Từ nông thôn gian khó đến diện mạo nông thôn mới khởi sắc ở Quảng Trị

Từ một vùng đất còn nhiều gian khó, đến nay xã Nam Trạch đang khoác lên mình diện mạo mới, với những con đường bê tông sạch sẽ nối dài, những vườn cây ăn quả xanh ngát, những xưởng chế biến rộn ràng tiếng máy và hương vị mặn mòi của biển cả.

Hạt nhân trong phát triển nông thôn mới

Hành trình xây dựng nông thôn mới trên địa bàn xã Nam Trạch là hình ảnh thu nhỏ của cả tỉnh Quảng Trị trong gần 15 năm kiên trì thực hiện chủ trương lớn của Đảng và Nhà nước.

Sau hợp nhất từ ba đơn vị hành chính, Nam Trạch sở hữu địa hình trải dài từ rừng núi xuống đồng bằng, ra tận biển, tạo nên lợi thế hiếm có về phát triển nông nghiệp đa dạng.

Nông nghiệp, nông thôn Quảng Trị đang đổi mới, hiệu quả rõ rệt.

Cũng từ đó, vai trò của các HTX, tổ hợp tác ngày càng được khẳng định, khi vừa đóng vai trò quan trọng trong việc tổ chức lại sản xuất, vừa nâng cao giá trị nông sản, lại vừa trở thành cầu nối giữa nông dân với doanh nghiệp, thị trường.

Điển hình là HTX Tinh dầu Như Oanh, xuất phát từ lợi thế thổ nhưỡng, khí hậu phù hợp cho cây dược liệu, HTX đã mạnh dạn đầu tư hơn 50 ha vùng nguyên liệu sả, tràm để sản xuất tinh dầu.

HTX đã xây dựng thành công 4 sản phẩm OCOP 3 sao, không chỉ tiêu thụ mạnh trong nước mà còn xuất khẩu thành công sang các thị trường nổi tiếng khó tính ở châu Âu như Đức, Hungary, hay thị trường lớn như Trung Quốc…

“Chúng tôi đặt chất lượng lên hàng đầu, từ cây giống, đất trồng cho đến quy trình chưng cất. Khi sản phẩm có thương hiệu, bà con trồng nguyên liệu cũng được hưởng lợi, đời sống khá lên rõ rệt”, bà Trần Thị Như Oanh – Giám đốc HTX – chia sẻ.

Trong khi đó, ở khu vực ven biển, HTX Chế biến thủy sản Nhân Trạch lại phát huy thế mạnh hải sản. Tận dụng nguồn nguyên liệu tươi ngon từ biển quê hương, HTX đã đưa ra thị trường những sản phẩm như nước mắm Nhân Nam, mực rim me… đạt chuẩn OCOP 3 sao, xuất sang cả Thái Lan, Lào. Mùi vị đậm đà của biển đã cùng sản phẩm HTX đến nhiều miền đất nước, góp phần quảng bá hình ảnh quê hương Nam Trạch.

Hiện thực hóa khát vọng đổi mới, vươn lên

Nhắc đến những mô hình kinh tế hợp tác điển hình, đóng góp tích cực vào quá trình xây dựng nông thôn mới ở Nam Trạch nói riêng hay tỉnh Quảng Trị nói chung, không thể không nhắc đến HTX Nông nghiệp hữu cơ Bamovina với 26 ha măng lục trúc đang trở thành điểm sáng trong phát triển nông nghiệp sạch.

Loại măng trúc HTX đang triển khai được mệnh danh “vua của các loại măng” cho năng suất cao, phù hợp khí hậu, lại có giá trị dinh dưỡng vượt trội. Nhờ đầu tư quy trình đạt chuẩn VietGAP, nhà xưởng ISO 22000, sản phẩm măng lục trúc Bamovina đã được công nhận OCOP 3 sao, hướng tới xuất khẩu.

“Chúng tôi muốn xây dựng thương hiệu bền vững, đưa măng lục trúc từ vùng đất gió Lào thành sản phẩm đặc sản không chỉ trong nước mà cả quốc tế”, bà Trần Thu Yến Nhi – Giám đốc HTX nói.

Cần phải nhấn mạnh, không chỉ ở Nam Trạch, mà trên khắp các địa bàn của tỉnh Quảng Trị, phong trào xây dựng nông thôn mới đã lan tỏa mạnh mẽ. Theo Văn phòng điều phối nông thôn mới tỉnh, đến giữa năm 2025, Quảng Trị đã có 77/117 xã đạt chuẩn nông thôn mới, 14 xã đạt chuẩn nâng cao, 3 xã đạt chuẩn kiểu mẫu; có 2 đơn vị cấp huyện cơ bản hoàn thành nhiệm vụ xây dựng nông thôn mới.

Diện mạo nông thôn trên toàn tỉnh đã thay đổi rõ rệt, với hạ tầng giao thông, thủy lợi, trường học, y tế được đầu tư đồng bộ; đời sống người dân cải thiện; tỷ lệ hộ nghèo giảm nhanh, còn dưới 3%.

Diện mạo nông thôn mới Quảng Trị ngày càng khởi sắc.

Một trong những động lực lớn thúc đẩy quá trình này chính là chương trình OCOP. Sau hơn 5 năm, toàn tỉnh đã có hơn 140 sản phẩm OCOP 3 sao, 34 sản phẩm 4 sao và 2 sản phẩm tiềm năng 5 sao. Đằng sau con số ấy là sự nỗ lực của hàng trăm HTX, tổ hợp tác, hộ gia đình – những người đang từng ngày sáng tạo, nâng tầm nông sản quê hương.

Lãnh đạo UBND xã Nam Trạch khẳng định nếu không có HTX làm cầu nối, khó mà tạo ra được sản phẩm hàng hóa có thương hiệu. Thời gian tới, xã sẽ tiếp tục quy hoạch các vùng sản xuất tập trung, khuyến khích thành lập thêm HTX ở các lĩnh vực tiềm năng như cây ăn quả, chăn nuôi gia súc, thủy sản. Xã đặt mục tiêu mỗi giai đoạn lại có thêm 2-3 sản phẩm OCOP chất lượng cao, tiến tới xuất khẩu chính ngạch.

Hướng tới nông thôn mới bền vững

Trong chặng đường xây dựng nông thôn mới ở Quảng Trị, không thể không nhắc đến vai trò đồng hành của Liên minh HTX Việt Nam và Liên minh HTX tỉnh. Nhiều HTX đã nhận được hỗ trợ thiết thực, từ đào tạo cán bộ quản lý, tập huấn kỹ thuật, hỗ trợ vốn vay ưu đãi, đến xúc tiến thương mại, kết nối tiêu thụ sản phẩm qua hội chợ, siêu thị và sàn thương mại điện tử.

Đơn cử, HTX Tinh dầu Như Oanh từng gặp khó khăn về vốn mở rộng vùng nguyên liệu. Nhờ nguồn vốn Quỹ Hỗ trợ phát triển HTX, HTX đã mạnh dạn đầu tư thêm nhà xưởng, dây chuyền chưng cất tinh dầu hiện đại.

Hay như HTX Bamovina, nhờ được hệ thống Liên minh HTX Việt Nam và Liên minh HTX tỉnh hỗ trợ kết nối, sản phẩm măng lục trúc đã có mặt trong nhiều hội chợ nông sản lớn, ký được hợp đồng với hệ thống siêu thị ở Hà Nội và TP.HCM.

Trong giai đoạn tới, Liên minh HTX Việt Nam và Liên minh HTX tỉnh Quảng Trị dự kiến đẩy mạnh các chương trình hỗ trợ HTX chuyển đổi số, áp dụng công nghệ cao vào sản xuất và truy xuất nguồn gốc sản phẩm. Đây là yếu tố quan trọng để nông sản Quảng Trị đủ sức cạnh tranh, không chỉ trong nước mà còn trên thị trường quốc tế.

Thực tế cho thấy nhiều hộ tham gia liên kết sản xuất cùng HTX ở Quảng Trị có thu nhập tăng gấp 2-3 lần so với trước. Trẻ em có điều kiện học tập tốt hơn, người già được chăm sóc y tế đầy đủ hơn, nhà cửa khang trang hơn – tất cả góp phần làm nên diện mạo mới cho nông thôn Quảng Trị.

Dù chặng đường xây dựng nông thôn mới ở Quảng Trị vẫn còn nhiều thách thức, như thiên tai, biến đổi khí hậu, hạn chế về nguồn lực, trình độ quản trị HTX chưa đồng đều. Nhưng với quyết tâm của chính quyền, sự đồng hành của hệ thống Liên minh HTX Việt Nam và trên hết là sự nỗ lực vươn lên của người dân, Quảng Trị đang từng bước hiện thực hóa mục tiêu nông thôn mới nâng cao, kiểu mẫu.

An Chi