Tuổi trẻ với trách nhiệm 'xanh hóa AI'

Các báo cáo gần đây nhất cho thấy, một câu lệnh văn bản bình thường trên Gemini tiêu tốn năng lượng tương đương 9 giây xem TV, hay một lượt truy vấn trên ChatGPT cần 0,34Wh điện (tương đương bóng đèn tiết kiệm điện sử dụng trong vài phút). Những con số này tưởng chừng rất nhỏ, nhưng với số lượng hàng tỷ câu lệnh mỗi phút, tác động không hề nhỏ. Giới khoa học cũng đã không ít lần cảnh báo về tác động môi trường của AI, nhất là việc tiêu tốn lượng điện khổng lồ để duy trì các trung tâm xử lý dữ liệu.

Ngoài điện năng, các báo cáo cũng cho thấy các trung tâm dữ liệu AI cần một lượng lớn nước để làm mát phần cứng phục vụ huấn luyện và vận hành. Việc xây dựng thêm nhiều trung tâm dữ liệu còn làm tăng nhu cầu phần cứng tính toán hiệu năng cao, kéo theo chi phí môi trường gián tiếp từ sản xuất và vận chuyển. “Dấu chân nước”, “dấu chân carbon” và rộng hơn là “dấu chân môi trường” từ AI đang đặt ra nhiều vấn đề bức thiết. AI đã và đang là một phần hiển nhiên trong cuộc sống. Thay vì sử dụng công cụ tìm kiếm phổ biến trước đây như Google, nhiều người chuyển hướng sang sử dụng AI bởi sự tiện ích, khả năng tổng hợp và phân tích thông tin, hỗ trợ nhiều tác vụ cho học tập và công việc. Đặc biệt, nhiều công cụ AI cũng đang được coi là hình thức giải trí và không ít người sẵn sàng “tâm sự” với vô số câu lệnh vô thưởng, vô phạt mà không hề biết điều đó gây ra những tác động cả trực tiếp và gián tiếp đến môi trường.

Trên thực tế, các hãng công nghệ đã và đang áp dụng nhiều biện pháp để giảm thiểu việc sử dụng năng lượng và phát thải carbon. Tuy nhiên, có lẽ cách hiệu quả nhất trước mắt chính là việc mỗi người tự ý thức việc sử dụng các công cụ AI một cách thông minh, có trách nhiệm. Đó chính là cách “xanh hóa AI” đơn giản và bất kỳ ai cũng có thể áp dụng trong đời sống thường ngày, với từng câu lệnh, tác vụ yêu cầu cho AI.

Công nghệ phát triển luôn có 2 mặt và để khai thác tối ưu sự trợ giúp này buộc chúng ta phải hiểu về nó. Đặc biệt, với những người trẻ, đội ngũ sử dụng AI nhiều nhất hiện nay, việc học cách khai thác hiệu quả, hợp lý AI được xem là tất yếu, vừa để đáp ứng học tập, công việc, đồng thời còn góp phần vào bảo vệ môi trường. Tất cả nhằm đảm bảo công nghệ AI sẽ phục vụ con người một cách bền vững, hiệu quả trong tương lai.

HẢI DUY