Tự ý khám, chữa bệnh bằng AI, hậu quả khôn lường

Trong thời đại công nghệ bùng nổ, đặc biệt là mạng xã hội và gần đây là AI, rất nhiều tiện ích được giải quyết chỉ bằng một cái nhấp chuột. Tuy vậy, sự tràn ngập thông tin đúng/sai nếu không tìm hiểu, phân tích kỹ dễ dẫn đến sai lầm. Đặc biệt trong việc ứng ụng AI, Google…tìm hiểu và tự chẩn đoán, thậm chí là điều trị bệnh, nếu lạm dụng, không có chuyên môn có thể để lại những hậu quả đáng tiếc.

Thạc sỹ, bác sỹ chuyên khoa II Lê Xuân Trung, Phó giám đốc Bệnh viện đa khoa Đông Sơn, nguyên Trưởng khoa Hồi sức tích cực - sơ sinh, Bệnh viện Nhi Thanh Hóa kể, có những trường hợp, bác sỹ khám, điều trị chỉ biết… lắc đầu ngao ngán.

Thạc sỹ, BS chuyên khoa II Lê Xuân Trung khuyến cáo cha mẹ không nên tự ý khám bệnh cho trẻ bằng AI

“Bệnh nhi 8 tháng tuổi sốt cao, sổ mũi, quấy khóc được bố mẹ dùng AI và lên mạng tìm hiểu rồi tự chẩn đoán là cảm cúm và mua thuốc về dùng. 2 ngày sau trẻ sốt liên tục, bú kém, bỏ bú và nhập viện với biến chứng viêm màng não. Rất may quá trình điều trị tích cực trẻ vượt qua được”, bác sỹ Trung ái ngại.

Một trường hợp khác, bác sỹ Lê Xuân Trung chia sẻ: gia đình xem Tiktok quảng cáo sữa tăng cường miễn dịch, sau đó mua về bổ sung cho trẻ. Sau 3 lần dùng trẻ xuất hiện quấy khóc, bú kém. Khi liên hệ lại với người bán (không rõ có chuyên môn hay không) thì được hướng dẫn đổi sang 1 loại sữa khác. Tuy vậy triệu chứng không những không thay đổi và còn nặng thêm: trẻ bỏ bú, bụng chướng, đi ngoài phân nhầy, nhập viện trong tình trạng viêm ruột hoại tử nặng, nguy kịch đên tính mạng.

“Cá biệt có trường hợp trẻ 5 ngày tuổi vàng da. Bố mẹ phát hiện thấy con vàng da nhiều, chụp ảnh nhờ AI chẩn đoán là vàng da sinh lý. Chỉ đến khi trẻ bú kém, kích thích tăng trương lực cơ ngày thứ 7 mới đưa con nhập viện khám. Lúc này trẻ đã có dấu hiệu nhiễm độc thần kinh của mặt bệnh vàng da nhân não. Tuy được tích cực điều trị thay máu, chiếu đèn tích cực nhưng khả năng di chứng là khó tránh khỏi”, bác sỹ Trung dẫn chứng.

Đó là một trong khá nhiều các trường hợp cha mẹ sắm vai “bác sỹ AI”, “thầy thuốc Google” để khám và điều trị cho con dẫn đến bệnh càng nặng thêm mà bác sỹ Lê Xuân Trung từng gặp.

Theo vị bác sỹ nhi khoa từng có hơn 20 năm trong nghề, AI hay các công cụ tìm kiếm trên mạng hỗ trợ rất nhiều cho con người trong cuộc sống, nhất là trong thời đại số hiện nay. Tuy nhiên, theo bác sỹ Trung, cần phải biết phân tích, định hướng và đặt câu hỏi đúng thì AI mới giúp ích rất nhiều cho công cuộc tìm kiếm thông tin, kể cả các thông tin về sức khỏe, khám bệnh, chữa bệnh. Nhưng AI không thể thay thế được bác sỹ mà chỉ hỗ trợ trong hoạt động khám chữa bệnh.

Bác sỹ "ảo" từ AI chỉ có thể hỗ trợ khám chữa bệnh, không thể thay thế hoàn toàn bác sỹ

Bác sỹ thật khác với bác sỹ “ảo” ở chỗ không chỉ dựa vào triệu chứng mà còn phải quan sát, trực tiếp khám lâm sàng, trao đổi, giao tiếp để hỏi kỹ tiền sử bệnh. Lạm dụng AI khi không có chuyên môn khám, chữa bệnh dẫn đến nguy cơ điều trị sai cách, nhất là các bệnh nặng, phức tạp.

Vừa qua, tại Hội thảo về trí tuệ nhân tạo (AI) và giải pháp chiến lược cho hệ thống y tế thông minh do Bộ Y tế tổ chức, TS Nguyễn Ngô Quang, Cục trưởng Cục Khoa học công nghệ và Đào tạo cho rằng, AI không thay thế bác sĩ, mà chỉ là công cụ hỗ trợ, do đó Bộ Y tế đang hoàn thiện các quy định về nguyên tắc phát triển, phân loại, kiểm định, quản lý và giám sát chất lượng AI trong y tế, đảm bảo chỉ những hệ thống AI đạt tiêu chuẩn mới được triển khai trong thực tế. Mọi quyết định điều trị cuối cùng phải có sự giám sát và xác nhận của bác sĩ, bác sĩ phải chịu trách nhiệm chuyên môn và quyền lợi của người bệnh.

Một số chuyên gia khuyên, người không có chuyên môn về y khoa chỉ nên dùng AI để tìm hiểu thêm thông tin sức khỏe, theo dõi triệu chứng nhẹ, hoặc chuẩn bị tốt hơn trước khi đi khám thật. Luôn tham khảo ý kiến bác sĩ chuyên môn trước khi dùng thuốc hoặc điều trị. AI là một thành tựu nhưng khi sử dụng phải hiểu biết và có trách nhiệm, không lạm dụng thái quá, không đặt niềm tin mù quáng “AI chữa bách bệnh” để bảo vệ sức khỏe cho chính mình, người thân và cộng đồng.

Quang Duy