Từ vụ Mr Pips, chuyên gia chỉ cách nhận diện dấu hiệu lừa đảo trực tuyến tinh vi

Chiêu thức nào để lừa đến hàng nghìn tỷ đồng?

Liên quan đến vụ việc TikToker Mr Pips (Phó Đức Nam) lừa đảo hàng nghìn tỷ đồng, theo cơ quan điều tra, bộ máy của Nam có hơn 1.900 nhân viên, phân cấp, với các nhiệm vụ như marketing, quản lý telesale, kế toán, chăm sóc khách hàng, kỹ thuật, hỗ trợ nạp rút tiền, duy trì máy chủ và các sàn.

Phó Đức Nam dùng chiêu thức liên tục khoe lãi khủng, xuất hiện với hình ảnh hào nhoáng nhiều tiền để thu hút sự quan tâm của cộng đồng mạng."Em muốn được học hỏi từ anh", đó là tin nhắn của một bạn sinh viên chủ động gửi cho đối tượng lừa đảo Phó Đức Nam (Mr Pips), sau khi bị thu hút bởi những hình ảnh sang chảnh, thành đạt trên mạng xã hội của đối tượng này. Mánh khóe của đối tượng lừa đảo đã khiến cho bị hại tự tìm đến và nghe theo những lời dụ dỗ đầu tư chứng khoán quốc tế. Hậu quả là nạn nhân đã bị lừa đảo, chiếm đoạt gần 8,3 tỷ đồng.

Khối tài sản tiền, vàng thu giữ được vụ TikToker Mr Pips lừa đảo.

"Nam luôn xuất hiện là một người rất nhiều tiền. Điều đấy làm tác động đến tâm lý của mình khiến cho mình có một phần ngưỡng mộ nên khi Nam đưa ra những thông tin, mình sẽ không đủ tỉnh táo để có thể kiểm tra những thông tin đó xem đúng thực sự như Nam nói hay không", người bị lừa đầu tư chứng khoán quốc tế chia sẻ.

Theo Thượng tá Hoàng Ngọc Cương, Phó trưởng Công an quận Cầu Giấy, Hà Nội, ban đầu, số lượng rất nhỏ, dần dần về sau cứ lớn dần, đến khi bị lừa muốn rút ra không được. Thậm chí có những người bị lừa mất cả nhà, mất tất cả tài sản nhưng vẫn không nghĩ là mình bị lừa, vẫn nghĩ do mình chơi chứng khoán bị thua.

Ông Vũ Ngọc Sơn, Giám đốc công nghệ, Công ty Công nghệ An ninh mạng quốc gia NCS, cho biết, vụ việc cho thấy các đối tượng lừa đảo áp dụng công nghệ không mới, nhưng chiến lược tiếp cận và quảng bá lại rất công khai, khác biệt.

Trái ngược với các vụ việc lừa đảo trước đó, thường ẩn danh hoặc giả mạo cơ quan, tổ chức để chiếm lòng tin, nhóm của đối tượng này sử dụng chính hình ảnh của người cầm đầu để thu hút nạn nhân.

Các nội dung được đăng tải trên TikTok và các nền tảng mạng xã hội khác thường mô tả sự giàu có, cuộc sống xa hoa và cách kiếm tiền dễ dàng, kích thích lòng tham của người xem và dẫn dụ họ vào các kịch bản lừa đảo.

Nhận biết các dấu hiệu lừa đảo

Ông Vũ Ngọc Sơn cho biết, các đối tượng dựng lên những sàn giao dịch tài chính và chứng khoán giả mạo dưới dạng các website hoặc ứng dụng. Các nền tảng này không kết nối với bất kỳ hệ thống tài chính chính thống nào mà hoàn toàn hoạt động độc lập, dựa trên dữ liệu được lập trình sẵn.

Điều đặc biệt là mọi thông tin về lãi hoặc lỗ đều do các đối tượng dàn dựng, tạo cảm giác đầu tư thành công ban đầu để thu hút nạn nhân chuyển thêm tiền. Khi nạn nhân rơi vào "mê cung" của các giao dịch giả, họ sẽ tiếp tục bị dụ dỗ đầu tư thêm với hy vọng gỡ vốn hoặc kiếm lời.

Đặc biệt, nhóm này còn xây dựng một mô hình giả lập như một công ty chuyên nghiệp, với nhiều phòng ban như marketing, chăm sóc khách hàng, kỹ thuật, và bộ phận hỗ trợ nạp/rút tiền. Nhân viên được chỉ định liên lạc trực tiếp với nạn nhân để giải đáp thắc mắc, hướng dẫn đầu tư, và xử lý các giao dịch. Điều này tạo cảm giác đây là một tổ chức kinh doanh hợp pháp, từ đó củng cố niềm tin của nạn nhân và khiến họ khó nhận ra dấu hiệu lừa đảo.

Chiến lược khác biệt này không chỉ lợi dụng lòng tham mà còn khai thác tâm lý tin tưởng khi cho nạn nhân nhìn "thấy người thật, việc thật" và sự "chuyên nghiệp" giả mạo của tổ chức. Lý do chính khiến nhiều nạn nhân dễ dàng rơi vào bẫy của nhóm lừa đảo này là việc bị thao túng tâm lý.

Chuyên gia Vũ Ngọc Sơn cho biết, trong bối cảnh các vụ lừa đảo trực tuyến ngày càng tinh vi, người dùng cần cảnh giác và chủ động nhận diện các dấu hiệu bất thường của các website và ứng dụng lừa đảo. Một số đặc điểm phổ biến giúp nhận biết các nền tảng này bao gồm:

Lời hứa hẹn lợi nhuận phi thực tế: Các website hoặc ứng dụng lừa đảo thường thu hút người dùng bằng cách hứa hẹn mức lợi nhuận cao bất thường hoặc không có rủi ro. Các đối tượng thường sử dụng các cụm từ như "lãi suất khủng", "đảm bảo an toàn vốn", hoặc "kiếm tiền dễ dàng trong thời gian ngắn" để lôi kéo người dùng.

Tên miền đáng ngờ: Website lừa đảo có thể sử dụng tên miền nước ngoài (không có ".vn") hoặc các tên miền cố tình nhầm lẫn với các tổ chức uy tín.

Hệ thống thanh toán bất thường: Yêu cầu chuyển khoản thông qua các trung gian không rõ ràng như tài khoản cá nhân, ví điện tử, tiền điện tử. Ngoài ra, việc rút tiền thường rất khó khăn, chỉ được thực hiện khi đạt hạn mức cao hoặc bị kéo dài thời gian xử lý.

Hành vi tạo áp lực: Nhân viên hoặc đội ngũ liên lạc của các nền tảng này thường thúc ép người dùng đầu tư ngay lập tức, tạo cảm giác đây là "cơ hội hiếm có". Họ sử dụng các chiến thuật tâm lý như hứa hẹn "sắp hết thời gian ưu đãi" hoặc "chỉ dành cho một số ít người tham gia".

Thiếu giấy phép từ cơ quan quản lý nhà nước: Một hệ thống đầu tư tài chính hợp pháp luôn được cấp phép bởi cơ quan quản lý nhà nước. Nếu nền tảng không công khai các giấy phép này, đó là một dấu hiệu cần thận trọng.

Tô Hội