Từ mái nhà đại đoàn kết đến 'mô hình 3 tầng sinh thái' đuổi nghèo ở An Giang

Hơn nửa năm dọn về sống trong căn nhà mới vững chãi, bà Võ Thị Bé, ngụ xã U Minh Thượng (tỉnh An Giang), vẫn chưa hết xúc động. “Tôi chưa từng nghĩ có ngày được ở căn nhà lành lặn, không lo dột nát mỗi khi mưa gió. Nhờ chính quyền quan tâm, giờ gia đình tôi có chỗ an cư, yên tâm làm ăn”, bà Bé nói.

Khởi sắc vùng nông thôn

Cũng như bà Bé, gia đình bà Nguyễn Thị Bảy cùng xã năm nay cũng được nhận căn nhà khang trang vừa hoàn thành từ chương trình “Xóa nhà tạm, nhà dột nát”. Bà Bảy xúc động chia sẻ: “Tôi sống bằng nghề làm thuê, nghèo khó quanh năm, căn nhà cũ xuống cấp mà không có tiền sửa. Nay được hỗ trợ xây mới, ước mơ cả đời đã thành hiện thực”.

Kết hợp sản xuất sáng tạo giúp HTX, nông dân An Giang thoát nghèo, làm giàu.

Chỉ trong vài năm, xã U Minh Thượng đã xây dựng hơn 230 căn nhà đại đoàn kết, 229 nhà tình nghĩa, tổng trị giá trên 26 tỷ đồng, giúp hàng trăm hộ nghèo có nơi ở ổn định, vươn lên thoát nghèo bền vững.

Ông Dương Quốc Khởi, Chủ tịch UBND xã, cho biết: “Đây là chủ trương rất nhân văn, vừa giúp dân an cư, vừa tạo niềm tin để họ tiếp tục vươn lên. Khi có nhà, người dân yên tâm lao động sản xuất, nhiều hộ đã thoát nghèo và từng bước khá giả hơn”.

Công tác an sinh xã hội tại U Minh Thượng những năm gần đây trở thành phong trào lan tỏa mạnh mẽ. Ủy ban Mặt trận Tổ quốc và các đoàn thể đã huy động hàng tỷ đồng cho quỹ “Vì người nghèo”, tổ chức thăm hỏi, tặng quà, xây sửa 108 căn nhà tình nghĩa chỉ trong một năm, với tổng giá trị trên 8 tỷ đồng.

Rời U Minh Thượng, men theo tuyến kênh Định Hòa, hình ảnh những vườn khóm, cau, dừa xen kẽ tỏa bóng xanh mướt hiện ra như minh chứng sống động cho sự đổi thay của vùng đất vốn nghèo khó.

Tại các ấp Hòa Lễ, Hòa Bình, Thới Bình của xã Định Hòa, người dân đã chuyển đổi từ trồng lúa sang mô hình xen canh 3 tầng sinh thái, với tầng thấp là khóm, tầng giữa là dừa và tầng cao là cau.

Mô hình độc đáo này giúp nông dân vừa giảm thiểu rủi ro biến đổi khí hậu, vừa nâng cao thu nhập 2–3 lần so với trước. Ông Huỳnh Văn Khôi, nông dân ấp Thới Bình, cho biết: “Tôi trồng 6ha xen canh 3 tầng, mỗi năm lãi gần 300 triệu đồng. Cây cau và dừa che nắng cho khóm, trái khóm đẹp hơn, dễ bán. Mùa nào cũng có thu nhập”.

Không riêng ông Khôi, gia đình ông Trần Văn Việt ở ấp Hòa Bình cũng thay đổi cuộc sống nhờ mô hình này. “Trước trồng lúa chỉ đủ ăn, nay trồng xen canh thì quanh năm có thu, mỗi năm thu nhập khoảng 500 triệu đồng”, ông Việt hồ hởi.

Theo ông Ngô Thanh Hùng, Chủ tịch UBND xã Định Hòa, mô hình 3 tầng sinh thái đã giúp địa phương giảm tỷ lệ hộ nghèo xuống còn 2,49%, thu nhập bình quân đạt 72 triệu đồng/người/năm.

“Đây là hướng đi bền vững, phù hợp với điều kiện đất phèn, mặn của vùng, vừa bảo vệ môi trường, vừa giúp nông dân làm giàu”, ông Hùng khẳng định.

HTX - “đòn bẩy” giảm nghèo bền vững

Song song với các chính sách an sinh và chuyển đổi cây trồng, kinh tế hợp tác mà nòng cốt là HTX đang trở thành “bệ đỡ” cho người dân An Giang thoát nghèo, vươn lên làm giàu.

Tại xã Vĩnh Hòa, HTX Sản xuất Thương mại và Dịch vụ nông nghiệp CL Farm đã ứng dụng máy bay không người lái (drone) trong sạ lúa, phun thuốc.

Ứng dụng công nghệ vào sản xuất là chìa khóa nâng cao giá trị sản xuất của nông dân, HTX ở An Giang.

Ông Quách Hoàng Giang, thành viên HTX, cho biết: “Nhờ máy bay, tôi tiết kiệm công lao động, chi phí giảm mà năng suất lại cao. HTX còn cung cấp giống, phân bón giá ưu đãi, hướng dẫn kỹ thuật nên vụ nào cũng lời”.

HTX CL Farm hiện có 2 cửa hàng vật tư nông nghiệp, liên kết tiêu thụ lúa gạo và cây ăn trái với doanh nghiệp, giúp thành viên tăng lợi nhuận 20–30% so với làm riêng lẻ.

Theo ông Nguyễn Văn Út Thương, Phó Chủ tịch UBND xã Vĩnh Hòa, toàn xã hiện có 9 HTX và 35 tổ hợp tác đang hoạt động hiệu quả. Sự phát triển này có đóng góp lớn từ chương trình hỗ trợ của Liên minh HTX Việt Nam và Liên minh HTX tỉnh An Giang.

Còn tại xã Vĩnh Thuận, HTX Dịch vụ cung ứng - sản xuất lúa sạch Lò Rèn là một điển hình trong sản xuất theo chuỗi giá trị. HTX có 400ha canh tác, 150 thành viên, liên kết 5 doanh nghiệp bao tiêu sản phẩm, đảm bảo giá cao hơn thị trường và trả tiền ngay sau thu hoạch.

Giám đốc Nguyễn Văn Trướng cho biết: “Mỗi công lúa, bà con lãi 60–70%, khoảng 3,5 triệu đồng. Có hợp đồng bao tiêu, nông dân yên tâm sản xuất sạch, hiệu quả cao”.

Thực hiện chương trình MTQG giảm nghèo bền vững năm 2025, Liên minh HTX Việt Nam tổ chức hàng loạt chương trình hỗ trợ tại An Giang.

Điển hình như chương trình Tập huấn, tư vấn quản lý, tiêu thụ nông sản, thí điểm nhân rộng các giải pháp, sáng kiến phát triển sản xuất nông nghiệp gắn với chuỗi giá trị hiệu quả.

Cùng với đó là chương trình Phát triển giáo dục nghề nghiệp, việc làm bền vững "đào tạo nghề dưới 3 tháng".

Không chỉ dừng ở nông nghiệp, nhiều HTX tại An Giang đang đổi mới mô hình sản xuất, tạo thêm việc làm cho phụ nữ nông thôn.

Tại HTX Sản xuất - Dịch vụ Nông nghiệp Kênh 10, xã U Minh Thượng, bà Trần Thị Vỹ, Giám đốc HTX, cho biết đơn vị đang phát triển sản phẩm thủ công mỹ nghệ từ tơ chuối.

“Từ 100kg thân cây chuối tươi, chúng tôi chiết được 8kg tơ chuối. Bán 130.000 đồng/kg, HTX lãi gần 300 triệu đồng/năm. Quan trọng là tạo việc làm ổn định cho hàng chục phụ nữ địa phương”.

Từ “xóa nghèo” đến “làm giàu”

Thực tế cho thấy, hầu hết sản phẩm của các HTX trên địa bàn tỉnh đang được Liên minh HTX tỉnh An Giang và Liên minh HTX Việt Nam hướng dẫn phát triển theo hướng OCOP, đồng thời kết nối thị trường xuất khẩu sang Nhật Bản, Hàn Quốc, châu Âu…

Cùng với đó, Liên minh HTX Việt Nam cùng Liên minh HTX tỉnh An Giang cũng đang đẩy mạnh thực hiện các chương trình trọng điểm, như hỗ trợ đào tạo, bồi dưỡng kỹ năng quản lý và kỹ thuật sản xuất cho cán bộ HTX; Chuyển giao công nghệ, cơ giới hóa sản xuất nông nghiệp.

Đồng thời các chương trình của Liên minh HTX Việt Nam cùng Liên minh HTX tỉnh An Giang cũng tập trung hỗ trợ xây dựng nhãn hiệu tập thể, xúc tiến thương mại và kết nối tiêu thụ sản phẩm; Đề xuất nguồn vốn ưu đãi giúp HTX tiếp cận tín dụng dễ dàng hơn.

Ông Huỳnh Ngọc Nguyên, Chủ tịch UBND xã Vĩnh Thuận, cho biết: “Chúng tôi thường xuyên phối hợp với Liên minh HTX tỉnh để đào tạo cán bộ, tìm doanh nghiệp bao tiêu. Thời gian tới, xã tiếp tục đầu tư hạ tầng phục vụ sản xuất, mở rộng mô hình HTX, gắn phát triển nông nghiệp với giảm nghèo bền vững”.

Theo thống kê của Liên minh HTX tỉnh, toàn An Giang hiện có hơn 330 HTX hoạt động, trong đó trên 70% có lợi nhuận và đóng góp tích cực vào chương trình mục tiêu quốc gia giảm nghèo bền vững. Hàng năm, các HTX tạo việc làm ổn định cho hơn 12.000 lao động nông thôn, thu nhập bình quân 7–9 triệu đồng/tháng.

Nhìn lại chặng đường phát triển, An Giang không chỉ dừng ở mục tiêu “xóa đói, giảm nghèo” mà đang tiến tới mục tiêu “nông dân làm chủ – nông thôn thịnh vượng – HTX phát triển bền vững”.

Những ngôi nhà đại đoàn kết ở U Minh Thượng, những ruộng khóm xen dừa trĩu quả ở Định Hòa, hay những cánh đồng thông minh vận hành bằng drone ở Vĩnh Hòa, tất cả đang góp phần viết nên câu chuyện đổi đời của vùng đất đầu nguồn sông Cửu Long.

Và với vai trò nòng cốt của các HTX, cùng sự đồng hành của Liên minh HTX Việt Nam, An Giang đang từng bước tiến gần hơn tới mục tiêu “Không còn hộ nghèo, chỉ còn hộ sản xuất giỏi”, một bức tranh kinh tế nông thôn tràn đầy sức sống.

Nam Phong