Tuyên Quang: Giảm thiểu thiệt hại thiên tai nhờ bảo đảm vận hành hệ thống thủy lợi

Nông dân phường Minh Xuân, tỉnh Tuyên Quang xuống đồng cấy lúa. (Ảnh: Quang Cường/TTXVN)

Trong bối cảnh thời tiết, khí hậu ngày càng diễn biến phức tạp, đặc biệt là vào mùa mưa bão, tỉnh Tuyên Quang đã và đang triển khai nhiều giải pháp đồng bộ nhằm chủ động phòng, chống, giảm thiểu thiệt hại do thiên tai gây ra.

Một trong những nhiệm vụ trọng tâm của địa phương là bảo đảm an toàn hệ thống hồ đập, công trình thủy lợi, đê điều; những hạng mục có vai trò quan trọng trong sản xuất nông nghiệp, hạn chế thiệt hại cho người dân và sản xuất.

Thiết lập hệ thống vận hành bài bản

Theo Sở Nông nghiệp và Môi trường, toàn tỉnh có 7.203 công trình thủy lợi, phục vụ tưới tiêu cho trên 79.700 ha đất nông nghiệp. Trong đó có 500 hồ chứa, 4.588 đập dâng, 85 trạm bơm và nhiều công trình dẫn nước tự chảy. Hệ thống kênh mương dài 8.085 km, gồm 5.575 km kênh kiên cố và 2.375 km kênh đất, bảo đảm tưới chắc cho hơn 85% diện tích lúa gieo cấy hằng năm.

Đây là hệ thống hạ tầng quan trọng, góp phần nâng cao năng suất cây trồng, tăng hiệu quả sản xuất nông nghiệp, đóng góp vào tăng trưởng kinh tế nông thôn của tỉnh.

Để đảm bảo an toàn cho các hồ chứa nước, nhất là trong mùa mưa lũ, các đơn vị quản lý đã thiết lập hệ thống vận hành bài bản, từ quy trình bảo trì đến lắp đặt thiết bị quan trắc, cảnh báo, xây dựng phương án xả lũ và bố trí hệ thống cảnh báo cho vùng hạ du.

Các địa phương và đơn vị quản lý đã chủ động xây dựng phương án vận hành hồ chứa, lắp đặt hệ thống quan trắc, cảnh báo sớm, đồng thời tăng cường kiểm tra, gia cố các vị trí xung yếu. Những giải pháp này giúp kịp thời phát hiện sự cố, chủ động xả lũ điều tiết nước, cảnh báo vùng hạ du, giảm thiểu thiệt hại khi thiên tai xảy ra.

Nhiều công trình thủy lợi trọng điểm như đập Quang Minh (xã Bắc Quang), hồ Nà Vàng (xã Thượng Lâm), hồ Noong Mò (xã Minh Quang), hồ Đèo Chắp (xã Yên Nguyên), hồ Ngòi Là (phường Minh Xuân), hồ Ngòi Cò (xã Minh Thanh)… đã được đầu tư sửa chữa, nâng cấp đồng bộ.

Bên cạnh các hồ lớn, nhiều hồ chứa nhỏ tại các xã cũng đóng vai trò quan trọng trong phòng chống thiên tai và phát triển sản xuất. Điển hình là hồ Khởn thuộc xã Thái Sơn với diện tích mặt nước khoảng 40ha. Đây là công trình thủy lợi cung cấp nước tưới cho hơn 38ha ruộng của 6 thôn trong xã. Trước mùa mưa bão, chính quyền địa phương chủ động kiểm tra, gia cố bờ đập, xây dựng phương án ứng phó sự cố, bảo đảm an toàn công trình và vùng hạ du.

Không chỉ hệ thống thủy lợi, các nhà máy thủy điện trên địa bàn tỉnh cũng tích cực triển khai biện pháp phòng, chống thiên tai. Tiêu biểu là Nhà máy Thủy điện Sông Lô 8A đã chủ động xả lũ an toàn, tạm dừng phát điện thương mại trong đợt hoàn lưu bão số 10 và 11 để giảm áp lực hồ chứa, đảm bảo an toàn công trình cũng như khu vực hạ du. Sự chủ động điều tiết nước, phối hợp chặt chẽ giữa các đơn vị quản lý và cơ quan chức năng đã góp phần quan trọng trong việc hạn chế thiệt hại do thiên tai, bảo vệ tính mạng, tài sản của người dân, đồng thời giữ vững an toàn hạ tầng thủy lợi, đê điều và lưới điện trên địa bàn tỉnh Tuyên Quang.

Các địa phương cũng phân công cán bộ thường trực theo dõi tình hình hồ chứa, nhất là những khu vực, hạng mục xung yếu để xử lý kịp thời các tình huống phát sinh. Những hành vi vi phạm như rào chắn trước tràn xả lũ, lấn chiếm lòng hồ, tháo van cống trái phép đều được xử lý nghiêm nhằm bảo đảm an toàn công trình. Bên cạnh đó, công tác theo dõi, dự báo khí tượng, thủy văn được thực hiện chặt chẽ, giúp chủ động trong điều tiết, tích nước, phục vụ hiệu quả cho sản xuất nông nghiệp.

Cùng với các biện pháp kỹ thuật, công tác tuyên truyền, nâng cao nhận thức cộng đồng được chú trọng. Người dân vùng hạ du được hướng dẫn nắm rõ quy trình cảnh báo xả lũ, trang bị kỹ năng phòng tránh thiên tai, chủ động bảo vệ tính mạng và tài sản. Những nỗ lực đồng bộ này đã góp phần nâng cao hiệu quả quản lý, vận hành an toàn hồ đập, đê điều, bảo đảm an toàn cho người dân và phát triển kinh tế-xã hội địa phương.

Để ứng phó với những diễn biến bất thường của thời tiết trong mùa mưa bão, các đơn vị, địa phương trong tỉnh đã triển khai đồng bộ nhiều giải pháp; trong đó chú trọng điều tiết nguồn nước, thường xuyên kiểm tra, sửa chữa, đánh giá các hạng mục công trình xung yếu đê điều, thủy lợi.

Hồ thủy lợi phát huy tốt vai trò điều tiết nước phục vụ sản xuất

Việc củng cố, hiện đại hóa hệ thống hồ đập không chỉ tăng khả năng tích trữ và điều tiết nguồn nước mà còn góp phần bảo đảm an toàn công trình trong mùa mưa lũ, giảm nguy cơ sự cố, bảo vệ sản xuất và đời sống người dân.

Công nhân kiểm tra kênh xả tràn tại Nhà máy thủy điện Tuyên Quang. (Ảnh: Hoàng Hải/TTXVN)

Hồ thủy lợi Ngòi Là với diện tích lưu vực trên 16km² là công trình lớn, đóng vai trò quan trọng trong tưới tiêu, sinh hoạt và sản xuất nông nghiệp cho hàng trăm hộ dân. Hồ đã được nâng cấp hai lần (1999 và 2019) với các hạng mục trọng yếu như mở rộng tràn xả lũ, gia cố mái đập, nâng cấp hệ thống cống và đường quản lý. Sau nâng cấp, công trình phát huy hiệu quả rõ rệt trong điều tiết nước, góp phần bảo đảm an toàn sản xuất, ổn định đời sống người dân vùng hạ du.

Hồ Hố Nứa, xã Nhữ Khê rộng hơn 4ha, cung cấp nước tưới cho gần 50ha lúa của xã. Hồ được xây dựng nhiều năm, thân đập được đắp bằng đất có chiều cao đập hơn 10m, qua nhiều năm sử dụng xuất hiện hư hỏng, nước thấm qua thân đập. Từ nguồn vốn Dự án xử lý cấp bách các công trình hồ chứa nước bị hư hỏng do ảnh hưởng bão, hồ Hố Nứa được đầu tư sửa chữa với các hạng mục gia cố nền đập, tràn xả lũ. Đến nay công trình đã hoàn thành và đưa vào sử dụng.

Để đảm bảo an toàn cho công trình nhà máy thủy điện, đặc biệt là hoàn lưu cơn bão số 10 và 11 vừa qua, nhà máy thủy điện Sông Lô 8A tại xã Hàm Yên đã chủ động xả lũ, không phát điện thương mại nhằm đảm bảo an toàn cho công trình cũng như vùng hạ du.

Nhà máy hiện đang vận hành 3 tổ máy, tổng công suất lắp máy là 27 MW. Để đảm bảo an toàn công trình hồ chứa và hạ du, bộ phận kỹ thuật luôn túc trực, theo dõi hệ thống giám sát mực nước vào hồ, mực nước thượng lưu hồ chứa, kết hợp với thông tin dự báo khí tượng thủy văn để có phương án điều tiết phù hợp.

Trong bối cảnh biến đổi khí hậu, thiên tai ngày càng diễn biến phức tạp, khó lường, việc đảm bảo an toàn hồ đập, công trình thủy lợi là nhiệm vụ quan trọng, cấp bách. Cùng với việc rà soát, sửa chữa các hồ, đập bị hư hỏng, ngành Nông nghiệp đang tập trung tăng cường giám sát, theo dõi chặt chẽ diễn biến mưa lũ, từ đó điều tiết hợp lý lượng nước trong hồ, đảm bảo an toàn cho các công trình thủy lợi./.

(Vietnam+)