Tuyến 500kV Lào Cai - Vĩnh Yên, những ngày về đích - Bài 7: Kỹ nghệ kéo dây

Ðội thiện chiến

Chúng tôi có mặt tại vị trí khoảng cột 352 đến 353 đường dây 500kV Lào Cai - Vĩnh Yên (xã Phù Ninh, tỉnh Phú Thọ), khi đội công nhân đang chuẩn bị máy móc thiết bị cho một ngày kéo dây. Ông Hồ Văn Thắng (50 tuổi), có thâm niên 20 năm kéo dây chia sẻ, ông đã từng thi công kéo dây nhiều công trình 500kV. Nhưng đây là công trình khó khăn nhất vì hệ thống cột hầu hết nằm trên núi cao, nhiều cột nằm ở những vị trí hiểm trở, nên việc kéo dây rất gian nan.

“Hôm nay, chúng tôi kéo dây ở khoảng cột này chưa dốc lắm nên có thể sẽ nhàn hơn. Anh em đang cố gắng 2 đến 3 ngày hoàn thành nhiệm vụ ở đây. “Đợt trước, kéo dây ở vị trí cột 373, 374, 375, công nhân 5 giờ sáng xuất phát từ lán đi làm, 8 giờ mới tới được chân cột. Thi công ở những vị trí này vừa khổ cực, vừa tốn nhiều thời gian và chi phí…”, ông Thắng cho hay.

Tạm dừng câu chuyện ở đó, ông Thắng liền phân công công nhân thành từng tổ để chuẩn bị kéo dây. Mỗi đội một nhiệm vụ, người thì leo lên đỉnh cột để lắp sứ chắc chắn vào các thanh xà. Một tổ tiến hành lắp đặt giàn giáo đỡ dây không ảnh hưởng đến an toàn giao thông. Số công nhân còn lại được chia thành hai tốp đến hai cột để đưa dây mồi lên đỉnh cột. Sau gần 1 giờ chuẩn bị, dây mồi đã lên đỉnh cột, chiếc máy tời 5 tấn, nối với đầu máy diesel 12 mã lực, bắt đầu gầm rú kéo dây.

Hình ảnh đường dây 500kV Lào Cai – Vĩnh Yên tại vị trí cột 352

Trong tiếng lạch bạch của máy nổ, ông Thắng nói: “Nhìn chiếc máy tời cũ kỹ, rỉ sét thế này thôi, trọng tải nó có sức kéo hơn 5 tấn. Kéo dây ở những vị trí khó, có khoảng cột hơn 1km, chỉ loại này mới “trụ” được. Nó theo chúng tôi đi từ công trường này đến công trường khác cả chục năm rồi. Máy tời này do chúng tôi tự mày mò mua thiết bị về chế tạo và anh em công nhân điều chỉnh giúp nó ngày một hoàn hảo. Nhìn như một đống sắt vụn, nhưng hiệu quả của nó thì chưa có loại máy tời mới nào sánh được”.

Việc kéo dây cần sự phối hợp ăn ý, vì mỗi người một vị trí cách nhau cả mấy chục mét, nên mọi người dùng bộ đàm để trao đổi. Anh Trần Văn Hà, người đã có 10 năm kinh nghiệm kéo dây, tay thoăn thoắt kết nối dây điện và dây mồi. Kết nối xong, anh ra hiệu cho người điều khiển máy tời kéo dây. Ngay lập tức chiếc máy tời được lên ga kéo nâng dây lên vị trí cần thiết. “Chúng tôi “chinh chiến” với nhau qua nhiều công trình nên người nào việc đó, hiểu ý nhau và không có chút sơ suất nào”, anh Hà chia sẻ.

Công nhân định vị dây mồi

Mỗi cuộn dây điện dài hơn 2km, nặng gần 5 tấn, nếu rải dây không khéo, để chéo vào nhau là mất công cả ngày đi gỡ. Để rải dây, treo dây lên đỉnh cột đòi hỏi người có kinh nghiệm và sử dụng máy tời. Anh Trần Văn Hà nói, rải dây, kéo dây 500kV qua sông, qua núi là giai đoạn khó khăn của ngành điện, công việc này đòi hỏi người công nhân vừa có sức khỏe dẻo dai, vừa có kinh nghiệm mới làm được. “Bước đầu tiên người thợ điện sẽ rải sợi dây thừng dọc theo đường đi, nối từ đỉnh cột nọ sang cột kia để làm dây mồi. Sợi dây mồi này sau đó được căng lên trụ rồi mới buộc vào cáp điện 500kV để kéo lên. Khi dây được tời lên vị trí cần thiết, có 2 công nhân đã chờ sẵn thực hiện nhiệm vụ định vị các dây vào sứ cách điện chắc chắn. Lúc này, người công nhân đã hoàn thành công việc của mình”, anh Hà cho biết.

Ði trên dây điện như đi ở bờ ruộng

Chiếc máy tời “thần thánh” của đội kéo dây ông Hồ Văn Thắng

Sau khi công nhân mỗi người một việc, ông Thắng dẫn tôi vào chiếc lán dựng tạm ở chân cột cho công nhân nghỉ ngơi, ăn trưa… Rót cốc nước nhân trần đá mát lạnh mời tôi, ông Thắng chia sẻ, đội còn một vị trí kéo dây qua sông Lô (thuộc xã Hải Lựu, tỉnh Phú Thọ) rất gian nan. Đó là vị trí cột 369 -370, hai cột hai bên cao 130m, cách nhau 1,3km, cao nhất của toàn tuyến đường dây 500kV Lào Cai - Vĩnh Yên. Đây là vị trí được coi là khó kéo dây nhất của toàn dự án, phải huy động các thợ lão luyện. Ngoài việc cử những người thợ lành nghề, ông Thắng còn phải sử dụng máy bay không người lái (UAV) đưa dây mồi qua sông định vị vào đỉnh cột. Ngoài ra, các ông còn phải dùng sà lan cắm giữa sông và máy hãm để giữ cáp điện không bị ngâm xuống sông.

“Làm nhiều, chuyên tâm thì quen, không tài giỏi gì cả. Nhưng thú thật một điều, chúng tôi có kỹ thuật tốt, chịu khó, thi công nhanh, nên những điểm khó đều được nhà thầu gửi niềm tin. Công nhân của tôi vắt vẻo trên dây, gió cấp 5 đến cấp 6 là chuyện bình thường. Anh em ở trên đó cả ngày cũng không sao. Chỉ cần đeo dây bảo hiểm, họ có thể đi trên dây như đi trên bờ ruộng”, ông Thắng tâm sự. Nói rồi ông Thắng đùa, những việc kỹ thuật phức tạp, đòi hỏi sự chịu khó và gan dạ đó, rất “hợp” với dân dân Quỳnh Lưu (tỉnh Nghệ An) quê ông. Vì thế, không phải tự nhiên, các đường dây 500kV, mạch 1, mạch 2, mạch 3 đội của ông đều tham gia thi công.

Khi hoàn thành việc kéo, căng dây, công nhân phải đi trên các dây ở độ cao hơn 100m như “người nhện” để lắp khung định vị dây để nâng đỡ dây và tạo ra khoảng cách an toàn giữa các pha của đường dây truyền tải trên không. Và đây là công đoạn “gay cấn” hơn cả việc kéo dây.

Sau ca làm việc, anh Hồ Văn Trường (35 tuổi, quê tỉnh Nghệ An) tâm sự, làm việc, đi lại trên độ cao hàng trăm mét đòi hỏi phải thật gan dạ, khéo léo; đặc biệt phải có kỹ năng xử lý tình huống, nhất là gió, mưa và nắng. “Ngồi trên dây những ngày gió lớn cứ chao đảo như đu võng. Lúc đó, rất dễ có cảm giác như người đi tàu biển bị say sóng, dập dềnh, chóng mặt, buồn nôn... Vì thế, công việc này không dành cho người “non gan”, sợ độ cao hoặc có bệnh lý về tim, huyết áp”, anh Trường nói.

Viết Hà