Turkmenistan và Qatar hình thành tuyến xuất khẩu khí đốt mới

Turkmenistan chủ yếu xuất khẩu khí qua đường ống. (Ảnh: AFP)

Thoạt nhìn, Turkmenistan và Qatar có vẻ là đối thủ cạnh tranh, nhưng thực tế chiến lược xuất khẩu của họ lại khác nhau. Qatar nhiều thập kỷ qua tập trung vào thị trường khí tự nhiên hóa lỏng (LNG) và trở thành quốc gia dẫn đầu toàn cầu. Theo Liên minh Khí quốc tế (IGU), năm 2024 Qatar xuất khẩu 77,23 triệu tấn LNG, chiếm 18,8% thị phần toàn cầu, giúp nước này linh hoạt cung ứng cho nhiều thị trường.

Ngược lại, Turkmenistan chủ yếu xuất khẩu khí qua đường ống. Nước này có trữ lượng khí đốt lớn thứ 4 thế giới, với tuyến xuất khẩu chính là đường ống Turkmenistan - Trung Quốc, vận chuyển hơn 30 tỷ m³ khí trong năm 2024. Tuy nhiên, việc phụ thuộc vào các tuyến hiện có và không có đường ra biển là hạn chế lớn, khiến hợp tác với Qatar trở nên đầy triển vọng trong bối cảnh hội nghị lần này.

Quan hệ giữa Turkmenistan và Qatar không phải mới, nhưng đã trải qua nhiều biến động. Năm 2011, Qatar tham gia Thỏa thuận Ashgabat - hành lang vận tải quốc tế nối Trung Á với Vịnh Ba Tư - nhưng rút lui vào năm 2013, làm chững lại tiến độ các dự án hạ tầng chung. Dù vậy, trong thập niên 2010, hai nước vẫn ký nhiều thỏa thuận hợp tác về năng lượng, thương mại và đầu tư, trong đó có việc thành lập Ủy ban liên chính phủ về năng lượng. Những bước đi này đã đặt nền tảng để hai bên nối lại đối thoại ở cấp cao.

Tháng 3/2023, Tổng thống Turkmenistan thực hiện chuyến thăm cấp nhà nước tới Qatar, bàn về việc mở rộng hợp tác kinh tế, phát triển ngành dầu khí và triển khai các dự án quốc tế lớn. Những cuộc tiếp xúc này cho thấy cả hai đều mong muốn làm sâu sắc quan hệ - một động lực đang được tiếp thêm sức mạnh sau hội nghị tại Awaza.

Qatar đang tích cực đa dạng hóa nền kinh tế và đầu tư vào nhiều lĩnh vực trên thế giới. Quỹ đầu tư quốc gia của nước này - Qatar Investment Authority (QIA) - hiện quản lý hơn 450 tỷ USD tài sản. Cho đến nay, Qatar mới chỉ đầu tư hạn chế ở Trung Á, nhưng điều này có thể thay đổi. Với nguồn tài nguyên dồi dào và vị trí chiến lược, Turkmenistan có thể trở thành điểm đến hấp dẫn cho dòng vốn từ Qatar, đặc biệt trong hai lĩnh vực: hạ tầng khí đốt và logistics.

Việc đầu tư nâng cấp ngành công nghiệp khí đốt của Turkmenistan và phát triển các tuyến đường mới - chẳng hạn như dự án đường ống dẫn khí TAPI - được đánh giá rất tiềm năng. Dự án TAPI có công suất dự kiến 33 tỷ m³ khí mỗi năm, mở ra cơ hội lớn để cung cấp cho thị trường Nam Á.

Qatar cũng quan tâm đến việc mở rộng các hành lang logistics. Nằm ở vị trí then chốt trên Con đường Tơ lụa, Turkmenistan có thể đề xuất các dự án phát triển hạ tầng cảng biển ở Caspi và mạng lưới đường sắt, nhằm tăng cường kết nối vận tải trong khu vực. Đây cũng chính là những nội dung trọng tâm tại hội nghị LLDC3.

Hợp tác với Qatar có thể mang đến cơ hội mới cho Turkmenistan trên bàn cờ địa chính trị khu vực. Một đối tác chiến lược từ Trung Đông sẽ giúp Ashgabat mở rộng hiện diện tại các thị trường Nam Á và Đông Nam Á. Bước đi này không chỉ củng cố vị thế kinh tế, mà còn nâng cao vai trò của Turkmenistan trong hệ thống năng lượng quốc tế. Việc thắt chặt quan hệ với Qatar cũng có thể được xem như một phần trong chiến lược rộng hơn, nhằm đa dạng hóa quan hệ đối ngoại và kinh tế, giúp Turkmenistan tham gia tích cực hơn vào việc định hình trật tự mới của thương mại và năng lượng toàn cầu.

Nh.Thạch

AFP