Từ vụ xây nhầm nhà trên đất người khác ở Hải Phòng, đại biểu nói sau một đêm mọi quy định thay đổi

Sáng 14-11, tiếp tục kỳ họp thứ 10, Quốc hội thảo luận về dự án Luật Xây dựng (sửa đổi). Những vụ việc gây chú ý trong thời gian gần đây như hiện tượng cầu Sông Lô xuống cấp nghiêm trọng hay tình trạng xây nhầm nhà trên đất người khác đã được các đại biểu nêu ra để mổ xẻ, tìm giải pháp tháo gỡ.

Cùng một công trình 2 tầng, sau một đêm...

Góp ý cho dự luật, đại biểu Nguyễn Thị Lệ Thủy (đoàn Vĩnh Long) cho rằng cơ quan soạn thảo đã tiếp thu khá đầy đủ ý kiến của đại biểu Quốc hội. Tuy vậy, vẫn còn những “khoảng trống” lớn cần hoàn thiện, tập trung ở ba từ khóa là đồng bộ - toàn diện - an toàn.

Thứ nhất, vẫn còn tình trạng xây dựng các công trình ngầm không theo quy hoạch tổng thể ban đầu, dẫn đến ảnh hưởng đến các công trình trên mặt đất và gây xung đột giữa các công trình ngầm với nhau, làm lãng phí nguồn lực xã hội.

Tình trạng ngập tại các đô thị ngày càng phổ biến, không chỉ ở các thành phố lớn mà cả tại các khu vực miền núi và hải đảo. “Mặc dù luật nêu quản lý cả trên mặt đất và dưới mặt đất nhưng toàn bộ dự thảo chỉ xuất hiện duy nhất một từ ‘ngầm’, không hề có quy định cụ thể” - bà nói.

Đại biểu Quốc hội Nguyễn Thị Lệ Thủy - Vĩnh Long. Ảnh: QH

Thứ hai, việc quản lý, khai thác và sử dụng các công trình ngầm, đặc biệt là các công trình ngầm trong đô thị chưa được quan tâm đúng mức trong dự thảo luật.

Thứ ba, trong quản lý nhà nước, giấy phép xây dựng là công cụ để kiểm soát, phòng ngừa rủi ro mất an toàn. Tuy nhiên, hiện nay việc cấp phép xây dựng lại phân biệt theo địa bàn.

Theo đại biểu, nhà ở riêng lẻ có quy mô dưới 7 tầng được miễn giấy phép xây dựng. Số tầng ở đây bao gồm cả tầng trên mặt đất và tầng dưới mặt đất. Tuy nhiên, trong thực tế vẫn tồn tại tình trạng ngầm hiểu rằng chỉ tính số tầng trên mặt đất để làm tiêu chí cấp phép xây dựng.

Trong khi đó, ở một số trường hợp, công trình ngầm còn đòi hỏi yêu cầu an toàn cao hơn so với công trình trên mặt đất. Và dù ở đô thị hay nông thôn, hạ tầng kỹ thuật và các công trình ngầm đều cần được bảo đảm an toàn như nhau.

Bà Thủy dẫn ví dụ vụ “xây nhà nhầm trên đất người khác” ở Hải Phòng. Theo bà, cùng một công trình hai tầng, trước khi điều chỉnh địa giới hành chính thì được miễn giấy phép vì thuộc khu vực nông thôn. Tuy nhiên, sau khi điều chỉnh địa giới hành chính thì sau một đêm, khu vực này trở thành khu vực đô thị, dẫn đến việc mọi hoạt động xây dựng phải xin cấp phép theo quy định mới, dù mức độ an toàn của công trình không thay đổi.

“Cùng một công trình, chỉ cách nhau vài chục mét nhưng một bên được miễn phép, một bên phải xin phép, điều này hoàn toàn không liên quan đến tiêu chí an toàn” - bà nói.

Từ các phân tích trên, đại biểu Nguyễn Thị Lệ Thủy đề nghị sửa khoản 2 Điều 66 theo hướng giao Chính phủ quy định chi tiết toàn bộ nội dung liên quan đến công trình ngầm, nhằm bảo đảm quản lý toàn diện hoạt động xây dựng, trong đó tăng cường quản lý đối với các công trình ngầm, bất kể nằm tại khu vực đô thị hay nông thôn.

Các đại biểu nghe thảo luận về dự án Luật Xây dựng (sửa đổi). Ảnh: QH

Thứ hai, cần rà soát và cắt giảm tối đa các thủ tục hành chính đối với các dự án, công trình xây dựng trong khu công nghiệp, khu kinh tế, khu công nghệ cao, khu công nghệ số tập trung. Bà cho biết một số thủ tục hiện nay như lấy ý kiến cộng đồng dân cư bên ngoài khu công nghiệp khi điều chỉnh quy hoạch 1/500, được cho là không cần thiết.

Đối với các công trình điều chỉnh quy mô theo hướng nhỏ hơn, mức độ rủi ro thấp hơn, trong khi vẫn bảo đảm yêu cầu về quy hoạch không gian và kiến trúc đô thị (chẳng hạn chuyển từ nhà cấp II sang nhà cấp III, hoặc giảm từ bốn tầng xuống ba tầng hay một tầng). Trong những trường hợp này, đại biểu cho rằng việc cắt giảm yêu cầu về giấy phép xây dựng là cần thiết.

Tuy nhiên, việc cắt giảm phải bảo đảm không phát sinh thêm khó khăn cho người dân và doanh nghiệp, nhất là trong các thủ tục liên quan như cấp giấy chứng nhận tài sản gắn liền với đất, lắp đặt điện mặt trời mái nhà…

“Thực tế hiện nay có tình trạng dù đã được miễn giấy phép xây dựng, nhưng người dân vẫn phải nộp hồ sơ tương đương với hồ sơ xin cấp giấy phép xây dựng theo quy định tại điểm b khoản 3 Điều 43 của dự thảo luật. Đây là bất cập cần được khắc phục” - nữ đại biểu nêu thực tế.

‘Hiện tượng như cầu Sông Lô thực sự đáng quan ngại’

Đại biểu Tạ Văn Hạ (đoàn Đà Nẵng) cho biết qua nghiên cứu dự thảo, ông vẫn còn băn khoăn về việc khắc phục căn ‘bệnh trầm kha’ trong quản lý các dự án đầu tư công. Nhiều năm qua, tình trạng dự án điều chỉnh nhiều lần, kéo dài tiến độ, đội vốn vượt kế hoạch… vẫn diễn ra phổ biến. Dù đã có nhiều giải pháp được đưa ra nhưng qua các nhiệm kỳ, vấn đề này chưa được giải quyết triệt để.

“Tôi mong rằng trong lần sửa luật này, chúng ta cần đưa ra giải pháp căn cơ để nâng cao hiệu quả quản lý đầu tư, tránh tình trạng chậm tiến độ và đội vốn” - ông Hạ bày tỏ.

Đại biểu Tạ Văn Hạ (đoàn TP Đà Nẵng). Ảnh: QH

Về công tác nghiệm thu, kiểm tra chất lượng các dự án, công trình, ông Hạ cho biết qua phản ánh của báo chí về hiện tượng ở cầu Sông Lô thì thấy có nhiều điểm chưa rõ ràng về chất lượng công trình. Ông cho rằng cần làm rõ trách nhiệm thuộc về ai, đội ngũ chuyên môn thiếu năng lực, hay do trang thiết bị chưa đầy đủ. Việc kiểm định, nghiệm thu công trình phải được đảm bảo nghiêm túc, đồng bộ và minh bạch.

“Trong lần sửa luật này, tôi đề nghị tập trung giải quyết hai khâu quan trọng nhất là quy trình chuẩn bị đầu tư và chất lượng nghiệm thu công trình, đặc biệt với các công trình trọng điểm như thủy điện, các đập lớn và các công trình quan trọng khác, nhằm tránh chậm tiến độ, đội vốn và đảm bảo an toàn, hiệu quả. Nếu xảy ra những hiện tượng như ở cầu Sông Lô thì thực sự đáng quan ngại” - ông Tạ Văn Hạ nói.

NHÓM PHÓNG VIÊN