Từ 'xin - cho' đến chính quyền chủ động: Thước đo hiệu quả của chính quyền 2 cấp

Sau gần 4 tháng triển khai, mô hình chính quyền địa phương 2 cấp từng bước đi vào nền nếp, mang lại hiệu quả, đặc biệt là đẩy mạnh thực hiện thủ tục trực tuyến và giảm khâu trung gian. Để kịp thời tháo gỡ khó khăn, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ đã chủ động ban hành hơn 140 văn bản pháp quy, cùng với đó là hệ thống văn bản hướng dẫn đồng bộ từ các bộ, ngành.

Trong Kết luận số 202 ngày 31/10 về tình hình, kết quả hoạt động của bộ máy hệ thống chính trị và chính quyền địa phương 2 cấp, Bộ Chính trị, Ban Bí thư yêu cầu tiếp tục tăng cường toàn diện cho cấp xã, sớm khắc phục những tồn tại, hạn chế để cấp xã chuyển mạnh trạng thái từ thụ động sang chủ động, từ quản lý sang quản trị và kiến tạo, phát triển kinh tế - xã hội, chăm lo đời sống nhân dân; giải quyết kịp thời nhu cầu chính đáng của người dân và doanh nghiệp.

Từ “xin - cho” đến chính quyền chủ động: Thước đo hiệu quả của chính quyền 2 cấp

Chuyển đổi số là đòi hỏi bắt buộc

Chỉ ra thành công lớn bước đầu và rõ ràng của chính quyền 2 cấp, đại biểu Quốc hội đoàn Hà Nội, GS.TS Hoàng Văn Cường cho rằng, các vấn đề của người dân đã được chuyển giao hoàn toàn về cấp xã, cơ sở, loại bỏ các khâu trung gian.

Từ thành công này, GS.TS Hoàng Văn Cường cho rằng, mô hình mới đặt ra yêu cầu chính quyền phải chuyển từ cơ chế "xin - cho" sang phương thức chủ động. Nếu chính quyền muốn hoàn thành nhiệm vụ thì phải biết trước người dân cần cái gì để chủ động tìm giải pháp đáp ứng.

GS.TS Hoàng Văn Cường cũng đánh giá, những khó khăn ban đầu là điều có thể dự báo, bởi đây là một mô hình rất mới, bộ máy mới, cán bộ chưa quen phương thức làm việc và vẫn trong giai đoạn "vừa chạy vừa xếp hàng".

"Những vấn đề liên quan đến người dân thì được chuyển giao hết về cho chính quyền cấp xã, cấp cơ sở, là nơi trực tiếp nhất với người dân, phải chịu trách nhiệm giải quyết toàn bộ, chứ không đẩy người dân lên các cấp trung gian cao hơn. Đây là thước đo hiệu lực, hiệu quả thực chất nhất", ông Cường nói.

Để làm được điều đó, GS.TS Hoàng Văn Cường khẳng định việc đẩy mạnh chuyển đổi số là một áp lực và đòi hỏi bắt buộc, nhằm chuyển đổi từ nhà nước quản lý sang nhà nước phục vụ, kiến tạo và tiến tới chính phủ số.

Về việc đánh giá mô hình chính quyền, ông Cường cho rằng còn quá sớm để tổng kết, nhưng việc đánh giá và rút kinh nghiệm phải diễn ra thường xuyên.

"Chúng ta phải thay đổi kịp thời. Những gì chưa phù hợp, còn bất cập, vướng mắc thì phải có biện pháp xử lý ngay lập tức thì mới đáp ứng được yêu cầu", GS.TS Hoàng Văn Cường nêu ý kiến.

Đại biểu Quốc hội đoàn Hà Nội, GS.TS Hoàng Văn Cường (Ảnh: Quốc hội)

Thách thức rất lớn cho đội ngũ cán bộ, công chức

Đại biểu Quốc hội đoàn Thái Nguyên, PGS.TS Nguyễn Công Hoàng cho rằng, chính quyền là nền tảng mà tất cả các lĩnh vực khác như văn hóa, thể thao, du lịch đều phải vận hành trên đó. Việc sắp xếp lại đòi hỏi phải xử lý đồng bộ các cấu phần, từ cơ sở vật chất đến nền tảng công nghệ vốn trước đây trực thuộc nhiều cấp khác nhau.

"Việc này cần có những cuộc thảo luận hết sức cụ thể, lấy ý kiến các bộ, ban, ngành để xem chúng ta thay đổi như thế nào cho phù hợp", đại biểu Hoàng nhấn mạnh.

Theo PGS.TS Nguyễn Công Hoàng, vai trò của chính quyền cấp cơ sở là cực kỳ quan trọng. Trong đó, chính quyền phường, xã phải có trách nhiệm truyền thông và người dân khi có việc cần đến phường, xã trước tiên: "Bây giờ chúng ta không thể nào cái gì cũng vượt cấp lên trên được".

Đại biểu Quốc hội đoàn Thái Nguyên, PGS.TS Nguyễn Công Hoàng (Ảnh: Quốc hội)

Trong khi đó, đại biểu Quốc hội Nguyễn Ngọc Sơn (đoàn Hải Phòng) nhìn nhận mô hình chính quyền mới đặt ra thách thức rất lớn cho đội ngũ cán bộ, công chức và cả các cơ quan của Quốc hội.

Đại biểu phân tích, việc hoàn thiện thể chế phải đảm bảo tính đồng bộ và khả thi, tránh tình trạng luật được thông qua nhưng không thể triển khai vì không phản ánh hết thực tiễn.

"Ngay cả chính quyền địa phương hai cấp với năng lực hiện nay cũng chưa đồng đều, nên việc áp dụng chính sách pháp luật mà chưa rõ ràng, cụ thể thì còn vất vả hơn nhiều", ông Sơn nhận định.

Đại biểu cho rằng, vai trò giám sát của Quốc hội trong giai đoạn này là hết sức quan trọng. Đối với các vướng mắc còn tồn tại, các địa phương cần kiến nghị lên Chính phủ để tháo gỡ, nếu vượt thẩm quyền Chính phủ sẽ báo cáo Quốc hội.

Lê Hoàng/VOV.VN