Từ Nghị quyết 57-NQ/TW đến Quyết định 29/2025/QĐ-TTg Sự gặp gỡ giữa chiến lược và hành động

Nghị quyết 57 - Nghị quyết mở đường

Ngày 16/9, Tổ chức Sở hữu trí tuệ thế giới (WIPO) vừa công bố Báo cáo Chỉ số Đổi mới sáng tạo toàn cầu (GII) 2025. Theo Báo cáo, Việt Nam tiếp tục duy trì thứ hạng 44/139 quốc gia, nền kinh tế, thuộc nhóm 50 quốc gia có hệ sinh thái đổi mới sáng tạo hàng đầu thế giới.

Đặc biệt, cùng với Indonesia, Iran, Morocco, Albania, Trung Quốc, Ấn Độ, Philippines và Thổ Nhĩ Kỳ, Việt Nam được WIPO ghi nhận là một trong 9 quốc gia thu nhập trung bình cải thiện thứ hạng nhanh nhất kể từ năm 2013. Như vậy, trong 15 năm liên tiếp, Việt Nam đạt kết quả đổi mới sáng tạo cao hơn so với mức phát triển và cùng với Trung Quốc, Ethiopia, trở thành quốc gia có tốc độ tăng trưởng năng suất lao động nhanh nhất giai đoạn 2014 - 2024. Cụ thể, trong cấu phần chỉ số, Việt Nam đã cải thiện đầu vào đổi mới sáng tạo, tăng 3 bậc từ vị trí 53 (năm 2023) lên thứ hạng 50 (năm 2025). Việt Nam cũng giữ vững vị trí thứ 2 trong nhóm quốc gia thu nhập trung bình thấp, chỉ sau Ấn Độ (hạng 38). Trong ASEAN, Việt Nam đã vượt qua Thái Lan, đứng thứ 3 sau Singapore và Malaysia. Đây là bước tiến quan trọng trong khu vực, khi phần lớn các quốc gia xếp trên Việt Nam đều thuộc nhóm thu nhập cao, có tỷ lệ chi cho nghiên cứu và phát triển so với GDP vượt trội...

Cán bộ NHCSXH Nghệ An và các tổ chức Hội, đoàn thể giới thiệu Chương trình cho vay theo Quyết định 29 với người dân. Ảnh: Đức Kiên

Những con số trên cho thấy, chủ trương đúng đắn của Đảng, Nhà nước trong việc chú trọng hoàn thiện thể chế, tăng cường nguồn nhân lực, đẩy mạnh đầu tư cho nghiên cứu, phát triển khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo. Đặc biệt, với sự ra đời của Nghị quyết 57 - được ví như một cuộc đại cách mạng, góp phần quan trọng đưa đất nước phát triển mạnh mẽ; đồng thời, thể hiện khát vọng hùng cường, giàu mạnh, ý chí mãnh liệt, tự chủ, tự cường của Đảng ta, dân tộc ta, đất nước ta trong kỷ nguyên mới. Nghị quyết 57 một lần nữa khẳng định: khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia là "đột phá chiến lược" trong giai đoạn phát triển mới.

Cụ thể hóa Nghị quyết 57, cả hệ thống chính trị vào cuộc. Gần đây nhất, ngày 28/8/2025, Quyết định 29 của Thủ tướng Chính phủ về tín dụng ưu đãi cho học sinh, sinh viên, học viên sau đại học thuộc các ngành khoa học, công nghệ, kỹ thuật và toán (STEM) chính thức có hiệu lực - được xem như là sự kết nối giữa tư duy chiến lược và hành động cụ thể trong việc đào tạo nguồn nhân lực; thúc đẩy khoa học, công nghệ phát triển; mở ra cơ hội học tập, theo đuổi nghiên cứu khoa học cho học sinh, sinh viên và học viên STEM.

Quyết định 29 - Đòn bẩy tài chính cho trí thức trẻ

Nếu Nghị quyết 57 về đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia vạch ra con đường thì Quyết định 29 chính là bước chân cụ thể trên con đường ấy.

Quyết định 29 ra đời như một "chiếc cầu" đưa tinh thần của Nghị quyết 57 đi vào đời sống. Chính sách này cho phép học sinh, sinh viên, học viên sau đại học thuộc các ngành STEM được vay vốn ưu đãi để chi trả học phí, sinh hoạt phí và chi phí học tập trong suốt quá trình đào tạo. Hay nói cách khác, Nghị quyết 57 yêu cầu phát triển nguồn nhân lực khoa học và công nghệ, còn Quyết định 29 cung cấp công cụ tài chính để đào tạo nhân lực; Nghị quyết 57 nhấn mạnh đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số; Quyết định 29 tập trung hỗ trợ cho STEM - lĩnh vực cốt lõi của chuyển đổi số và cách mạng công nghiệp 4.0. Có thể nói, đây là sự kết nối hữu cơ giữa tầm nhìn chính trị và chính sách thực tiễn, biến khát vọng thành chương trình hành động.

Quyết định 29 nêu rõ, học sinh, sinh viên, học viên thạc sĩ, nghiên cứu sinh học các ngành: khoa học sự sống, khoa học tự nhiên, máy tính và công nghệ thông tin, công nghệ kỹ thuật, kỹ thuật, kiến trúc và xây dựng, sản xuất và chế biến, toán và thống kê, công nghệ tài chính theo quy định của Thủ tướng Chính phủ về việc ban hành Danh mục giáo dục, đào tạo của hệ thống giáo dục quốc dân và các văn bản quy phạm pháp luật hướng dẫn liên quan; các ngành đào tạo công nghệ then chốt khác theo quy định của pháp luật được vay vốn chương trình để hỗ trợ trang trải học phí, sinh hoạt phí và chi phí học tập khác trong thời gian theo học tại các cơ sở giáo dục đại học, cơ sở giáo dục nghề nghiệp thuộc hệ thống giáo dục quốc dân được thành lập và hoạt động theo quy định của pháp luật Việt Nam.

Mức vốn cho vay tối đa đối với 1 người học để hỗ trợ toàn bộ tiền học phí, tiền sinh hoạt phí và chi phí học tập khác tối đa là 5 triệu đồng/tháng với lãi suất cho vay là 4,8%/năm trong suốt quá trình học tập. Ngân hàng Chính sách xã hội NHCSXH thực hiện cho vay thông qua hộ gia đình.

Đại diện hộ gia đình của người học là người đứng tên vay vốn và giao dịch với NHCSXH. Hoặc trường hợp hộ gia đình không còn thành viên nào từ đủ 18 tuổi trở lên hoặc thành viên còn lại không có khả năng lao động hoặc không có năng lực hành vi dân sự đầy đủ theo quy định của pháp luật, người học trực tiếp đứng tên vay vốn tại NHCSXH.

Bình Nhi