Từ trồng dâu nuôi tằm đến những nông sản vượt biển sang Mỹ giúp nông dân Cao Bằng 'tô đẹp' bức tranh nông thôn mới

Những con đường bê tông nối dài, những ngôi nhà tạm dột nát dần được thay thế bằng mái ngói kiên cố, đời sống người dân ngày càng cải thiện. Đằng sau sự đổi thay ấy là vai trò quan trọng của khu vực kinh tế hợp tác, với nòng cốt là HTX.

Sức bật mới từ các HTX

Những năm trước đây, nhiều HTX ở Cao Bằng từng rơi vào tình trạng trì trệ, manh mún, bị ảnh hưởng bởi tư duy bao cấp cũ. Tuy nhiên, nhờ chủ trương đổi mới, chính sách khuyến khích phát triển kinh tế hợp tác của Nhà nước và sự chủ động chuyển mình, các HTX nơi đây đã “hồi sinh”, từng bước khẳng định vị thế trong phát triển kinh tế - xã hội.

Hiện toàn tỉnh có 537 HTX, hoạt động trong nhiều lĩnh vực từ nông – lâm nghiệp, thủy sản, tiểu thủ công nghiệp đến dịch vụ, môi trường. Doanh thu bình quân của các HTX ước đạt 2.2 tỷ đồng/HTX/năm tăng 57,14% so với kết quả thực hiện năm 2020, lãi bình quân của HTX ước đạt 315 triệu đồng/HTX/năm, thu nhập bình quân của lao động làm việc thường xuyên trong HTX ước đạt 55,28 triệu đồng/người/năm.

HTX trở thành điểm tựa của nhiều người dân nông thôn tỉnh Cao Bằng.

Các HTX nông nghiệp chiếm tỷ lệ cao và phát triển theo hướng liên kết chuỗi giá trị với doanh nghiệp, góp phần nâng cao giá trị sản phẩm nông sản địa phương. Đây là nguồn lực quan trọng để thúc đẩy tiến trình xây dựng nông thôn mới trên địa bàn.

Ở xã Hồng Trị (nay là xã Bảo Lạc), HTX Nông nghiệp 118 được xem là điểm sáng khi tái sinh nghề truyền thống trồng dâu, nuôi tằm. Trước kia, nông dân loay hoay với đầu ra bấp bênh, nhiều khi kén tằm chất đầy mà không bán nổi. Từ khi HTX đứng ra liên kết với doanh nghiệp tơ lụa ở Lâm Đồng, cam kết bao tiêu toàn bộ sản phẩm đạt chuẩn, cuộc sống bà con đã đổi khác.

Hơn 30 hộ thành viên với 10 ha trồng dâu nay yên tâm sản xuất. Giá bán kén tằm của HTX luôn cao hơn thị trường từ 10 – 15%. “Trung bình mỗi hộ thu nhập từ 4 – 6 triệu đồng/tháng, không còn cảnh ‘được mùa mất giá’ như trước,” bà Hoàng Thị Loan, thành viên HTX, phấn khởi chia sẻ.

Mô hình của HTX không chỉ giúp bà con giảm nghèo nhanh, bền vững mà còn mở ra hướng đi mới cho ngành nông nghiệp vùng núi phía Tây Cao Bằng, tạo đà cho xây dựng nông thôn mới.

Từ sản phẩm OCOP đến giấc mơ vươn ra thế giới

Không chỉ dừng ở quy mô địa phương, nhiều HTX ở Cao Bằng đã khẳng định thương hiệu trên thị trường quốc tế. HTX nông sản Tân Việt Á tại xã Minh Tâm là minh chứng rõ nét.

Từ năm 2017, HTX bắt tay xây dựng thương hiệu miến dong Tân Việt Á. Đến năm 2023, sản phẩm được công nhận OCOP 4 sao và đáp ứng đủ tiêu chuẩn xuất khẩu sang Mỹ. Đây là cú hích quan trọng, đưa sản phẩm của vùng cao Nguyên Bình đến với thị trường toàn cầu.

Ông Trần Đức Hiếu – Giám đốc HTX – khẳng định: “Việc xuất khẩu sang Mỹ là minh chứng cho nỗ lực không ngừng trong quản lý, nâng cao chất lượng và mở rộng thị trường. Đây cũng là động lực để bà con gắn bó với cây dong riềng, nâng cao giá trị thu nhập”.

Để có được những kết quả trên, ngoài sự chủ động của HTX, không thể thiếu sự hỗ trợ của Liên minh HTX Việt Nam. Tại Cao Bằng, Liên minh HTX Việt Nam cùng Liên minh HTX tỉnh đã triển khai nhiều chương trình thiết thực như hỗ trợ xúc tiến thương mại. Từ năm 2024 đến nay, 14 cuộc xúc tiến thương mại, 20 lượt hội chợ và hội nghị quảng bá sản phẩm có sự tham gia của các HTX trong tỉnh.

Nhờ thành công trong nông nghiệp, diện mạo nông thôn mới tỉnh Cao Bằng ngày càng khởi sắc.

Đồng thời các chương trình của Liên minh HTX Việt Nam và Liên minh HTX tỉnh cũng hướng tới hỗ trợ sản xuất, như HTX Nông – Lâm nghiệp Phục Hòa được cấp giống ngô, phân bón cho 91 hộ dân; HTX Tân Bách được hỗ trợ phân bón cho 99 hộ liên kết.

Trong đào tạo – tập huấn, hàng trăm lượt cán bộ HTX được bồi dưỡng về quản trị, ứng dụng công nghệ, truy xuất nguồn gốc, liên kết chuỗi giá trị. Nhờ đó, một số HTX ở Cao Bằng đã rất thành công khi tổ chức sản xuất theo chuỗi giá trị, gắn kết chặt chẽ với doanh nghiệp và thị trường. Các mô hình gắn OCOP, du lịch cộng đồng đang mở ra triển vọng lớn.

Diện mạo mới ở nông thôn

Với những đóng góp của kinh tế hợp tác, HTX, hành trình xây dựng nông thôn mới ở Cao Bằng đã để lại nhiều dấu ấn. Đường bê tông nối các xóm bản, trường học, trạm y tế khang trang, đời sống văn hóa cộng đồng được chú trọng. Tỷ lệ hộ nghèo giảm rõ rệt, thu nhập bình quân tăng lên từng năm.

Cùng với đó, người dân chuyển đổi cơ cấu cây trồng, vật nuôi. Ngoài cây lúa truyền thống, nhiều hộ mạnh dạn phát triển mô hình chăn nuôi lợn, trồng cây ăn quả, đặc biệt là thanh long – loại cây đem lại giá trị kinh tế cao. Những đổi thay ấy đã góp phần đưa nhiều xóm như Bản Nùng, Vũ Ngược, Nà Khoang, Đoàn Kết tiến gần hơn tới mục tiêu đạt chuẩn nông thôn mới.

Tuy vậy, Cao Bằng cũng đối mặt không ít khó khăn. Một số tiêu chí như vệ sinh môi trường, thu nhập, giảm nghèo đa chiều còn chậm tiến độ. Tỷ lệ hộ có nhà tiêu, nhà tắm hợp vệ sinh còn thấp; rác thải, nước thải sinh hoạt chưa được xử lý triệt để. Đây là thách thức lớn khi bộ tiêu chí nông thôn mới giai đoạn 2021 – 2025 đòi hỏi mức chuẩn cao hơn trước.

Để khắc phục khó khăn, cấp ủy, chính quyền địa phương xác định tiếp tục huy động sức mạnh tổng hợp: Lồng ghép nguồn vốn từ các chương trình mục tiêu quốc gia. Hỗ trợ người dân cải thiện vệ sinh môi trường, di dời chuồng trại, xây dựng công trình nước sạch. Phát triển hạ tầng giao thông, điện, trường học, trạm y tế. Khuyến khích các mô hình sản xuất gắn với HTX, chú trọng liên kết chuỗi giá trị để nâng cao thu nhập cho người dân.

Hơn một thập kỷ triển khai chương trình nông thôn mới, Cao Bằng đã khẳng định HTX chính là “chìa khóa” mở cánh cửa phát triển nông thôn. Từ việc tạo việc làm, nâng cao thu nhập, xây dựng thương hiệu sản phẩm OCOP đến cải thiện hạ tầng, nâng cao chất lượng sống, HTX đã trở thành hạt nhân gắn kết cộng đồng, xây dựng nông thôn mới.

Sự đồng hành kịp thời của Liên minh HTX Việt Nam cùng Liên minh HTX tỉnh Cao Bằng không chỉ tiếp thêm nguồn lực, mà còn giúp các HTX tự tin vươn ra thị trường lớn, khẳng định vị thế trong chuỗi giá trị nông sản.

Với những thành tựu bước đầu cùng quyết tâm của cả hệ thống chính trị và người dân, diện mạo nông thôn Cao Bằng hứa hẹn sẽ tiếp tục khởi sắc, đưa vùng đất biên cương giàu truyền thống cách mạng này tiến gần hơn tới mục tiêu phát triển bền vững.

Nam Phong