Từng bước bền vững từ y tế dự phòng đến chăm sóc cộng đồng

Các hoạt động thuộc Nội dung 2 - Dự án 7 đang được triển khai bền bỉ, từng bước nâng cao chất lượng dân số vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi.

Xác định chăm sóc sức khỏe sinh sản và sàng lọc sớm là khâu then chốt để nâng cao chất lượng dân số, năm 2025, Chi cục Dân số tỉnh đã chủ động ký kết hợp đồng trách nhiệm với các trung tâm y tế (TTYT) để triển khai các nội dung liên quan tại vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi (ĐBDTTS và MN).

Hoạt động giám sát việc thực hiện Nội dung 2 - Dự án 7 tại Trạm Y tế xã Dun thuộc TTYT Chư Sê. Ảnh: ĐVCC

Mở rộng tiếp cận, thay đổi hành vi

Theo đó, các TTYT đã tổ chức 408 buổi tuyên truyền, tư vấn, thu hút gần 15.500 người tham gia. Nhiều đơn vị linh hoạt tận dụng hệ thống truyền thanh cơ sở để lan tỏa thông tin.

TTYT các xã Tây Sơn, Vân Canh phối hợp đài truyền thanh xã, ký hợp đồng phát tin, bài trên hệ thống truyền thanh địa phương, góp phần từng bước thay đổi nhận thức và hành vi chăm sóc sức khỏe sinh sản trong cộng đồng.

Trạm Y tế xã Ia Grai - cơ sở 2 (thuộc TTYT Ia Grai) tuyên truyền lồng ghép về sức khỏe sinh sản, chăm sóc người cao tuổi đến người dân trên địa bàn. Ảnh: ĐVCC

Để tăng tính trực quan và duy trì sự hiện diện thường xuyên của thông điệp truyền thông tại cơ sở, Chi cục Dân số tỉnh phối hợp các đơn vị liên quan sản xuất pa nô tuyên truyền về phổ cập dịch vụ tư vấn, khám sức khỏe trước khi kết hôn; tầm soát, chẩn đoán, điều trị một số bệnh tật trước sinh và sơ sinh… đặt tại trạm y tế các xã Ya Ma, SRó, Chư A Thai, Ia Krêl, Đak Rong.

912 bộ dụng cụ và mẫu giấy thấm máu khô phục vụ sàng lọc sơ sinh đã được mua sắm, cấp phát cho TTYT khu vực phía Tây tỉnh; các tờ rơi về sàng lọc trước sinh, sơ sinh cũng được cung cấp đến các TTYT, góp phần nâng cao năng lực triển khai kỹ thuật tại tuyến cơ sở.

Mang Yang là địa bàn miền núi có diện tích rộng, giao thông đi lại khó khăn, trình độ dân trí không đồng đều; tỷ lệ phụ nữ sinh con tại nhà còn cao.

Đây là những rào cản lớn trong việc tiếp cận dịch vụ y tế, đặc biệt khi triển khai Chương trình sàng lọc sơ sinh.

Thông tin từ TTYT Mang Yang cho hay, mỗi năm trên địa bàn huyện có hơn 1.000 trẻ được sinh ra, trong đó có tới hơn 30% sinh tại nhà. Thực tế này khiến tỷ lệ trẻ sơ sinh được sàng lọc trong những năm trước còn thấp.

“Để nâng cao hiệu quả triển khai, TTYT Mang Yang tập trung đẩy mạnh truyền thông - giáo dục sức khỏe tại các thôn, làng đặc biệt khó khăn; đồng thời vận động phụ nữ mang thai đến Trạm Y tế để theo dõi thai kỳ và sinh con tại cơ sở y tế, tạo điều kiện thuận lợi cho sàng lọc sơ sinh” - bà Hoàng Thị Thắm - Phó Trưởng Phòng Dân số TTYT Mang Yang chia sẻ.

Nâng cao sức khỏe người cao tuổi

Già hóa dân số đang trở thành xu hướng rõ nét tại nhiều địa phương miền núi của Gia Lai, đặt ra yêu cầu cấp thiết trong chăm sóc và nâng cao sức khỏe người cao tuổi. Việc tuyên truyền, nâng cao nhận thức cộng đồng đối với công tác này cũng được đẩy mạnh triển khai trong năm.

Chi cục Dân số tỉnh tổ chức 3 lớp tập huấn nâng cao năng lực cho đội ngũ làm công tác tư vấn, khám sức khỏe người cao tuổi tại các địa bàn triển khai Nội dung 2 tại khu vực phía Tây tỉnh.

Các TTYT đã tổ chức 364 hội nghị, cuộc truyền thông thay đổi hành vi với hơn 15.000 lượt người tham dự. Đồng thời, hàng loạt chiến dịch truyền thông lồng ghép cung cấp dịch vụ khám sức khỏe, sàng lọc một số bệnh thường gặp và lập hồ sơ theo dõi sức khỏe người cao tuổi được triển khai rộng khắp.

Nhiều địa bàn đã đạt kết quả nổi bật như Chư Prông, Vĩnh Thạnh, Vân Canh, An Lão, Kông Chro, Kbang…, từng bước mở rộng mạng lưới chăm sóc người cao tuổi tại vùng ĐBDTTS và MN.

Truyền thông về chăm sóc sức khỏe người cao tuổi tại xã Cửu An. Ảnh: ĐVCC

Theo Chi cục Dân số tỉnh, trong năm 2025, các TTYT đã tổ chức 298 buổi truyền thông về chính sách, pháp luật của Nhà nước về dân số với 11.318 người tham dự. Nhiều địa phương làm mới băng rôn, phướn, đẩy mạnh truyền thông trực quan tại các xã vùng sâu, vùng xa.

Các chiến dịch truyền thông lồng ghép cung cấp dịch vụ dân số - kế hoạch hóa gia đình tiếp tục được triển khai, chú trọng giảm thiểu tảo hôn, hôn nhân cận huyết thống và nâng cao chất lượng dân số tại khu vực biên giới.

Cùng với các hoạt động trực tiếp tại các địa bàn thụ hưởng dự án, Chi cục Dân số đã tổ chức 5 lớp tập huấn cho 509 cộng tác viên dân số khu vực phía Tây tỉnh; 3 lớp tập huấn cho 90 nhân viên y tế thôn khu vực phía Đông tỉnh. Công tác kiểm tra, giám sát được triển khai 4 đợt tại 21 TTYT, góp phần nâng cao hiệu quả thực hiện dự án.

Những kết quả đạt được trong năm 2025 cho thấy, Nội dung 2 - Nâng cao chất lượng dân số vùng ĐBDTTS và MN tỉnh Gia Lai đã được triển khai đồng bộ, có chiều sâu, từ công tác quản lý đến từng thôn, làng.

“Từ chăm sóc sức khỏe sinh sản, người cao tuổi đến nâng cao năng lực đội ngũ và phòng, chống bệnh tật bẩm sinh, các hoạt động đã góp phần hình thành nền tảng dân số khỏe mạnh hơn, tạo tiền đề quan trọng cho phát triển KT-XH bền vững vùng ĐBDTTS và MN trong những năm tiếp theo” - bà Trần Thị Lệ Kiều - Chi cục trưởng Chi cục Dân số tỉnh nói.

NGUYỄN MUỘI