Tự ý mua thuốc chữa cúm, không hết bệnh còn gây thêm gánh nặng y tế

Ngày 14-10, Báo Pháp Luật TP.HCM phối hợp cùng Phòng khám Đa khoa Ngọc Minh tổ chức talkshow “Biến chứng của bệnh cúm và giải pháp dự phòng”.

Talkshow có sự tham gia của PGS.TS.BS Trần Văn Ngọc, Chủ tịch Hội Hô hấp TP.HCM, Chủ tịch Hội đồng chuyên môn Hệ thống Y khoa Ngọc Minh; BS Trương Hữu Khanh, nguyên Trưởng khoa Nhiễm - Thần kinh, Bệnh viện Nhi đồng 1 TP.HCM cùng TS.BS Nguyễn Minh Ngọc, Trưởng phòng khám Đa khoa, Viện Pasteur TP.HCM.

Bệnh viện, phòng khám tiếp nhận nhiều ca cúm mùa

PGS.TS.BS Trần Văn Ngọc, Chủ tịch Hội Hô hấp TP.HCM, Chủ tịch Hội đồng chuyên môn Hệ thống Y khoa Ngọc Minh, cho biết cúm là loại virus thông thường, nhưng cũng dẫn tới nhiều nguy cơ biến chứng.

PGS.TS.BS Trần Văn Ngọc, Chủ tịch Hội Hô hấp TP.HCM, Chủ tịch Hội đồng chuyên môn Hệ thống Y khoa Ngọc Minh. Ảnh: NGUYỆT NHI

Cúm là virus thông thường được nhắc đến rất nhiều. Chúng ta có thể nhớ tới dịch cúm mùa Tây Ban Nha đã gây hại cho 50 triệu người, những năm sau này của thế kỷ 20 có nhiều biến chủng cúm khác nhau, đặc biệt là dịch cúm COVID-19 vừa qua khiến rất nhiều người mắc và tử vong trên toàn thế giới.

“Điều này có thể thấy cúm gần như xảy ra hàng năm. Tại Phòng khám y khoa Ngọc Minh, chúng tôi đang tiếp nhận rất nhiều bệnh nhân mắc cúm, trong đó có cả những người lớn tuổi, mắc bệnh nền. Một số gây biến chứng viêm phổi”- PGS.TS.BS Trần Văn Ngọc cho biết.

Tương tự, BS Trương Hữu Khanh cũng thông tin, hai tuần gần đây, khoa Nhi của Bệnh viện Nhi đồng 1 tiếp nhận nhiều ca mắc cúm, nhất là nhóm dưới 5 tuổi, một số trẻ đã bị viêm phổi.

BS Khanh cũng lưu ý, với trẻ nhỏ (nhất là trẻ có bệnh nền), sau mỗi đợt cúm mùa, sức khỏe trẻ sẽ giảm, có thể biếng ăn, bỏ ăn... Những lúc này, cần đảm bảo dinh dưỡng cho trẻ trong và sau khi mắc cúm.

Nói về triệu chứng của bệnh cúm, PGS.TS.BS Ngọc cho biết triệu chứng bệnh hô hấp khá giống nhau, về tổng thể rất khó phân biệt giữa cảm, cúm mùa hay virus hô hấp hợp bào (RSV), vì triệu chứng ban đầu hầu hết là nhức đầu, sổ mũi, đau họng…

Riêng với bệnh cúm, ngoài các triệu chứng vừa kể trên còn xuất hiện thêm dấu hiệu sốt cao, đau nhức cơ, suy nhược nặng… Đây là biểu hiện dễ nhận diện giữa cúm so với cảm. Nói chung tùy theo thể trạng, độ tuổi của bệnh nhân mà các triệu chứng này có các biểu hiện khác nhau.

Do đó, PGS.TS.BS Ngọc cho rằng, người dân phải hết sức lưu ý đối với người có bệnh nền như hen, thận, tiểu đường… khi gặp các triệu chứng sốt cao, đau nhức mình mẩy, thì phải lưu ý tới cúm và nên tới các cơ sở y tế gần nhất.

Tương tự, TS.BS Nguyễn Minh Ngọc, Trưởng phòng khám Đa khoa, Viện Pasteur TP.HCM cũng chỉ ra triệu chứng của cúm cũng như triệu chứng cảm lạnh, nhưng cảm lạnh thì không gây biến chứng. Trong khi virus cúm thì lại gây ra biến chứng, nhất là ở chủng A và B.

TS.BS Nguyễn Minh Ngọc, Trưởng phòng khám Đa khoa, Viện Pasteur TP.HCM. Ảnh: NGUYỆT NHI

Biến chứng gây ảnh hưởng sức khỏe

Tại talkshow, các chuyên gia y tế nhấn mạnh, biến chứng của cúm mùa không thể xem nhẹ, nhất là đối với nhóm trẻ nhỏ, người già, người có bệnh nền.

Một trong những biến chứng thường gặp là viêm phổi, nguy hiểm hơn là viêm phổi bội nhiễm, nhất ở nhóm kháng kháng sinh.

Đối với trẻ nhỏ, BS Trương Hữu Khanh còn cho biết, có biến chứng nguy hiểm hơn là tình trạng suy giảm thần kinh trung ương, khiến cơ thể rơi vào tình trạng co giật, lơ mơ, suy nhược... Từ đó khiến cho trẻ dễ suy kiệt, ốm yếu, thậm chí dễ bị cúm tái đi tái lại.

BS Trương Hữu Khanh, nguyên Trưởng khoa Nhiễm - Thần kinh, Bệnh viện Nhi đồng 1 TP.HCM. ẢNH: NGUYỆT NHI

"Nếu trẻ không được chăm sóc đúng cách sau cúm, trẻ rất dễ đối mặt với tình trạng suy dinh dưỡng"- BS Khanh lưu ý.

Ở góc độ y tế công cộng, TS.BS Nguyễn Minh Ngọc cho biết, ngoài tác động tới sức khỏe bệnh nhân, cúm còn gây ra gánh nặng cho y tế và gia đình bệnh nhân.

"Theo một thống kê ở Mỹ, hằng năm có khoảng 200.000 người phải nhập viện vì cúm, tiêu tốn 10 tỉ USD cho việc điều trị biến chứng.

Tại Việt Nam, dù không có con số nghiên cứu chi tiết về vấn đề này, song 10 năm trước, Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới đã chỉ ra, mỗi người dân phải chi 3 triệu đồng để điều trị cúm. Sau 10 năm con số này chắc chắn cao lên, do đó người dân cần phòng ngừa và chăm sóc sức khỏe đúng cách"-TS.BS Ngọc nói và nhấn mạnh về gánh nặng của cúm với y tế cộng đồng.

Không tự ý mua thuốc chữa cúm

Theo các chuyên gia, một trong những cách phòng ngừa cúm hiệu quả là nâng cao sức đề kháng của cơ thể và có các biện pháp phòng ngừa chủ động. Quan trọng là chữa trị đúng cách khi mắc cúm.

Theo các chuyên gia y tế, người dân không nên tự ý mua thuốc để chữa cúm mùa. Ảnh: NGUYỆT NHI

Với góc nhìn y khoa, PGS.TS.BS Ngọc cho biết, việc tăng sức đề kháng là quan trọng, để cơ thể vượt qua các đợt cảm hoặc cúm mùa.

Người mắc bệnh nền như tiểu đường, tim mạch... tức nhóm nguy cơ biến chứng cao khi mắc cúm cần phải chăm sóc kỹ lưỡng hơn, từ tuân thủ tuyệt đối điều trị bệnh nền theo hướng dẫn của bác sĩ tới các biện pháp phòng ngừa như đeo khẩu trang, vệ sinh tay chân, mũi đúng cách, đảm bảo dinh dưỡng, duy trì thể thao...

Đối với việc tăng đề kháng cả ở nhóm trẻ và người lớn, các bác sĩ tại talkshow lưu ý bổ sung vitamin D là rất quan trọng, cạnh đó cần bổ sung kẽm, vitamin C qua ăn uống hoặc sử dụng thuốc theo chỉ định của bác sĩ.

"Với người mắc cúm, bổ sung dinh dưỡng đúng cách sẽ giúp cơ thể hồi phục. Đơn cử với trẻ nhỏ chúng ta cho trẻ uống nhiều nước, vỗ long đờm để trẻ không bị khó thở, chia nhỏ bữa ăn bằng thức ăn mềm, dễ nuốt, bổ sung vitamin đúng cách. Cạnh đó, phải cho trẻ ngủ đủ giấc, hoạt động thể chất nhẹ nhàng để trẻ nhanh chóng bình phục"-BS Khanh chia sẻ.

Trong đó, BS Trương Hữu Khanh và PGS.TS Ngọc đồng nhấn mạnh việc người dân tuyệt đối không tự ý mua thuốc, nhất là kháng sinh để chữa cúm, đặc biệt ở nhóm người nhạy cảm như trẻ nhỏ, người già, người có bệnh nền.

Theo BS Trương Hữu Khanh, việc tự mua thuốc tây để chữa cúm cho trẻ chỉ giải quyết các triệu chứng ban đầu, trong khi các trường hợp cần tới kháng sinh phải là các bác sĩ mới có thể chẩn đoán đúng được trẻ cần gì, liều ra sao. Trên thực tế, vấn nạn kháng thuốc đang là bài toán lớn của ngành y tế hiện nay, rất cần sự chung tay của người dân để đẩy lùi.

Đối với câu hỏi, liệu rằng có nên test nhanh cúm tại nhà hay không, TS.BS Nguyễn Minh Ngọc trả lời: Có thể làm được khi sử dụng các dịch vụ hoặc que test uy tín ở các nhà thuốc, cơ sở y tế có dịch vụ khám tại nhà. Từ đó có biện pháp cách ly hoặc chữa trị đúng cách.

"Tuy nhiên test nhanh cũng có điểm bất lợi là tình trạng kết quả "giả". Vì kết quả thì cần tùy thuộc với chất lượng mẫu thử, lấy đúng cách hay không... Do đó, khi có các dấu hiệu của cúm mùa, người dân có thể tới các địa điểm y tế để y bác sĩ thực hiện xét nghiệm PCR... cho ra kết quả chính xác hơn"- TS.BS Ngọc bày tỏ.

Cũng tại talkshow, một trong những cách phòng ngừa cúm được các bác sĩ nhấn mạnh là nâng cao nhận thức phòng ngừa cúm bằng tiêm chủng đúng cách.

TS.BS Nguyễn Minh Ngọc nhìn nhận, nhiều bệnh nhân thắc mắc vì sao phải tiêm chủng hằng năm. Lý do vì chủng cúm thay đổi liên tục, nên tiêm vaccine cúm mùa là cách để nâng cao kháng thể cho cơ thể, chống lại cúm.

Đối với trẻ nhỏ, BS Khanh cũng nhấn mạnh, phụ huynh cần cho trẻ, nhất là nhóm dưới 5 tuổi, tiêm chủng đầy đủ, trong đó có vaccine cúm.

Các chuyên gia tại tọa đàm kỳ vọng, với việc nhận diện đúng dấu hiệu, biến chứng và cách phòng ngừa cúm, việc đẩy lùi tình trạng cúm sẽ có hiệu quả trong thời gian tới.

TS.BS Nguyễn Minh Ngọc cũng thông tin thêm, hiện ngành y tế đã đề xuất đưa vaccine cúm vào chiến dịch tiêm chủng mở rộng trong năm 2030 tới đây.

THU HÀ