy quân sự 13 huyện, thị xã, thành phố (cũ) phục vụ công tác kết luận địa bàn. Đến nay, đã hoàn thành công tác kết luận địa bàn, lập bản đồ tìm kiếm, quy tập hài cốt liệt sĩ từ tỉnh đến cơ sở đợt 1; báo cáo Ban Chỉ đạo quốc gia 515 nghiệm thu, tiếp nhận sản phẩm theo quy định.

Các địa phương đã tiến hành khảo sát, xác minh, kết luận thông tin liệt sĩ và mộ liệt sĩ một cách khoa học, chặt chẽ; đã tìm kiếm, quy tập 144 hài cốt liệt sĩ; tiếp nhận từ địa phương khác chuyển về và di chuyển mộ liệt sĩ do gia đình quản lý đưa vào an táng tại các NTLS địa phương 188 hài cốt liệt sĩ. Quá trình tổ chức quy tập hài cốt liệt sĩ đưa vào nghĩa trang, các mẫu sinh phẩm đều được lấy và gửi các cơ quan chuyên môn giám định ADN theo nguyện vọng của gia đình.

Trung tá Hồ Viết Ba - Trưởng Ban Chính sách, Phòng chính trị, Bộ CHQS tỉnh cho biết, việc số hóa trong công tác kết luận địa bàn, lập bản đồ tìm kiếm, quy tập hài cốt liệt sĩ thời gian qua được triển khai đồng bộ, hiệu quả. Toàn bộ sản phẩm kết luận địa bàn, bản đồ tìm kiếm, quy tập hài cốt liệt sĩ đều được số hóa và đưa vào khai thác sử dụng. Sản phẩm bản đồ số hóa giúp cán bộ trong lực lượng vũ trang dễ dàng khai thác, trực tiếp điều chỉnh, bổ sung và có thể thu hẹp phạm vi tìm kiếm. Qua đó, nâng cao hiệu quả công tác quy tập. Việc này cũng giúp cho cán bộ chuyên môn tiếp cận, khai thác thông tin dễ dàng hơn, góp phần nâng cao chất lượng chuyên môn.

Nỗ lực xác định thông tin liệt sĩ

Để xác định danh tính các liệt sĩ ở những phần mộ chưa có thông tin, những năm qua, Sở LĐ-TB&XH (nay là Sở Nội vụ) đã phối hợp với Cục Người có công và Viện Pháp y Quốc gia lấy mẫu sinh phẩm giám định ADN ở 2.168 mộ liệt sĩ chưa xác định được danh tính tại 19 NTLS trong tỉnh. Các mẫu được bảo quản và gửi về Ngân hàng gene liệt sĩ chưa xác định được thông tin, góp phần sớm xác định danh tính cho các liệt sĩ.

Từ năm 2021 đến tháng 3/2025, Sở Nội vụ đã phối hợp lấy 96 mẫu sinh phẩm hài cốt liệt sĩ để giám định ADN, kết quả, 3 liệt sĩ được xác định có quan hệ huyết thống theo dòng mẹ. Các gia đình cùng cơ quan chức năng tổ chức đưa hài cốt của liệt sĩ về an táng tại quê nhà.

Ngoài ra, Sở Nội vụ phối hợp với Bộ CHQS tỉnh thực hiện khớp nối, đính chính thông tin trên bia mộ liệt sĩ theo phương pháp thực chứng đối với 146 phần mộ liệt sĩ còn thiếu thông tin. Công tác đón tiếp thân nhân, hỗ trợ lấy mẫu sinh phẩm, khai quật phần mộ, bàn giao mẫu về Cục Người có công đều được thực hiện chu đáo, đúng quy định.

Phó Chủ tịch UBND xã Tư Nghĩa Nguyễn Văn Quang chia sẻ, nhiều gia đình ở xa đến tìm mộ liệt sĩ nhưng không có thông tin, do vậy, việc lấy mẫu ADN xác định danh tính là việc làm vô cùng ý nghĩa. Trên địa bàn xã có 3 NTLS, trong đó 1 NTLS đã được tổ chức lấy mẫu để xét nghiệm ADN. Xã mong sớm nhận kết quả để thông tin cho các thân nhân; xác định danh tính cho các phần mộ liệt sĩ; đồng thời giúp số hóa thông tin các mộ liệt sĩ đang an nghỉ tại các NTLS của xã.

Phó Giám đốc Sở Nội vụ Nguyễn Hữu Dũng cho biết, công tác đền ơn, đáp nghĩa được Đảng và Nhà nước rất quan tâm, đặc biệt là việc tìm kiếm, quy tập và xác định danh tính liệt sĩ. Việc này không chỉ giúp các gia đình vơi đi nỗi mong chờ, mà còn mang lại sự an ủi to lớn về tinh thần. Bên cạnh đó, danh tính liệt sĩ còn là nguồn tư liệu quý phục vụ công tác giáo dục truyền thống cách mạng cho các thế hệ mai sau.

Tuy nhiên, công tác này gặp nhiều khó khăn do thời gian đã lâu, thông tin về nơi hy sinh, đơn vị, phiên hiệu của liệt sĩ rất khó xác minh. Bên cạnh đó, thông tin trên bia mộ không thống nhất với hồ sơ và việc lấy mẫu xét nghiệm cũng gặp khó do điều kiện thời tiết ảnh hưởng đến chất lượng mẫu.

"Thực tế cho thấy, tỷ lệ xác định danh tính từ mẫu rất thấp. Vì vậy, trong thời gian tới, Sở sẽ phối hợp với Bộ CHQS tỉnh và các cơ quan liên quan tập trung xác minh thông tin mộ liệt sĩ thiếu thông tin; đồng thời xây dựng Đề án tổng thể nâng cấp, sửa chữa mộ liệt sĩ gắn với xác định danh tính hài cốt liệt sĩ. Đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin, chuyển đổi số trong công tác này”, ông Nguyễn Hữu Dũng cho biết thêm.

SÔNG THƯƠNG