Ứng dụng AI tạo 'luồng gió mới' cho giáo dục

Tiết học ứng dụng AI vào thiết kế bài giảng của thầy Đặng Văn Phương (giáo viên Trường THCS Thái Phương).

AI thay đổi cách dạy và học

Ông Nguyễn Viết Huy - Phó Trưởng phòng Giáo dục Phổ thông, Sở GD&ĐT Hưng Yên cho biết, ngay đầu năm học 2025 - 2026, sở GD&ĐT đã xây dựng kế hoạch tập huấn ứng dụng AI trong công tác quản lý dạy học, kiểm tra, đánh giá và triển khai tới tất cả cấp học.

Trong các lớp tập huấn, giáo viên được tiếp cận nhiều công cụ mới như ChatGPT, Gemini, Canva, Suno, Copilot… Đây không chỉ là công cụ soạn giáo án, tạo đề thi hay tài liệu học tập, mà còn là trợ lý hỗ trợ giáo viên chấm bài, phân tích dữ liệu học tập, cá nhân hóa lộ trình học cho từng học sinh.

Không chỉ tích cực tham gia tập huấn do Bộ, Sở GD&ĐT Hưng Yên tổ chức, nhiều trường còn chủ động mời chuyên gia, báo cáo viên uy tín để tổ chức các buổi tập huấn nội bộ. Các nhà trường cũng đẩy mạnh khai thác, ứng dụng AI, nền tảng số vào giảng dạy và quản lý, góp phần giảm tải đáng kể khối lượng công việc hành chính.

Tại Trường THCS Thái Phương (xã Tiên La, Hưng Yên), Ban Giám hiệu đã ứng dụng trí tuệ nhân tạo (AI) vào nhiều hoạt động quản lý, như soạn thảo công văn, báo cáo, phân công chuyên môn, xếp thời khóa biểu và hỗ trợ họp trực tuyến.

Theo Hiệu trưởng Lê Thị Thúy Hường, các phần mềm AI giúp ích rất nhiều cho hoạt động quản trị nhà trường, như hỗ trợ phân tích thu chi, dự báo nhu cầu, đề xuất phương án tiết kiệm; đồng thời tổng hợp số liệu minh bạch theo quy định, giúp việc báo cáo, kiểm soát qua Kho bạc Nhà nước thuận lợi, đúng pháp luật. Ngoài ra, giáo viên nhà trường khai thác ChatGPT để tạo bài tập phân hóa; dùng GeoGebra và Desmos để trực quan hóa hình học; hay ứng dụng Quizizz, Kahoot để tạo không khí học tập sôi nổi.

“Chúng tôi coi chuyển đổi số, ứng dụng AI là sự thay đổi toàn diện trong tư duy quản lý, dạy học, phù hợp với chiến lược chuyển đổi số của ngành GD&ĐT. AI giống như một “trợ giảng” đắc lực, giúp thầy cô tiết kiệm thời gian, đầu tư nhiều hơn cho phương pháp và tương tác với học sinh. Quan trọng hơn, học sinh được học theo năng lực, phát huy điểm mạnh, khắc phục điểm yếu”, Hiệu trưởng Trường THCS Thái Phương nhấn mạnh.

Theo thầy Đặng Văn Phương - giáo viên Trường THCS Thái Phương, AI là “trợ giảng” đắc lực, giúp giáo viên gợi ý bài tập, soạn giáo án, thiết kế bài dạy các phương pháp và kỹ thuật dạy học. Chẳng hạn, trong môn Toán, sử dụng ChatGPT để tạo ra nhiều bài tập phân hóa và ứng dụng thực tế; sử dụng GeoGebra, Desmos để vẽ hình mô phỏng hình học, giúp học sinh trực quan hóa kiến thức.

“Nhờ ứng dụng AI, tôi không chỉ tiết kiệm thời gian tìm tư liệu mà còn có điều kiện đầu tư cho những hoạt động học tập sáng tạo hơn, kết nối sâu hơn với học sinh. Các em cũng chủ động, hứng thú hơn khi được trải nghiệm nhiều hình thức học sinh động, trực quan”, thầy Phương chia sẻ.

Tương tự tại Trường THPT Đức Hợp (Hưng Yên), nhiều năm nay nhà trường đưa vào sử dụng thiết bị điểm danh thông minh mang lại nhiều lợi ích đối với giáo viên, học sinh, phụ huynh.

Ông Hà Quang Vinh - Hiệu trưởng cho biết, trường lắp đặt hệ thống mạng LAN tốc độ cao và trang bị 6 máy điểm danh cố định bố trí tại 3 tòa nhà để bảo đảm việc điểm danh đầu giờ của học sinh được nhanh chóng. Đây là điểm mới trong quản lý học sinh của nhà trường. Áp dụng phần mềm điểm danh thông minh giúp tiết kiệm thời gian, chính xác trong quản lý sĩ số từng lớp học.

Theo cô Trần Thị Thúy - giáo viên Trường THPT Đức Hợp, nhờ áp dụng số hóa trong điểm danh mà giáo viên chủ nhiệm không tốn thời gian thống kê số học sinh nghỉ học, có phép hay không phép như trước đây; công tác quản lý học sinh của thầy, cô nhanh chóng, thuận tiện và chính xác hơn…

Học sinh Trường THPT Đức Hợp (Hưng Yên) điểm danh khi đến trường.

Còn rào cản

Tuy đạt kết quả bước đầu, quá trình ứng dụng trí tuệ nhân tạo và nền tảng số tại Hưng Yên vẫn đối mặt nhiều khó khăn.

Theo ông Nguyễn Viết Huy, hiện nay, nhận thức về vai trò của chuyển đổi số chưa đồng đều, còn một bộ phận cán bộ quản lý chưa coi đây là nhiệm vụ trọng tâm, dẫn tới triển khai ở cơ sở còn lúng túng, thiếu đồng bộ. Bên cạnh đó, vấn đề hạ tầng cũng đặt ra thách thức không nhỏ. Đặc biệt, nhiều trường ở nông thôn thiếu đường truyền Internet ổn định, thiết bị chưa được đầu tư đồng bộ, bảng tương tác và máy chiếu còn hạn chế.

Cũng theo ông Nguyễn Viết Huy, kinh phí mua bản quyền các phần mềm AI là rào cản lớn. Hầu hết giáo viên mới dùng bản miễn phí với tính năng giới hạn; để khai thác hiệu quả cần chi phí đáng kể, vượt quá khả năng của nhiều cơ sở giáo dục.

Bà Lê Thị Thúy Hường - Hiệu trưởng Trường THCS Thái Phương lại đề cập đến thực trạng một số giáo viên, đặc biệt thế hệ lớn tuổi còn tâm lý e ngại, lo lắng “AI thay thế con người”, chưa thật sự chủ động tiếp cận công cụ mới. Trong khi đó, học sinh tuy nhanh nhạy nhưng có nguy cơ lạm dụng, thiếu định hướng trong khai thác AI.

Trước những thách thức này, ngành Giáo dục Hưng Yên xác định một số giải pháp đồng bộ. Trước hết, tăng cường tuyên truyền, bồi dưỡng nhận thức cho cán bộ, giáo viên về tầm quan trọng của chuyển đổi số, coi đây là yêu cầu tất yếu. Các lớp tập huấn cần được tổ chức thường xuyên, với phương châm “cầm tay chỉ việc”, giúp giáo viên từng bước làm chủ công cụ.

Về hạ tầng, ngành kiến nghị lộ trình đầu tư phù hợp, kết hợp huy động xã hội hóa, tranh thủ sự hỗ trợ từ doanh nghiệp và phụ huynh. Trong lựa chọn công cụ, các trường ưu tiên phần mềm thiết thực, phục vụ trực tiếp cho công tác dạy học và quản lý, thay vì chạy theo phong trào.

“Quan trọng nhất là cần sớm xây dựng Khung năng lực số và Bộ quy tắc đạo đức AI dành cho giáo viên và học sinh. Đây sẽ là căn cứ để thầy cô yên tâm khai thác AI đúng mục đích, đảm bảo an toàn dữ liệu, tránh rủi ro và hạn chế học sinh lạm dụng”, ông Nguyễn Viết Huy khẳng định.

Đinh Chiến