Từ nhân dân mà ra, vì nhân dân mà chiến đấu

Cách mạng Tháng Tám thành công là kết quả của nhiều yếu tố. Vai trò của lực lượng cách mạng thời đó là gì, thưa Đại tướng?

Điều quan trọng trước tiên là sự chuẩn bị về con người, đặc biệt đội ngũ cán bộ. Đây không chỉ là vấn đề có ý nghĩa trước mắt mà còn mang tính chiến lược lâu dài. Ngay từ đầu năm 1941, khi chuẩn bị về nước, lãnh tụ Nguyễn Ái Quốc đã tổ chức lớp học và trực tiếp huấn luyện chính trị cho cán bộ. Tiếp đó, rất nhiều hình thức huấn luyện, đào tạo cán bộ được tổ chức tại căn cứ địa Việt Bắc và các chiến khu, các địa phương nhằm xây dựng đội ngũ cán bộ chính trị và cán bộ quân sự.

Chiến sĩ Quân đội nhân dân Việt Nam tuyên thệ dưới Quân kỳ Quyết thắng

Với sự ra đời của Mặt trận Việt Nam độc lập Đồng minh (gọi tắt là Việt Minh), lần đầu tiên trong lịch sử đấu tranh cách mạng của nhân dân ta, một khối đoàn kết toàn dân được kiến tạo rộng rãi, vững chắc và phát triển mạnh mẽ, tạo nên sức mạnh tổng hợp vĩ đại, góp phần to lớn vào thắng lợi trong Cách mạng Tháng Tám.

Tiếp đó, ngày 22/12/1944, Đội Việt Nam Tuyên truyền Giải phóng quân được thành lập. Sự ra đời của lực lượng này dẫn tới sự ra đời của hệ thống tổ chức lực lượng vũ trang cách mạng gồm ba thứ quân: Đội Việt Nam Tuyên truyền Giải phóng quân - quân chủ lực; các đội vũ trang thoát ly ở các tỉnh, châu, huyện và các đội quân địa phương; các đội tự vệ chiến đấu, tự vệ cứu quốc ở các làng xã, xí nghiệp, đường phố - lực lượng bán vũ trang địa phương.

Ngày 15/5/1945, Cứu quốc quân và Việt Nam Tuyên truyền Giải phóng quân được thống nhất thành lực lượng bộ đội cách mạng lấy tên là Việt Nam Giải phóng quân. Đây là lực lượng quân sự chủ yếu trong Cách mạng Tháng Tám 1945.

80 năm qua, Quân đội nhân dân (QĐND) Việt Nam đã góp phần quan trọng như thế nào trong sự nghiệp bảo vệ và xây dựng Tổ quốc, thưa Đại tướng?

Lịch sử đã chứng minh, một trong những yếu tố tạo nên sức mạnh chiến thắng của Việt Nam trong sự nghiệp đấu tranh giải phóng dân tộc, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc là QĐND Việt Nam luôn gắn bó máu thịt với nhân dân, đồng hành cùng dân tộc, thực hiện đường lối chiến tranh nhân dân, quốc phòng toàn dân, dưới sự lãnh đạo của Đảng.

Ngay sau khi ra đời, chỉ với 34 cán bộ, chiến sĩ cùng vũ khí thô sơ, nhưng với bản lĩnh, trí tuệ và quyết tâm giành độc lập, tự do cho Tổ quốc, đội quân chủ lực đầu tiên của lực lượng vũ trang cách mạng đã liên tiếp đánh thắng hai trận Phai Khắt, Nà Ngần, mở đầu truyền thống “bách chiến bách thắng” của Quân đội ta.

Đại tướng Phạm Văn Trà phát biểu tại Hội thảo khoa học “Bộ Tổng Tham mưu Quân đội nhân dân Việt Nam - 80 năm xây dựng, chiến đấu và trưởng thành, vững bước tiến vào kỷ nguyên mới của dân tộc”, tháng 8/2025

Trải qua hai cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp và đế quốc Mỹ, Quân đội ta đã không ngừng lớn mạnh với lực lượng chủ lực gồm các quân, binh chủng, nhiều sư đoàn (từ năm 1973 thành lập các quân đoàn), vũ khí, trang bị ngày càng hiện đại, đã tổ chức đánh thắng nhiều chiến dịch lớn. Từ đó làm nên chiến thắng lịch sử Điện Biên Phủ 1954 và Đại thắng mùa Xuân 1975.

Sau chiến thắng 30/4/1975, với chức năng đội quân chiến đấu, đội quân công tác, đội quân lao động sản xuất, QĐND Việt Nam đã chuyển 1/3 quân số sang làm nhiệm vụ khôi phục và phát triển kinh tế, góp phần hàn gắn vết thương chiến tranh, đưa đất nước phát triển. Khi xảy ra chiến tranh biên giới Tây Nam, biên giới phía Bắc, Quân đội ta đã cùng nhân dân và các lực lượng chiến đấu kiên cường, bảo vệ vững chắc chủ quyền lãnh thổ của Tổ quốc; đồng thời làm tròn nhiệm vụ quốc tế cao cả, cứu nhân dân Campuchia thoát khỏi họa diệt chủng.

Bước vào công cuộc đổi mới, Quân đội ta vừa hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ tham mưu chiến lược về quân sự, quốc phòng, bảo vệ vững chắc biên giới đất liền, biển, đảo, giữ vững chủ quyền, toàn vẹn lãnh thổ; vừa tích cực tham gia phát triển kinh tế - xã hội, đồng thời là lực lượng đi đầu trong các phong trào “Đền ơn đáp nghĩa”, xóa đói giảm nghèo, xây dựng nông thôn mới, xây dựng hệ thống chính trị và đời sống văn hóa cơ sở, nhất là ở các địa bàn chiến lược.

Cùng với đẩy mạnh xây dựng lực lượng cách mạng, chính quy, tinh nhuệ, từng bước hiện đại và tiến thẳng lên hiện đại, ngày càng nâng cao khả năng chiến đấu, bảo đảm sẵn sàng chiến đấu thắng lợi trong mọi tình huống; Quân đội ta còn đóng góp hết sức quan trọng vào sự phát triển kinh tế - xã hội gắn với củng cố quốc phòng, an ninh của đất nước.

Theo Đại tướng, từ thắng lợi của Cách mạng Tháng Tám, những bài học kinh nghiệm gì đã được rút ra?

Trước hết, Quân đội không chỉ là một lực lượng quân sự mà còn là một bộ phận quan trọng trong hệ thống chính trị của Việt Nam, giữ vai trò nòng cốt trong công cuộc bảo vệ Tổ quốc và xây dựng đất nước. 80 năm đã qua kể từ khi nước Việt Nam Dân chủ cộng hòa (nay là nước Cộng hòa Xã hội Chủ nghĩa Việt Nam) ra đời, cũng là hành trình trung thành, nỗ lực thực hiện sứ mệnh cách mạng của Đảng và nhân dân giao cho QĐND Việt Nam.

Chặng đường chiến đấu, trưởng thành và phát triển của Quân đội ta luôn đoàn kết, gắn bó mật thiết với nhân dân, đồng hành phấn đấu vì dân tộc - đất nước. Từ đó xây đắp nên truyền thống vẻ vang Quân đội Anh hùng của dân tộc Việt Nam Anh hùng, được nhân dân mến gọi bằng danh hiệu cao quý “Bộ đội Cụ Hồ”.

Đất nước ta tiến hành công cuộc đổi mới đến nay đã bước sang năm thứ 40, bên cạnh những thành quả to lớn, có ý nghĩa lịch sử thì hiện trạng xã hội cũng còn bao điều trăn trở. Đặc biệt là tình trạng quan liêu, cửa quyền, không tôn trọng dân, là những biểu hiện sa sút phẩm chất, sống xa dân của một bộ phận cán bộ có chức, có quyền…

Chỉ khi nào những người lãnh đạo nắm được lòng dân, tin vào sức mạnh của dân thì đường lối đúng đắn mới trở thành hiện thực trong cuộc sống. Đó là bài học lớn từ cuộc Tổng khởi nghĩa Tháng Tám mà đến nay vẫn còn nguyên tính thời sự.

Mùa thu 80 năm trước, chỉ với 5 nghìn đảng viên, Đảng và lãnh tụ Hồ Chí Minh đã lãnh đạo nhân dân Tổng khởi nghĩa thành công. Sau đó, trong thử thách ngặt nghèo “ngàn cân treo sợi tóc” của chính quyền non trẻ, chúng ta vẫn vượt qua một cách vẻ vang. Đó là bởi chúng ta đã phát huy được sức mạnh đại đoàn kết toàn dân, khơi dậy ý chí, sức mạnh của nhân dân; là bởi chúng ta có những người lãnh đạo liêm chính, Chính phủ hết lòng, hết sức phụng sự nhân dân và một đội quân tuyệt đối trung thành với Đảng, với nhân dân.

Trân trọng cảm ơn Đại tướng!

Song Thanh