Tùng Dương: Hát cho đất nước bằng tâm thế của một công dân

Trò chuyện với Tùng Dương, người ta thấy rõ một tâm thế đã khác: từ cái tôi nghệ sĩ cá nhân đến một công dân hát bằng tình yêu và trách nhiệm với đất nước.

Ngày xưa Tùng Dương hát các ca khúc trữ tình đầy cảm xúc, có lúc như lên đồng. Sau hai mươi mấy năm, sự khác biệt là gì, khi hát các ca khúc về Tổ quốc, đất nước, có lúc nào anh có cảm giác nghẹn ngào khó cất nên lời?

Sau hơn hai mươi năm, tôi nhận ra tình yêu quê hương, đất nước là tình yêu lớn nhất. Tôi dường như không còn hát cho riêng mình nữa. Trước đây, cách hát của tôi thiên về cá nhân, còn nhiều bỡ ngỡ, muốn khám phá cái tôi. Những dự án khi ấy như Li ti, Những ô màu khối lập phương hát về thân phận con người, đề tài nhỏ bé hơn và cũng không có sự hào sảng như bây giờ.

Bây giờ, tôi hát với tâm thế của một nghệ sĩ đồng thời là một công dân. Trải qua nhiều thăng trầm, đi nhiều nơi trên thế giới, học nhiều bài học, tôi thấy mình chín chắn hơn, đủ chiều sâu để cất lên những ca khúc lớn lao, hào sảng về tình yêu đất nước thiêng liêng, bất diệt. Tình yêu đất nước theo năm tháng càng lớn, càng dạt dào, khiến tôi hát hay hơn, sâu hơn, mạnh mẽ hơn.

MV Việt Nam - Tự hào tiếp bước tương lai.

MV mới của anh vừa ra mắt có những cảnh quay tại quảng trường Ba Đình trong những ngày tháng 8 mang ý nghĩa lịch sử, anh có thể chia sẻ cảm xúc đặc biệt khi lựa chọn bối cảnh này?

Với người Việt Nam, quảng trường Ba Đình là nơi thiêng liêng. Với tôi, còn thêm sự thân thương vì nhà tôi ở gần, ngày nào cũng đi qua nhìn ngắm quảng trường Ba Đình rộng mở, tôi luôn cảm xúc và thấy tâm hồn phơi phới.

Tôi từng đứng đó hát trong giai đoạn đất nước gặp nhiều khó khăn vì dịch bệnh, tôi hát truyền hình trực tiếp gửi lời động viên và tấm lòng của người dân miền Bắc vào miền Nam.

Quảng trường gắn với thời khắc Bác Hồ đọc Tuyên ngôn độc lập - giây phút thiêng liêng trong tim mỗi người Việt. Khi đứng hát Việt Nam - Tự hào tiếp bước tương lai tại đây, trong tiếng violin réo rắt, tôi vừa thấy bay bổng, vừa hào hùng, thăng hoa. Khoảnh khắc tôi mặc trang phục đỏ, cất giọng dành tặng đất nước trong dịp Quốc khánh 80 năm, thực sự khó quên.

Tùng Dương trong MV “Việt Nam - Tự hào tiếp bước tương lai” ra mắt ngày 14.8. Ảnh: TLNV

Mới đây, tại quảng trường, tôi cũng đã hát Tiến quân ca cùng 40.000 khán giả, tất cả cùng đặt tay lên ngực và hát theo. Tôi tự hào và thấy mình may mắn vì được sinh ra với dòng máu Việt. Hay trước đó, khoảnh khắc tôi được giải Nghệ sĩ quốc tế đặc biệt do Music Awards Japan 2025 trao tặng, tôi đã hát một câu hát của ca khúc Một vòng Việt Nam, như lời mời gọi khán giả và các nghệ sĩ quốc tế đến du lịch Việt Nam để thấy Việt Nam phát triển và thay đổi ra sao về văn hóa, kinh tế…

Điều gì thôi thúc anh thực hiện ca khúc này đúng vào thời điểm vốn gắn liền với nhiều kỷ niệm của dân tộc?

Đây là kế hoạch đã tính trước. Khi làm việc cùng nhạc sĩ Nguyễn Văn Chung, tôi thấy ở anh tình yêu quê hương tha thiết, rất đồng cảm với tôi. Trước đó, tôi từng cover Viết tiếp câu chuyện hòa bình. Sau thành công của Một vòng Việt Nam, tôi muốn có một ca khúc riêng dành cho dịp 2.9, thay vì chỉ cover. Chung viết cho tôi và chúng tôi vô cùng đồng cảm trong sáng tạo, nhờ vậy tác phẩm ra đời như là món quà âm nhạc chúng tôi muốn cống hiến cho đất nước.

Trong suốt sự nghiệp, khán giả biết đến Tùng Dương với nhiều phong cách âm nhạc đa dạng. MV mới này nằm ở đâu trên hành trình tìm tòi và đổi mới nghệ thuật của anh?

Nó tất yếu phải diễn ra với con đường âm nhạc của tôi. Tôi sinh ra trong thời bình, không chứng kiến chiến tranh, nên âm nhạc là cách tôi thể hiện lòng yêu nước, tôi nghĩ mình cũng như một chiến sĩ trên mặt trận văn hóa. Thời thanh xuân oanh liệt mình đã dành cho bản thân. Giờ mình lại muốn có những dự án âm nhạc dành cho đất nước. Tôi đã từng hát Một vòng Việt Nam, nhạc của “bộ tứ sông Hồng” (Trần Tiến, Dương Thụ, Phó Đức Phương, Nguyễn Cường), Phú Quang…

Tôi luôn có tinh thần tôn vinh các nghệ sĩ đi trước đã sáng tạo các tác phẩm hay cho âm nhạc Việt Nam. Tôi tham gia chương trình “Giai điệu tự hào” cũng với ý nghĩa tiếp nối các ca khúc lịch sử có giá trị. Việc hát các ca khúc này là để đền đáp cũng như thể hiện sự biết ơn của thế hệ trẻ với quê hương, đất nước, với những người đã khuất.

Với tác phẩm này, anh muốn truyền tải thông điệp gì tới khán giả, đặc biệt là giới trẻ?

Tôi muốn thế hệ trẻ, hậu thế ghi nhớ, biết ơn các bậc tiền bối, những chiến sĩ đã ngã xuống, hy sinh để bảo vệ đất nước. Chúng ta phải thể hiện lòng yêu nước bằng cách nỗ lực làm tốt những điều nhỏ nhất trong cuộc sống. Ngày xưa có lý tưởng thì bây giờ có tư tưởng, để sống có mục đích, để gầy dựng đất nước, để tương lai tươi sáng, hội nhập thế giới, nâng tầm của đất nước. Người tài của Việt Nam không thiếu, nếu suy nghĩ đúng đắn, đi đúng hướng cộng với thời vận thuận lợi thì chúng ta sẽ trỗi dậy với tiềm lực, tiềm năng.

Tôi tin rằng, mỗi cá nhân nhỏ bé nếu làm điều tích cực, truyền cảm hứng cho mọi người, sẽ tạo thành một tập thể vững mạnh và đoàn kết.

Trong quá trình làm nghệ thuật, anh cân bằng thế nào giữa việc giữ bản sắc cá nhân và việc mở rộng biên độ sáng tạo để phù hợp thị hiếu công chúng?

Tôi đang rất cân bằng. Tôi biết lúc nào nên thể hiện cá tính âm nhạc, lúc nào phải sống trong bầu không khí tin yêu, nhiệt huyết của người con của quê hương, đất nước. Sự cân bằng đó không phải tự nhiên mà đến, tôi đã phải trải qua những sự không cân bằng để có ngày hôm nay, có được sự vững chãi, trưởng thành. Một nghệ sĩ dù cực đoan đến đâu, trải qua quá trình làm nghệ thuật cũng nên tìm cho mình một sự cân bằng. Cân bằng để biết mình vừa đủ, biết mình khi nào tiến, khi nào lùi, để hoàn thiện bản thân.

Ví dụ như quá khứ, có những người khi thấy Tùng Dương là họ chuyển kênh vì không cảm được, nhưng bây giờ họ đã yêu và dõi theo mình. Đó là do mình hoàn thiện bản thân, ngày một hay hơn. Những ai chưa yêu mình, mình phải làm cho họ yêu bằng chính thực lực, sự thay đổi bên trong, sự vận động của chính bản thân. Tình yêu lớn mà không vị kỷ sẽ nhận được nhiều đồng cảm.

Thực hiện MV “Việt Nam - Tự hào tiếp bước tương lai”, Tùng Dương và ê kíp muốn giới thiệu cảnh đẹp đất nước với một tinh thần Việt Nam thời bình - vươn vai Việt Nam. Ảnh: TLNV

Trong tương lai, anh dự định tiếp tục khai phá những chất liệu âm nhạc nào?

Tôi muốn tiếp tục trẻ hóa tư duy âm nhạc của bản thân. Từ album Tái sinh, tôi đã bắt đầu làm mới mình để gần khán giả trẻ hơn. Khán giả của tôi giờ có các em bé, gen Alpha nữa, có thể hát theo nhạc chú Tùng Dương, khác ngày xưa nhạc mình hát rất kén người nghe. Năm 2025, tôi dành cho âm nhạc quê hương, đất nước. Sang 2026, tôi sẽ làm những dự án có dư vị trẻ trung, kết hợp cùng nhạc sĩ trẻ. Đúng là có những tiến trình trong đời, hơi hơi quá độ một xíu là mình refresh bản thân, tái tạo năng lượng ngay.

Tôi muốn xây dựng hình tượng là một người cống hiến nhiều về văn hóa, truyền cảm hứng với mọi người thông qua giọng hát, đưa ra các thông điệp ý nghĩa về văn hóa, chứ không chỉ là một người có giọng hát hay. Phối hợp với các bạn trẻ như Tăng Duy Tân, Soobin Hoàng Sơn, Trung Quân, Ngọt, Bùi Lan Hương… và rất nhiều bạn trẻ khác là cách tôi sẽ tiếp tục trong thời gian tới.

Có bao giờ anh cảm thấy bản sắc riêng lại trở thành “áp lực”, buộc khán giả luôn kỳ vọng anh phải khác biệt trong mọi sản phẩm?

Khi đã có bản sắc thì làm gì cũng khác biệt, ngay cả cover bài hát cũng khác biệt. Ngày chưa giông bão, Viết tiếp câu chuyện hòa bình… dù mình không phải hát đầu tiên nhưng phiên bản của mình cũng có màu sắc để khán giả nhớ. Mình sáng tạo lần nữa cho tác phẩm theo cách của mình. Tôi không áp lực gì cả, chỉ thấy phải coi trọng công việc, có trách nhiệm sáng tạo, trau chuốt.

Khi tôi đã hát như rút ruột rút gan thì một ca khúc trở thành bài hit quốc dân cũng là điều dễ hiểu. Nhưng năm tháng cho mình sự tinh tế để xử lý ca khúc, không phải lúc nào cũng rút ruột rút gan khiến khán giả mệt. Tôi đã cân bằng giữa cách nghe của số đông với cá tính âm nhạc của Tùng Dương.

Tùng Dương hát Viết tiếp câu chuyện hòa bình tại concert “Tổ quốc trong tim” ngày 10.8.2025 ở sân vận động Mỹ Đình (Hà Nội) đã làm bùng nổ cảm xúc của hơn 50 ngàn khán giả. Ảnh: Nguyễn Hà Nam

Khi nhìn lại sự nghiệp, anh thấy sự kiên định với quan điểm nghệ thuật của mình đã mang lại cho anh điều gì lớn nhất - sự tự do, sự tôn trọng, hay một vị trí bền vững trong lòng khán giả?

Cả 3 đều đúng. Nghệ sĩ phải có tự do để sáng tạo, để bay bổng, để không giới hạn chính bản thân mình. Nhờ đó, tôi mới tìm được một Tùng Dương hôm nay rất thức thời nhưng vẫn giữ được cá tính âm nhạc, vẫn đi tới nơi, về tới chốn, thể nghiệm đủ loại từ rap, hiphop, R&B, jazz, world music, dân gian đương đại, rock, nhạc trẻ, nhạc đỏ. Một Tùng Dương đã cố gắng đi hết những biên độ của chính mình. Nếu đầu tư nghiêm túc với các dự án cá nhân, bạn sẽ luôn tìm được sự cân bằng trong sự nghiệp, đó là sự tự do. Và mình đã làm việc nghiêm túc với nghề, thì sẽ nhận được sự trân trọng, bền vững trong lòng khán giả. Chỉ có chất lượng thực thụ mới tạo được vị trí bền vững. Nghệ sĩ như một người leo núi có nhiều đỉnh phải vượt qua, chứ đừng nghĩ mình leo tới đỉnh rồi. Khi leo tới đỉnh thì bạn đã dừng lại, không còn có thể đi tiếp nữa.

Ai đó nói tôi đang ở đỉnh cao của sự nghiệp thì tôi trả lời: tôi không nghĩ thế, tôi không thấy đỉnh của mình ở đâu cả!

Trâm Anh